MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ...(Kapatılan) 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 04/.../2012 tarih ve 2012/400-2012/120 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesinin davacı vekili tarafından istenildiği ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı şirket temsilcilerinin "yüksek oranda kâr verileceği ve istendiği an iade edileceği" taahhüdünde bulunması ve dini duygularını sömürmesi üzerine müvekkilinin biriktirdiği 55.000 ... tutarındaki parasını davalılara verdiğini, ... tutanaklarında ve ... raporlarında davalıların hukuka aykırı olarak dolandırıcılık kastı ile hareket edip şirketi paravan olarak kullanmak suretiyle kanunu dolandıklarının anlatıldığını, ilgili raporlarda usulsüz kâr dağıtımı yapıldığının, hisselerin halka arzının usulsüz olduğunun, kayıt yükümünün ihlal edildiğinin, paraların istenmesi halinde geri verileceğinin anlatıldığının belirtildiğini, sözleşmenin hukuki olarak ortaklık değil borç/kredi anlaşması niteliği taşıdığını, hisse senetlerinin izinsiz halka arz edildiğini, halka arzda gerekli düzenlemelere uyulmadığını, ... denetiminden kaçıldığını, şirketi paravan olarak kullanan davalı ..."ın da sorumlu olduğunu ileri sürerek müvekkili ile davalılar arasında geçerli bir ortaklık ilişkisi kurulmadığının tespitini, şimdilik 7.500 TL"nin ö...e tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... vekili, bir dönem davalı şirketlerin yönetim kurulu başkanlığını yapan müvekkili ile davacı arasında kişisel bir ilişkinin bulunmadığını, müvekkilinin kendisi namına bir işlem yapmadığını, davacının, davalı şirketlerin ortağı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Diğer davalılar vekili, müvekkil şirketlere ait pay defterleri incelendiğinde davacının her iki şirketin ortağı olduğunun görüleceğini, ... uyarınca şirketlerin kendi hisselerini geri alamayacağını, davacının bir kısım hisselerini üçüncü şahıslara devrettiğini, davacının gerçek kişi davalılar ile bir hukuki ilişkisinin bulunmadığını, bir yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, tüm taleplerin zamanaşımına uğradığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, uyulan bozma ilamı ve tüm dosya kapsamına göre, bozma ilamında sözü edilen ve incelenmesi istenen ... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2007/155 Esas sayılı dosyasında tüm sanıklar hakkında zamanaşımı nedeniyle düşme kararı verildiği, davacının iddiasını ispatlaması gerektiği, bu hususta bilirkişi incelemesi yapılması yönünde ara karar tesis edilip gerekli masrafın yatırılması yönündeki kesin süreye davacının riayet etmediği gibi bilirkişi incelemesi talep etmediğini bildirdiği, bu durumda davacının bilirkişi incelemesi delilinden vazgeçtiği, bilirkişi incelemesi yapılmadan talepler hakkında bir karar verilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, geçerli şekilde ortaklık ilişkisinin kurulmadığının tespiti ve davalı şirketlere verilen paranın tahsili istemine ilişkin olup mahkemece, ... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2007/155 Esas sayılı dosyasında tüm sanıklar hakkında zamanaşımı nedeniyle düşme kararı verildiği, davacının bilirkişi ücretini yatırmadığı, iddiaların doğruluğunun ancak bilirkişi incelemesi yapılmak suretiyle tespit edilebileceği gerekçeleriyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dairemize intikal eden emsal dosyalara sunulan bilirkişi raporlarından defter kayıtlarında 1997, 1998, 1999 yıllarında 30 adet ortak ismi bulunduğu şirket sermayesinin tamamının bu ortaklar tarafından taahhüt edilmiş olduğu davacının bu ortaklar arasında isminin geçmediği anlaşılmış, emsal dosyalardaki bilirkişi raporlarında ceza dosyası ve resmi kurum raporları ile davalılar tarafından hukuka aykırı faaliyetler konusunda bir takım tespitler var ise de, esasen buna ilişkin sonuçların ..."nda düzenlendiği ve bu davalar açısından değerlendirilmesinin hukuki mesele olması nedeniyle mahkemeye ait olduğunun belirtildiği görülmüş, mahkemece defter kayıtlarındaki bu durum değerlendirilmediği gibi davacının delilleri arasında yer alan ... ve Meclis Araştırma Komisyon Raporları, ... duyuruları da değerlendirilmemiştir.
... 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 2007/155 Esas sayılı dosyasında, davalılar ..., ... ve ..."nun da aralarında bulunduğu sanıklar hakkında suç işlemek amacıyla örgüt kurma, kurulan örgüte üye olma, hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanma ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından cezalandırılmaları talebiyle açılan kamu davasının zamanaşımı nedeniyle düşürülmesine karar verilmiş, karar Yargıtay .... Ceza Dairesinin ......2012 tarih ve 2012/13279-44069 E.K. sayılı ilamı ile onanmıştır. Zamanaşımı nedeniyle düşme kararı kesinleşmiş bir ceza hükmü olmadığından hukuk hakimini bağlamayacağı, ancak hukuk hakiminin ceza dosyasındaki delilleri de değerlendirerek neticeye varacağı hususunun nazara alınması gerekir.
