MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki “kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Geyve Asliye Hukuk Mahkemesinin davanın kabulüne dair verilen 26.09.2011 gün ve 2011/89 E., 2011/340 K. sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 5.Hukuk Dairesinin 27.06.2012 gün ve 2012/8194 E., 2012/14197 K. sayılı ilamı ile;
(...Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davalı idare adına tescili istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taşınmazın arazi niteliğinde kabulü ile olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tesbit edilmesi yöntem itibariyle doğrudur. Ancak;
1) 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kanunun 15/son maddesi gereğince açılan tespit ve tescil davasında değerlendirme dava tarihi itibariyle yapılacaktır.
Belirtilen nedenle; dava konusu taşınmaza dava tarihi esas alınmak suretiyle değer biçilmesi gerekirken, bu husus gözetilmeden 2010 yılı resmi verileri alınarak değer biçen bilirkişi raporuna göre hüküm kurulması,
2) Dava konusu taşınmazın niteliği ve bilirkişi raporundaki özelliklerine göre kapitalizasyon faizinin % 4 oranında kabulü ile buna göre hesaplama yapılması gerekirken % 5 oranında alınarak aza hükmedilmesi,
3) Dava konusu taşınmazın konumu ve bilirkişi kurulu raporunda yazılı özellikleri dikkate alınarak taşınmazın belirlenen m² birim bedeline objektif değer artışı uygulanması gerektiğinin düşünülmemesi,
Doğru görülmemiştir....)
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir.


HUKUK GENEL KURULU KARARI

Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davalı idare adına tescili istemine ilişkindir.
Davacı vekili, davalıya ait 174 parsel sayılı taşınmazın 2501,15 metrekarelik bölümünün Hızlı Tren Projesi olarak adlandırılan Ankara-Haydarpaşa Demiryolunun iyileştirilmesi projesi kapsamında yer alan yeni demiryolu güzergahına isabet ettiğinden kamulaştırılmasına karar verildiğini, taşınmaza acele el konulduğunu, bedel konusunda uzlaşılamadığını ileri sürerek, 2501,15 m2’lik bölümün kamulaştırma bedelinin tespiti ile taşınmazın kamulaştırılan kısmının tapu kaydının iptali ile müvekkili idare adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, taşınmazın tarım arazisi niteliğinde olması sebebi ile olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelir üzerinden değer tespiti yoluna gidilerek Geyve ilçesinin Yargıtaydan onanarak geri dönen çeşitli dosyalarında dava konusu yapılan taşınmaza % 5 kapitalizasyon faiz oranının uygulanması suretiyle net gelire göre değer biçilen hesaplamanın usul ve yasaya uygun olduğu, kapitalizasyon faizi konusunda uygulanması gereken miktarın % 5 olduğu, öte yandan objektif ölçülerin tarafların itirazlarında bahsi geçen objektif değer artışının uygulanmadığına ilişkin iddiaların kapitalizasyon faiz oranının hesaplanmasında toprağın fiziki durumu, ulaşım durumu, pazar yerlerine yakın olması, enflasyon oranı taşınmazın özellikleri şeklinde hesaplamada dikkate alındığı, buna yönelik raporun usul ve yasaya uygun olduğu, kamulaştırma bedelinin acele el koyma dosyasında hak sahiplerine yatırıldığı, yatırılan miktar ile tescil dosyasında tespit edilen kamulaştırma bedeli arasında fark olduğu anlaşılmakla aradaki farkın davacı idareye ödenmesine ve davacının davasının kabulüne karar vermek gerektiği gerekçesi ile 174 nolu parselde kayıtlı taşınmazın 2501,15 m² lik kısmının tapu kaydının iptali ile belirtilen kısımdaki mülkiyet hakkının davacı adına tesciline, kamulaştırma bedelinin bu parsel için 44.245,34 TL olarak tespitine, kamulaştırma bedeli olarak belirlenen ve Vakıfbank Sakarya Şubesine depo ettirilip, acele el koyma kararı öncesi davacı tarafça yatırılan kamulaştırma bedelinin davalıya ödenmesine, Kamulaştırma Kanunu"nun 27"nci maddesi uyarınca depo edilen ve acele el koyma dosyasında tespit edilen kamulaştırma bedelinden, kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescili davasında tespit edilen kamulaştırma bedeli dikkate alınarak fazla ödenen 5.427,48 TL"nin davalı tarafa ödenmemiş ise davacı idareye iadesine, ödeme yapılmış ise davalı taraftan tahsil edilerek davacı idareye verilmesine tescil yönünden kesin; bedel yönünden kanun yolu açık olmak üzere karar verilmiştir.
