Bölge Adliye Mahkemesi : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi


KARAR


Dava, yol ve yemek yardımlarının prime esas kazanca dâhil olmadığının tespiti ile Kurumca haksız olarak tahsil edilen primlerin yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilerek davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
I-İSTEM:
Davacı vekilinin dilekçesinde özetle, özel güvenlik hizmet alımına ilişkin sözleşme gereğince şirket bünyesinde çalışan sigortalılara her ay temel ücretinin yol yemek yardımı adı altında nakdi olarak yardımda bulunulduğunu, anılan işler nedeniyle sigortalılara ödenen yol ve yemek yardımlarının davalı Kurum tarafından sigorta primine esas kazança dahil edildiğini ileri sürerek, ödenen yol yemek yardımlarının 506 sayılı Yasa 77/2 maddesi gereğince sigorta primine esas kazanç niteliğinde olmadığını tespiti ve 01.10.2006-31.12.2007 tarihleri arasında davalı kuruma yanlış ve yersiz olarak ödenen sigorta ve işsizlik sigorta prim tutarı 109.877,24 TL"nin her aya ilişkin primin kurumu yatırıldığı tarihi takip eden ay başından, iadenin yapılacağı ay başına kadar işleyecek faizi ile birlikte davalı kurumdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP:
Davalı vekili cevap dilekçesinde, 506 sayılı Yasanın 77. maddesinde hangi ödemelerin prime esasa kazançların prime dahil edileceğinin belirtildiği dava konusu işlemin yasal düzenleme doğrultusunda gerçekleştirildiğini, yapılan işlemlerde herhangi bir hata olmadığını beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Mahkemece, davacı şirketin Meram Elektrik Dağıtım Anonim Şirketine yüklenici olarak hizmet sunduğu, sözleşmenin ekini teşkil eden idari tip şartnamenin 26.3 maddesine göre çalışan işçilere her ay 26 gün üzerinden ve günlük 5,38 TL hesabı ile 140,00 TL brüt yemek ücreti ile yine 26 gün üzerinden günlük 3,46 TL hesabı ile aylık bürüt 90,00 TL olarak yol ücretinin çalışan işçilere nakden ödeneceği hususunun yer aldığı, bunların ücret bordrosu ile işçilere ödendiği, yemek ücreti ödemelerinin bir kısmının sigorta priminden istisna tutulduğu, yol giderlerinin tamamının sigorta primine esas kazanç tutarına dahil edildiği, 506 sayılı Kanunun 77. maddesinde 4958 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ve Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin, yasada geçen yardımın ayni yada para olarak yapılmasının önemi bulunmadığına dair içtihadı gözetilerek ve buna göre bilirkişi marifetiyle yapılan hesapla sonucu bulunan 86.417,10 TL tutarın davalı kurumca yersiz tahsil edildiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Mahkemenin yaklaşımı, 01.10.2008 tarihine kadar ödenen yol yardımları bakımından, esas itibariyle 506 sayılı Yasanın 01.01.2004 tarihi itibari ile yürürlüğe giren 4958 sayılı Kanun"un m.36 hükmü ile değişik 77. maddesinde yer alan, "şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur" hükmüne uygun ise de; yemek yardımları bakımından, anılan değişiklikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca açıklanan muafiyet miktarlarını aşan nakden ödenen yemek yardımlarının prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi gerektiğine dair düzenlemesine aykırıdır. Bu yönde, 29.01.2004 tarih ve ... sayılı RG de yayımlanan "Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tututlacak Kazançların Aylık tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarının Tespitine İlişkin Tebliğ"in 4. maddesine göre; sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin işyerinde veya müştemilatında yemek verilememesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin %6"sının yemek verilecek olan gün sayısı ile çarpılması sonucu bulunacak miktar, prime esas kazanç matrahına dahil edilemez. Ancak bu miktarın üzerideki yemek yardımlarının, anılan matraha dahil edilmesi gereklidir. Nitekim 21. Hukuk Dairesinin 2015/ 12079-2016/ 5429 ve ... - 2016/ 5430 sayılı kararları da bu yöndedir."