Taraflar arasında geçerli bir sözleşmenin kurulabilmesi için sözleşme ehliyeti, hukuka, ahlaka, adaba uygunluk, ifa imkansızlığının bulunmaması, irade ile beyan arasında uyum, geçerlilik şeklinin arandığı hallerde bu şekle uygunluk gerekmekte olup, bu unsurlardan birinin eksikliği halinde ortada irade açıklaması bulunmasına rağmen, bu irade bir borç doğurmayacaktır (.... Prof Dr. ..., Borçlar Genel Hukuku Genel Hükümler, .... baskı, sayfa 50). 818 sayılı BK"nın 28. maddesine göre hile, diğer tarafta sözleşme yapma düşüncesini uyandıran ya da bu düşünceyi güçlendiren gerçeğe aykırı eylem ve davranışları ifade eder. Hile nedeniyle sözleşmenin geçersiz sayılabilmesi için kişide aldatma kastının bulunması gerekir. Buna göre kişinin ileri sürdüğü ya da açıklanan zorunluluğu bulunmadığı halde susmuş olduğu nitelikler, karşı tarafı sözleşme yapmaya ikna etme veya sözleşme düşüncesini pekiştirme amacıyla ortaya konulmuş olmaktadır. Kişi bu eylem ve davranışlarda bulunmasaydı diğer tarafın bu sözleşmeyi yapmayacağı bilinç ve düşüncesinde olmalıdır. Aldatma kastında, kişiyi gerçek dışı eylem ve davranışlarda bulunmak suretiyle sözleşme yapmaya ikna etme düşüncesi vardır. Bir başka ifadeyle, sözleşmenin yapılması ile aldatma eylemi arasında illiyet bağı bulunmalıdır. Hileye uğrayan kişinin iradesi sakatlanmıştır. Bu nedenle sözleşmeyi iptal etme hakkına sahiptir. Sözleşmenin iptali halinde tarafların aldıklarını iade yükümlülüğü doğacaktır.
Dairemizden geçen emsal dosyalardan davalı şirketlerin birleşmesi ve kayda alınması amacıyla ..."na kendilerinin verdikleri 09.02.2005 tarih 30 ve 31 sayılı yazılarda ortak olunan şirkete verilen sermaye katılım bedelleri ile kişiler arasındaki hisse değişimine ilişkin ö...e ve tahsilatlara dair bir takım listeler eklenmiştir. Her ne kadar davalı şirketler hissedarlar arası hisse devri sırasında devreden hissedarın tahsil ettiği miktarların telefon, mektup ve sair yöntemlerle yapılan araştırma sonucu tespit edildiğini, tahsil edilen paranın şirket kasasına girmediğini savunmuşlarsa da, ..."ya sunulan sözkonusu yazı ekindeki listelerin hiçbir dava dosyasına davalılar tarafından sunulmamış olması, 14.09.2000 tarihli ... denetim raporunda aynı kişiler ve aynı yöntemlerle yurtdışında para toplandığı, bu toplanan paraların davalılar tarafından kayda alındığı, hava yoluyla paraların Türkiye"ye nakledildiği, organize şekilde hareket edildiği şeklinde tespitlere yer verilmesi, yine 09.05.1999 tarihli tutanakta ... Havalimanı Dış Hatlar Geliş kapısında yapılan kontrolde ..."a ait çanta içinde TL, DM cinsi yüksek miktarda para ile altın bilezik gibi emtianın tespit edilmesi, ..."un imzalı ifadesinde, ... şirketinin ..."daki temsilcisinin hisse senetlerini sattıktan sonra paraları ve altınları Türkiye"deki ... şirketine götürmesi amacıyla kendisine teslim ettiğini ifade etmiş olması karşısında davalı şirketlerce ikincil kayıtlar tutulduğunun kabulünün gerektiği, yine pek çok dosyaya sunulan davalı ... imzalı mektupta ortaklıktan ayrılmak isteyenlerin üç ay önce bildirmeleri halinde paralarını alabileceklerinin belirtilmesi birlikte değerlendirildiğinde, ... Grubu şirketlerin fiili ve hukuki irtibat halinde oldukları, birlikte hareket ederek para toplama amacıyla "Ortaklık Durum Belgesi", "Hisse Senedi" gibi sair belgeler karşılığında istenildiğinde derhal ve işlemiş kâr payı ile birlikte iade edileceği taahüdü ile para topladıkları, ortağın sermaye olarak verdiğini isteyemeyeceğine dair yasal düzenlemeyi kullanarak para yatıran kişileri grup şirketlerden herhangi birinde veya birkaçında düşük nominal bedellerle şeklen ortak gibi gösterdikleri, tahsil ettikleri parayı ise muhasebe kayıtlarına yansıtmayarak para iade taleplerini reddettikleri, taraflar arasında sahih bir ortaklık ilişkisinin bulunmadığı, böylelikle davalıların haksız fiilde bulundukları anlaşılmaktadır. Mahkemece, yukarıda bahsi geçen ... yazıları ekindeki listeler de incelenip değerlendirilmeden yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle kararın davacı yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, .../09/2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
1- Dava, davalı şirkete verildiği ileri sürülen bedelin iadesi ve ortak olunmadığının tespiti istemlerine ilişkindir.