Davalı vekilinin temyizi üzerine hüküm Özel Dairece yukarıda açıklanan nedenlerle bozulmuştur.
Yerel Mahkemece, öncelikle bozma ilamının 1 ve 3. bentlerine uyulduğu; 2.bendine direnildiği belirtilerek bilirkişi heyetinden ek rapor alınmış olup gerekçede; taşınmazın bağlı bulunduğu Alifuatpaşa Belediye Başkanlığından 2942 sayılı Kanunun 11. maddesi gereğince kamulaştırılan taşınmazın 1610 sayılı Kanun ile değişik l319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun 12. maddesine göre çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararnameleri ve ayrıca 17.04.1998 tarih ve 1996/3 Esas ve l998/1 Karar sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun kararı göz önüne alınarak taşınmazın arsa vasfında olup olmadığının değerlendirilebilmesi amacıyla nazım veya uygulama planı içerisinde yer alıp almadığı, mücavir alanda yer alıp almadığı, belediye hizmetlerinden tam olarak faydalanıp faydalanmadığının (örneğin taşınmaz ve çevresinde kanalizasyon ve su şebeke hattı bulunmadığı, çöp toplama hizmeti görülmediği, belediyece aydınlatma yapılıp yapılmadığı) sorgulandığı, tamamının bir arada bulunması gereken kriterleri dava konusu taşınmazın taşımadığı, arsa vasfında olmadığı, belediye hizmetlerinden faydalanmadığı için ayrıca uygulanması gerekli bir objektif değer arttırıcı unsur bulunmadığı; bozma ilamı sonrasında İlçe Tarım Gıda ve Hayvancılık Müdürlüğünden dava tarihi itibariyle 2011 yılı ürün fiyat-maliyet birim cetvelinin getirtildiği, Sakarya ili genelinde İl Müdürlüğünün ve İlçe Müdürlüklerinin ayrı ayrı ağaç bazında ürün fiyat-maliyet birim cetveli hazırlamadığı, bilirkişiler tarafından ağaç bedellerinin ağacın cinsine, yaşına, bakım durumuna göre re"sen belirlendiğinin anlaşıldığı, teknik bilirkişi heyetinin kapitalizasyon faiz oranını %5 olarak kabul ettiği bu faiz oranının hükme esas alındığı, taşınmazın Alifuatpaşa Beldesi idari sınırları içinde yer almakta ise de Belediye Başkanlığınca 10/03/2011 tarihli yazı cevabı ile taşınmazın nazım ve uygulama imar planı dışında bulunduğu, taşınmazın bir kısmının mücavir alan sınırları içinde, bir kısmının dışında olduğu, taşınmazın etrafının meskun mahal olmadığı, belediye hizmetlerinden faydalanmadığı, yerleşim alanı dışında ve belediye yerleşim alanına 495 metre mesafe uzaklıkta bulunduğu, taşınmazın ancak mücavir alan içinde kalan kısmının resmi izinleri alındıktan sonra imara açılabileceği, iskan verilmesinin uygun olduğu, bakiye kısmının imara kapalı olduğu, iskan verilmesinin uygun olmadığının bildirildiği; Türkiye genelinde il ve ilçe merkezlerinde dahi en yüksek kapitalizasyon faiz oranının %3, %4 olarak belirlenebileceğinin kabul edildiği, özellikleri sayılan taşınmaz yönünden kapitalizasyon faiz oranının %4 alınması meskun mahal sınırlarında bulunmayan, yerleşim yerinden uzakta bulunan taşınmaza fazla değer verilmesi sonucunu doğuracaktır ki böyle bir uygulamaya gidilmesi halinde ilçe genelinde yakın mahaldeki diğer kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davalarında da sırf kısmen mücavir alan içinde bulunduğundan bahisle %4 kapitalizasyon faiz oranının uygulanmasının söz konusu