Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2016/2115 Esas 2016/4352 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı ... vekili Avukat ... tarafından, davalı ... aleyhine 19/04/2014 gününde verilen dilekçe ile alacak istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın dava şartı yokluğu nediyle usulden reddine dair verilen 26/05/2015 günlü kararın Yargıtay’ca incelenmesi taraflar vekillerince süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, alacak istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davacı ... davalı tarafça temyiz edilmiştir.
Davacı, Turizm Teşvik Kanunu uyarınca davalının orman arazisinde işlettiği 5 yıldızlı otel işletmesinde yatak kapasitesinin artışından dolayı orman fonuna katılma payı alacağına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, daha önce ... 1. İdare Mahkemesine davalı tarafından davacı aleyhine açılan dava ile aynı olan eldeki davanın derdestlik nedeniyle ve davacının dava açmakta hukuki yararının olmadığı gerekçesiyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Farsça kökenli ve sözlük anlamı yakalamak, tutmak, ele geçirmek olan derdest; hukuk ıstılahında, hali hazırda görülmekte olan dava anlamına gelir. 1086 sayılı HMUK"un 187/4. maddesinde ilk itiraz olarak düzenlenen derdestlik, 6100 sayılı HMK"nın 114/1-ı maddesi uyarınca öncekinden farklı şekilde bir dava şartı olarak düzenlenmiştir. Dava şartı, hukuk ıstılahında, davanın esası hakkında inceleme yapılabilmesi için varlığı ve yokluğu gerekli olan haller olarak tanımlanır. Dava şartlarından birinin bulunmadığı anlaşılırsa; mahkemece, dava mesmu olmadığından reddedilecektir. Eldeki davada da bu şekilde yapılmış; mahkemece, 6100 sayılı Kanun"un 114. maddesine göre dava şartı olan derdestlik nedeniyle dava usulden reddedilmiştir.
Daha önce açılmış bir davanın, eldeki dava açısından HMK (114/1-2) derdest kabul edilebilmesi için her iki davanın konusu, tarafları ve sebebinin aynı olması gerekir. Bu açıdan bakıldığında, eldeki davanın konusunun alacak davası olduğu, idare mahkemesinde açılan davanın konusunun ise, söz konusu alacağın dayanağı olan işlemin iptali istemine ilişkin olduğu, dolayısıyla eldeki davanın konusunun alacak, idare mahkemesinde açılan davanın konusunun ise idari işlemin iptali istemi olduğu tartışmasızdır. Şu durumda, iki davanın konuları farklı olduğundan, derdestlik nedeniyle eldeki davanın dava şartı yokluğundan reddi doğru bulunmamıştır. Ayrıca davacının Turizm Teşvik Kanunu uyarınca iş bu davayı açmakta hukuki yararı da vadır.
Mahkemece, idare mahkemesinde görülmekte olan davanın eldeki dava için bekletici mesele yapılmak suretiyle sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, anılan şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş; kararın, bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle taraflar yararına BOZULMASINA; bozma nedenine göre tarafların diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına ve taraflardan peşin alınan harçların istekleri halinde geri verilmesine 31/03/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.