Yukarıda açıklamalar karşısında, mahkemenin muafiyet kapsamında kalan ve zaten somut olayda da prim matrahına dahil edilmeyen yemek bedellerinin üzerinde kalan kısmın prime esas kazanca dahil edilmemesi gerektiğine dair kabulü isabetsiz ise de, belirtilen hususun yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği sonucuna varılmış, bilirkişi raporuna ekli ve özel olarak içerdiği miktarlar yönünden aleyhine bir itirazda bulunulmayan tablodan hareketle, işveren prim miktarı toplamı %21,5 oranı esas alınarak re"sen yapılan hesaplama ile Dairemizce bulunan 36.355,85 TL alacağın hüküm altına alınmasına dair davanın kısmen kabul kısmen reddine karar vermek suretiyle düzeltilmesine dair;
1-Davalı vekilinin istinaf isteminin HMK"nun 353/1-b-2.maddesi uyarınca kabulüne,
2-Konya 3. İş Mahkemesine ait 06.10.2016 gün ve ... E.-K. sayılı hükmün KALDIRILMASINA, yerine;
3-Davanın KISMEN KABUL KISMEN REDDİNE, davacının 36.355,85 TL yersiz ödenen her aya ilişkin primin Kuruma yatırıldığı ayı takip eden aybaşından itibaren ödemenin yapılacağı tarihe dek işleyecek yasal faizi ile davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazla istemin reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
506 sayılı Kanunun 77. maddesi, ilgili Tebliğ ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddesi gereğince Kurum işleminde bir hata bulunmadığını ileri sürmektedir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ:
01.01.2004 tarihinde yürürlüğe giren 506 sayılı Yasanın 77. maddesindeki değişiklikle; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca açıklanan muafiyet miktarlarını aşan nakden ödenen yemek yardımlarının prime esas kazanç matrahına dahil edilmesi gerektiği düzenlenmiş olup, 29.01.2004 tarih ve ... sayılı RG de yayımlanan "Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tututlacak Kazançların Aylık tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarının tespitine İlişkin tebliğ"in 4. maddesine göre; sigortalılara yemek parası adı altında yapılan ödemelerin işyerinde veya müştemilatında yemek verilememesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin %6 sının yemek verilecek olan gün sayısı ile çarpılması sonucu bulunacak miktar, prime esas kazanç matrahına dahil edilemeyeceği" öngörülmüştür.
Somut olay bakımından ise,muafiyeti aşan yemek yardımının PEK matrahına dahil edilmesine, yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç matrahına dâhil edilmemesi gerektiğine dair yaklaşım isabetli ise de, yol ve yemek yardımları yapılıp yapılmadığı ile miktarının yöntemince belirlenmesi gereklidir. Bu kapsamda, mahkemece, davacı şirketin dosya arasına sunduğu ve Kurumca doğrulanıp doğrulanmadığı anlaşılmayan bordro icmallerinde yer alan tutarlar esas alınarak kurumdan sorulmaksızın hesap yapılmak suretiyle ödendiği belirtilen yol yardımı başlığı altındaki paralar dikkate alınmış olup, dosya arasındaki belgelerden davalı kurumdan gelen ve yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç içerisinde değerlendirildiğine dair herhangi bir bordro veya belge bulunmaması karşısında, Mahkemece, öncelikle davalı kuruma verildiği esnada bordrolarda hak edilen ücret dışında ayrıca belirtilen yol yardımına dair yardımların varlığı araştırıldıktan sonra, dava konusu dönem içinde, ödenen sigorta primi ve işsizlik sigortası prim tutarları, ait oldukları dönemler ve ödeme tarihleri üzerinden, konusunda uzman bilirkişi marifetiyle, çalışan her bir sigortalı bazında dava konusu dönem içinde ödenen yol yardımı tutarları tespit edilmeli ve iadesi gereken tutarın kurum verileri ile doğrulandıktan sonra usulünce belirlenmesi gerekirken, davacı şirketin dava dilekçesine eklediği belgeler üzerinden eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK"nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 17.06.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.