olacağını, teknik heyet tarafından objektif değer arttırıcı unsur uygulanmaması yönünde rapor tanzim edildiğini, taşınmazın belde sınırlarında, ilçe merkezine 3 km mesafede olması objektif unsur uygulanmasının tartışılmasını gerektirir ise de taşınmazın sırf yerleşime yakın olmasının objektif unsur uygulanmasını gerektirir bir hal olarak değerlendirilmemekle takdiren objektif değer arttırıcı unsurun uygulanmadığı, davaya konu taşınmazın en yüksek faiz oranının bir önceki seviyesi olan %4 oranında kapitalizasyon faizi verilmesini gerektirir niteliklere sahip olmadığından bu hususta Yargıtay bozma ilamına direnilmesine, diğer hususların değerlendirilmesi için dosya kapsamının öncelikle özel dairesine gönderilmesine karar vermek gerektiği gerekçesi ile dava konusu taşınmazın 2.501,15 m²"lik kısmının ifrazı ile davacı idare adına tapuya kayıt ve tesciline, dava konusu taşınmazın bakiye 6.018,85 m²"lik kısmının davalılar adına tapuya kayıt ve tesciline, kamulaştırmaya konu dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin 45.245,80 TL olarak tespitine, acele el koyma kararı ile ödenen kamulaştırma bedelinden bakiye 1.000,46 TL kamulaştırma bedelinin kararın kesinleşmesi beklenmeksizin davalıya ödenmesi için TC Ziraat Bankası Geyve Şubesi"ne müzekkere yazılmasına; bozma ilamının 2.bendi gereği kapitalizasyon faizinin %4 olarak alınması yönündeki bozma ilamına kapitalizasyon faiz oranının % 5 olarak alınması gerektiğinden direnilmesine karar verilmiştir.
Direnme kararını davalı vekili temyiz etmiştir.
I- Yerel mahkemece bozma ilamının 1. bendinde yer alan değerlendirmenin dava tarihi itibariyle yapılması ve 3.bendinde yer alan taşınmazın belirlenen m² birim bedeline objektif değer artışı uygulanması hususunun düşünülmesi gereğine değinen bozma nedenlerine uyularak, bilirkişiden ek rapor alınmak suretiyle değerlendirme yapılarak kurulan hükmün direnme kararı niteliğinde olmayıp, yeni bir hükmün bulunduğunun kabulü gerektiğinden temyiz incelemesi Hukuk Genel Kuruluna değil, Özel Daireye aittir. Bu nedenle mahkemece uyulan kısım yönünden yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi için dosya Özel Daireye gönderilmelidir.
II-Direnmeye konu bozma ilamının 2. bendinde yer alan kapitalizasyon faizinin % 4 oranında kabulü ile buna göre hesaplama yapılması gereğine değinen bozma hususunda Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın niteliği ve bilirkişi raporundaki özelliklerine göre yapılan hesaplamada kapitalizasyon faizinin % 4 oranında mı, yoksa % 5 oranında mı esas alınması gerektiği noktasında toplanmaktadır.
Toplanan delillerden tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dosyadaki tutanak ve kanıtlara, bozma kararında açıklanan gerektirici nedenlere göre, Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: I-Yukarıda ( I. ) bentte açıklanan nedenlerle uyulan kısım yönünden yeni hükme yönelik davalı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesi için dosyanın 5.HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE,
II- (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana iadesine 18.11.2015 gününde oybirliği ile karar verildi.