MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

- K A R A R -

Davacı vekili; asıl ve birleşen davada; 13.10.2014 tarihinde, müvekkilinin yolcu olarak bulunduğu asıl dava davalısının zorunlu koltuk ferdi kaza sigortacısı, birleşen dava davalısının zorunlu mali mesuliyet sigortacısı olduğu aracın karıştığı kazada müvekkilinin yaralandığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 4.000,00 TL maddi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar; davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece; davacı tarafın kendisine verilen kesin süreye rağmen delil gider avansının yatırılmadığı gerekçesiyle davanın (usulden) reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Asıl ve birleşen dava, trafik kazası sonucu oluşan cismani zarar nedeniyle maddi tazminat istemine ilişkindir.
10.04.1992 gün 7/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı hakimin tefhim etmiş olduğu kısa kararla gerekçeli kararın uyum içinde olmasını öngörmektedir. Kısa kararda hükmedilen bir yükümlülüğünün gerekçeli kararda hüküm altına alınmamış olmasının çelişki teşkil etmediğini söylemek mümkün değildir. Yargı erkinin görev ve yetkisi Anayasa ile yasaları amaçlarına uygun olarak yorumlayıp uygulamak keza İBK"nın bağlayıcılığını gözetmekten ibarettir. Kısa kararla gerekçeli karar arasındaki çelişkiye cevaz verilmemesinin amacı, kamunun mahkemelere olan güveninin sarsılmamasına yöneliktir.
Tefhim edilen hüküm başka gerekçeli karardaki hüküm başka ise bu durumun mahkemelere olan güveni sarsacağı tartışmasızdır. Öyle ki İBK ile bu konuya çok büyük bir önem verilmiş, çelişkinin varlığı tespit edildiği takdirde başka bir incelemeye gerek görülmeksizin ve tarafların bu konuyu temyiz sebebi yapıp yapmadıklarına bakılmaksızın kararın salt bu nedenle bozulması gerektiğine işaret edilmiştir. Diğer taraftan 1086 sayılı HUMK’nın 381-389. maddelerinde (6100 sayılı HMK m. 294-297), hükmün tefhimi, nasıl tesis edileceği ve sonrasında kararın nasıl yazılacağı etraflıca düzenlenmiştir. HMK 297/II maddesinde; hüküm sonucu kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, istek sonuçlarından her biri hakkında verilen hükümle taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, mümkünse sıra numarası altında birer birer, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesinin zorunlu olduğu açıklanmıştır. Başka bir anlatımla, tesis edilen hüküm, infazı kabil ve uygulanabilir olmalıdır.
Bu hükümler yargıda açıklık ve netlik prensibinin gereği ve kamu düzeni ile ilgili olup, yasanın aradığı anlamda oluşturulacak kısa ve gerekçeli kararların hüküm fıkralarının açık, anlaşılır, çelişkisiz, uygulanabilir olmasının gerekliliği kadar, kararın gerekçesinin de, sonucu ile tam bir uyum içinde, ifadeleri özenle seçilmiş ve kuşkuya yer vermeyecek açıklıkta olması zorunludur.
Yargıtay"ın hukuka uygunluk denetimini yapabilmesi için de ortada usulüne uygun şekilde oluşturulmuş bir hükmün bulunması gerektiği açıktır.
Somut uyuşmazlıkta, yerel mahkemenin yargılamayı sonuçlandırdığı 12/05/2016 tarihli kısa kararında "davanın reddine" denildiği halde, gerekçeli kararda "Davanın usulden reddine" şeklinde yazıldığı görülmektedir. Bu durum HMK"nın 294/3. maddesine aykırılık teşkil ettiğinden 10.4.1992 gün ve 1991/7 Esas-1992/4 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu Kararı uyarınca kısa karar ile gerekçeli karar arasındaki çelişkinin giderildiği bir hüküm kurulmak üzere kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
Ayrıca; 1086 Sayılı HUMK"nun 45. maddesi ile 6100 Sayılı HMK"nun karşılık 166. maddesi uyarınca, asıl ve birleştirilen dava dosyaları birbirlerinden bağımsız ayrı bir dava olup, asıl ve birleştirilen her dava hakkında usul hükümlerine göre ayrı ayrı hüküm kurulması gerekir. Yukarıda belirtilen ilkeler gözardı edilerek, infazda tereddüt oluşturacak
şekilde asıl ve birleştirilen dava yönünden ayrı ayrı hüküm kurulmamış olması doğru görülmediğinden, kararın açıklanan nedenle de bozulması gerekmiştir.