...- Mahkemece yargılama sırasında 06...2010 tarihli celsede, davacı tarafa üç bilirkişi için toplam 1.200 TL ücret yatırılması için kesin süre verilmiş, yatırılmadığı takdirde bilirkişi incelemesi talebinden vazgeçmiş sayılacağı ihtarında bulunulmuştur. Aynı ara kararında, şayet bilirkişi ücreti yatırılır ise, davalı şirketteki tüm kayıt ve belgeler ile ceza dosyalarındaki delil ve belgelerin incelenmesi, davacının davalı şirkette hissesinin bulunup bulunmadığı, varsa nominal değeri, şayet ortak ise hissesini şirketten mi üçüncü kişilerden mi aldığı, hissenin primli pay senedi niteliğinde olup olmadığı, buna ilişkin genel kurul kararının varlığı, davalı şahısların belgeler kapsamında sorumlu olup olmadıkları, belge altındaki imzalar yönünden şirketi bağlayıcı olup olmadığı gibi bir çok şirket kaydı ile ceza dosyasının incelenmesi görevleri verilmiştir.
...- Mahkemece verilen kesin süreye rağmen davacı tarafça bilirkişi ücreti yatırılmadığı için inceleme yapılamamış ve mahkemece, davanın ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
4- Dairemize seri şekilde gelen ve binlerle ifade edilebilecek birçok ... ve ... dosyalarında, mahkemenin ... kayıtlarını incelemesi, şirket defter ve muhasebe kayıtlarını incelemesi gerekliliğinden hareketle, bilirkişi ücreti yatırılmadığı için davanın reddine dair elli-altmış kadar yerel mahkeme kararlarını onanmıştır (sözgelimi; ....02.2017 T. ve 2017/959 K vd. ardışık seri sayılı 6 adet ... dosyaları; aynı şekilde ... ile ilgili 2016/9797 K, ... ile ilgili ... ardışık seri 6 adet, vs.). Öte yandan, davanın kabulü yönündeki binlerce ilkderece mahkemesi kararlarının hemen tamamında ise ancak bilirkişi incelemesi yapılması ve sonuca ulaşılması nedeniyle Dairemizce onama kararları verilmiştir.
5- Dairenin aynı olayla ilgili yerleşik sayısız içtihadından sonra, somut davada, ... kayıtları, şirket birleşme kayıtları ile şirketin kayıt içi ve kayıt dışı muhasebe belgelerini incelemesi mahkemenin görev ve yetki alanının dışında ve bu nevi binlerle ifade edilebilecek seri dosyalarda zamanını bu işlere ayırmasında fiili imkansızlık bulunduğundan ve ayrıca bundan sonra benzer dosyalarda yapılacak yargılamaları büyük bir belirsizliğe sokacağından, ancak bilirkişi raporu alınarak çözüme kavuşturulan benzer dosyalardaki davanın kabulüne ilişkin genel gerekçelerle davanın kabulü gerektiğine ilişkin görüşlerle yerel mahkeme kararını bozulması doğru olmamıştır.
6- Her davanın kendi özelinde, muhasebe ve ... kayıtları her bir dava için ayrı ayrı incelenerek, şirkete para yatıran ve şirket adına parayı kabul eden kişilerin kimler olduğu, davacının şirket payını doğrudan şirket ilgilisinden mi yoksa, devir suretiyle başkalarından mı aldığı, daha önce her hangi bir ö...e yapılıp yapılmadığı, yapılan ö...enin şirket muhasebe kayıtlarında görünüp görünmediği, ödenen paranın iadesi mümkün olsa bile, dava tarihine kadar işlemiş faizinin ne miktarda olduğu, ceza dosyasındaki tanık/sanık beyanlarının muhasebe kayıtlarıyla örtüşüp örtüşmediği hususları HMK 266 vd. ile Dairemiz yerleşik uygulamaları uyarınca teknik incelemeyi gerektirdiğinden ve bilirkişi ücreti yatırılmadığı için ispatlanamayan davanın reddine dair yerel mahkeme kararı doğru olduğundan ve onanması gerektiği düşüncesinde olduğumdan Dairemiz çoğunluğunun bozma yönündeki görüşlerine katılmıyorum.