Mahkemesi :İş Mahkemesi


KARAR


Dava, 3201 sayılı Kanun uyarınca yapılan yurtdışı hizmet borçlanmasının 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında kabul edilmesi gerektiğinin ve yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemlerine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilâmına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalı Kurum avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, Mahkemece ilk verilen 26.02.2014 günlü kararın, davacı tarafından temyiz edilmemesi nedeniyle işbu hükme ilişkin temyizinde hukuki yararı bulunmadığından davacının temyiz talebinin reddi gerekir.
2-Davalı tarafın temyizi üzerine incelenen dosyada, davacının, 23.12.2009 tarihinde 3201 sayılı Yasa kapsamında borçlanma talebinde bulunarak, 15.08.1983-20.06.2003 tarihleri arasında Almanya’da geçen çalışmalarını borçlanıp ödediği, 29.04.2010 tarihli dilekçesi ile yaşlılık aylığı tahsisi isteminde bulunduğu, borçlanmanın 4/1-a kapsamında değerlendirilmesine dayanak, 1316046 nolu işyerinden 2009/10. ayda 30 pögs olarak bildirilen 4/1-a kapsamındaki çalışmalarının davalı Kurumca, denetmen raporu sonucunda, fiili olmadığından bahisle iptal edildiği, devamla borçlanmanın 4/1-a kapsamında kabul edilmemesi üzerine eldeki davanın açıldığı, Mahkemece verilen 26/02/2014 günlü, ... Esas ve 2014/197 Karar nolu, ve davanın kısmen kabulü ile davacının yurt dışı borçlanmasının 5510 sayılı yasanın 4/1-a sigortalılık kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin tespitine, tahsis talep tarihinde davacının 47 yaşını doldurmadığı anlaşılmakla yaşlılık aylığı bağlanması yönündeki talebinin reddine dair kararının, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemiz 26.03.2015 günlü, 2014/12964 Esas ve 2015/5670 Karar nolu ilamı ile, “...Somut olayda; davacının 03.07.2008 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden dilekçe ile 3201 sayılı Kanun uyarınca borçlanma talep etmiş ise de; daha sonra verdiği dilekçe ile borçlanma isteminden vazgeçerek iptal talep ettiği; 23.12.2009 tarihli dilekçe ile yeniden borçlanma talebinde bulunduğu anlaşılmaktadır. 01.10.2009 – 30.10.2009 tarihleri arasında 30 gün 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında çalışması olması nedeniyle davacının borçlanması da 4/1-a maddesi kapsamında yapılmış ve tahakkuk ettirilen 5200 gün karşılığı prim davacı tarafından ödenmiştir. Ancak sonradan söz konusu işlemlere esas alınan yurtiçi çalışması davalı Kurum tarafından iptal edilerek borçlanmanın bu defa 4/1-b madde kapsamında kabul edilmesi üzerine davacı eldeki dava ile yurtdışı hizmet borçlanmasının 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında kabul edilmesi gerektiğinin ve yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkemece, yaşlılık aylığı tahsisi yönünden davanın reddine, borçlanmasının 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında olduğu isteminin ise kabulüne karar verilmiştir. Ne var ki; söz konusu yurtiçi sigortalılık süresinin neden ve hangi işlemle iptal edildiği dosya kapsamından anlaşılamamaktadır. Bu nedenle; söz konusu işlemlere ilişkin Kurum belgeleri bu bağlamda varsa denetim raporu ve iptal bordrosu getirtilmeli, iptalin gerekçesine bağlı olarak 5510 sayılı Kanunun 86/9"uncu maddesi uyarınca çalışmanın fiili ve gerçek olup olmadığı re"sen araştırılarak şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir...” gerekçeleri ile bozulduğu anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozma sonrası yargılamada, 22.10.2015 tarihli celsede bozma ilamına uyma kararı verilmişse de, bozma doğrultusunda, çalışmanın fiili ve gerçek olup-olmadığına ilişkin gerekli ve yeterli tahkikat yapılmamıştır. Mahkemece davacının çalışmasına vakıf olabilecek tanıklar açısından daha geniş bir araştırma yapılarak tespit edilebilecek kamu tanığı dinlenmeli, davacının çalıştığı bildirilen işyerindeki bir aylık çalışmasının niteliği irdelenmeli ve somut olayın özellikleri ile dinlenecek kamu tanıkları ve varsa yazılı belgeler doğrultusunda bildirilen çalışmanın fiili ve gerçek olup olmadığı re"sen araştırılarak şüpheye yer bırakmayacak şekilde belirlenmelidir. Zira, hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olup, özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirme yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 18.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.