2-Kabule göre de;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 120. maddesinde davacının, yargılama harçları ile her yıl Adalet Bakanlığınca çıkarılacak gider avansı tarifesinde belirlenecek olan tutarı, dava açarken mahkeme veznesine yatırmak zorunda olduğu, avansın yeterli olmadığının dava sırasında anlaşılması hâlinde ise, mahkemece, bu eksikliğin tamamlanması için davacıya iki haftalık kesin süre verileceği hüküm altına alınmıştır. Yine aynı kanunun 324. maddesinde taraflardan her birinin ikamesini talep ettiği delil için mahkemece belirlenen avansı, verilen kesin süre içinde yatırmak zorunda olduğu, taraflar birlikte aynı delilin ikamesini talep etmişlerse, gereken gideri yarı yarıya avans olarak ödeyecekleri hüküm altına alınmıştır.
Yargılamayı yapan mahkeme tarafından taraflara herhangi bir işlemi yapması, eksikliği gidermesi, avans ve giderleri yatırması, belgeleri sunması vb. nedenlerle süre verilmesi halinde mahkemece bu konuda yapılacak ihtarda taraflardan yerine getirilmesi istenen yükümlülüğün açıkça belirtilmesi, avans ve giderlere ilişkin harcama kalemlerinin ve miktarlarının net olarak belirlenmesi, sürenin hakim tarafından belirleneceği hallerde makul bir sürenin verilmesi, verilen sürenin kesin olup olmadığının belirtilmesi ve yapılması istenen yükümlülüğün yerine getirilmemesi halinde sonuçlarının ne olduğunun tereddüte yer vermeyecek şekilde ilgili tarafa bildirilmesi gerekmektedir.
Somut olayda, mahkemece 09.02.2016 tarihli duruşmada, “3-Dosyada 65,00 TL gider avansı bulunduğu görüldüğünden, tebligat ve yazışmalarda kullanılmak üzere 100,00 TL gider avansı yatırılması için davacı vekiline 2 haftalık kesin süre verilmesine (ihtarat yapıldı), 4-Sivas 2. Ağır Ceza Mahkemesinden yazı cevabı gelmesi halinde; kusur durumunun tespiti açısından, dosyamızın bu işlerden anlayan bilirkişiye tevdiine, bilirkişi için 400,00 TL ücret takdirine ve davacı vekiline bilirkişi ücretini karşılamak üzere 2 hafta kesin süre verilmesine, bu hususun yerine getirilmemesi halinde kusur konusunda bilirkişi deliline dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaklarının ihtarına (ihtarat yapıldı), 5-Davacının ATK 3. İhtisas Kuruluna sevk edilerek, A) Davacının 13/10/2014 tarihinde geçirdiği trafik kazasında yaralanmasından dolayı geçici ya da sürekli iş gücü kaybının oluşup oluşmadığı, oluşmuş ise süresi ve oranı konusunda, B) Davacı ayrıca
zorunlu ferdi kaza sigortasından dolayı talepte bulunduğundan, davacının yaralanmasının Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartlarının 6/B maddesinde belirtilen durumlardan hangisine girdiği, Hususlarında rapor alınmasına, 800,00 TL delil gider avansının yatırılması hususunda davacı vekiline 2 haftalık kesin süre verilmesine, kesin süre içerisinde delil gider avansının yatırılmaması halinde, maluliyet raporu deliline dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaklarının ihtarına (ihtarat yapıldı)” şeklinde ara karar verildiği, 2.celsede ise önceki celse 4 ve 5 nolu ara kararlar gereği avansın yatırılmaması nedeniyle davanın reddine karar verildiği görülmektedir. Verilen kesin sürenin dosya muhteviyatına göre usule uygun olmadığı görülmektedir. Davanın niteliği gereğince alınması gerekli olan bilirkişi raporlarının aynı anda alınması mümkün olmayıp belli bir sıra dahilinde yapılması gerekmektedir. Maluliyet raporlarının alınıp alınmamasına ancak kusur raporunun sonucuna göre mahkemece karar verilebilir, ayrıca kesin sürenin verildiği tarih itibariyle deliller tam olarak toplanmamış dosya kapsamında henüz tüm bilirkişi raporlarının alınma zamanı gelmemiştir. Öncelikle kusur raporu alınarak gerektiğinde sırasıyla diğer bilirkişi incelemelerinin yapılması gerekirken bu yönüyle davacı tarafın hak arama hürriyeti ve savunma hakkı kısıtlanmıştır. Bu nedenle somut olayın şartları ve dosyanın geldiği aşama göz önüne alınarak davacılar vekiline 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerince usulüne uygun ihtar yapılarak kanun hükmüne göre işlem yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) ve (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 27/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.