MAHKEMESİ : ...TÜKETİCİ MAHKEMESİ


Taraflar arasındaki ... (kanal katılım ve ... hisse bedelinden kaynaklı) davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... ili, ... ilçesi, ... ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde inşa edilen ... ... Konutları B-1 blok 48 numaralı konutun ... aboneliği için davalı kuruma başvurduğunu, bu aşamada davalı kurum görevlileri tarafından haksız olarak toplamda 2 x 2.852,44TL = 5.704,88TL tutarında, kanal katılım ve ... hisse bedeli talep ve tahsil edildiğini ve ancak bundan sonra abonelik işlemlerinin gerçekleştirildiğini belirterek, kanal katılım ve ... hisse bedelinden sorumlu ve borçlu olmadığının tespitini, var ise bu konuda ödenmesi gereken bedelin belirlenmesini ve bu aşamada kendisinden fazladan tahsil edilen 5.704,88TL tutarındaki bedelin ödeme tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile iadesini talep etmiştir.
Davalı, davacıdan tahsil edilen kanal katılım ve ... hisse bedelinin yasal dayanağının 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nun 87,88,89. maddeleri ile ... Tarifeler Yönetmeliğinin 39. maddesi olduğunu, davacının ... ...si ve ... hizmetinden yararlanmaya başlayan ilk malik olduğunu, bu nedenle ilgili bedelin davacıdan tahsili gerektiğini, ilgili bedelin abonelik tarihinde yürürlükte olan yönetmelikteki formüle göre hesaplandığını, yapılan işlemin u...l ve yasaya uygun olduğunu ileri sürerek, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, abonelik tarihi itibariyle yürürlükte olan tarife hükümleri (... Tarifeler Yönetmeliğinin 39. maddesi) esas alınarak yapılan hesaplamaya göre davacıdan tahsil edilen bedelin u...l ve yasaya uygun olduğu, davacıdan fazladan tahsilat yapılmadığı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafça temyiz edilmiştir.
Dava konu... uyuşmazlık, davacının malik olduğu bağımsız bölüme ilişkin ferdi ... aboneliğinin tesisi için davacının, davalı idareye kanal katılım ve ... hisse bedeli ödemekle yükümlü olup olmadığı, iptaline karar verilen ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39.maddesinin uygulanmasının mümkün olup olmadığı konu...ndadır.
Uyuşmazlığın çözümünde, öncelikle konu ile ilgili mevzuat hükümlerinin açıklanması yerinde olacaktır.
01.07.1981 tarihinde yürürlüğe giren 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu’nda uyuşmazlık ile ilgili düzenlemelerinin incelenmesinde;
“ ... harcamalarına katılma payı:
Madde 87 – ...lerce ve ...lere bağlı müesseselerce, aşağıdaki şekilde ... tesisi yapılması halinde, bunlardan faydalanan gayrimenkullerin sahiplerinden, ... Harcamalarına Katılma Payı alınır:
a) Yeni ... tesisi yapılması,
b) Mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi.
İki ve daha fazla ... kenarında bulunan gayrimenkuller, hangi ...daki ...a bağlanmış ise, payın hesabında o ...a ait ... giderleri nazara alınır.
... tesisleri harcamalarına katılma payı:
Madde 88 – ...lerce veya ...lere bağlı müesseselerce beldede aşağıdaki şekillerde ... tesisleri yapılması halinde, dağıtımın yapıldığı saha dahilindeki gayrimenkullerin sahiplerinden, ... Tesisleri Harcamalarına Katılma Payı alınır:
a) Yeni içme ...yu ... tesisleri yapılması,
b) Mevcut ... tesislerinin tevsii ve ıslahı.
Birden fazla ... kenarında bulunan gayrimenkullere ait payın hesabında, bunların yalnız ...ya bağlandıkları ... üzerindeki uzunlukları esas alınır.
Payların hesaplanması:
Madde 89/a- Katılma payları bir program dahilinde veya istek üzerine doğrudan doğruya yapılan işlerde, bu hizmetlerden dolayı yapılan giderlerin tamamıdır. Şu kadar ki yapılacak giderler peşin ödendiği takdirde bu paylar ilgililerden % 25 noksanıyla alınır. Ancak bu tür hizmet giderleri ... ve ... bakanlığı ile ... bankası tarafından tespit edilen ve yayınlanan ... ve birim fiyatlara göre hesaplanan tutarları aşamaz.
Özel devlet yardımları, karşılıksız ... tahsisleri, bu işler için yapılacak bağış ve yardımlar ve istimlak bedelleri giderler tutarından indirilir.
Payların tahakkuk şekli:
Madde 90- ... Harcamalarına Katılma Payı, bu hizmetin yapıldığı ...lardan faydalanan, ... Tesisleri İle ... Harcamalarına Katılma Payları ise hizmetten faydalanma şekillerine göre ilgili gayrimenkul sahipleri arasında ve 89"uncu maddeye göre hesaplanan katılma payları toplamının ilgili gayrimenkullerin vergi değerleri toplamına oranlanarak dağıtılması ...retiyle hesaplanıp tahakkuk ettirilir. Şu kadar ki, ibadet yerleri hakkında harcamalara katılma payı tahakkuku yapılmaz.
Tahakkuk zamanı:
Madde 91- Harcamalara katılma paylarının tahakkuku, işler hangi ihale u...lü ile yapılmış olursa ol...n, hizmetin tamamlanarak halkın istifadesine ...nulmuş olmasından sonra yapılır.
Ancak, yapılacak yazılı tebliğ ile verilecek süre içinde ilgililerin harcamalara katılma paylarını peşin ödemeyi kabul etmeleri halinde, bu paylar, kabule ilişkin yazılı başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde tahakkuk ettirilir.
Payların ilanı:
Madde 92- Yukarıdaki maddelerde yazılı esaslar dairesinde hesaplanan paylar, mükelleflerin soyadları, adları, adresleri ve kendilerine isabet eden pay miktarını gösteren ve mahiyetlerine göre mahalle, cadde ve sokak itibariyle düzenlenecek tahakkuk cetvellerinin bir ay süre ile ... ilan yerlerine asılması ...retiyle ilan olunur.
Katılma payları tutarları mükelleflere ayrıca tebliğ olunur.
Tahsil şekli:
Madde 93- Harcamalara katılma payları ...lerce veya bunlara bağlı müesseselerce, 92 nci maddeye göre payların ilan ve tebliğ edildiği yılı takip eden yıldan itibaren iki yılda ve dört eşit taksitte, peşin ödemelerle tahakkuk tarihinden itibaren bir ay içinde tahsil olunur. Ancak, yukarıda yazılı ödeme sürelerini, ilgili ...lerin teklifi üzerine, 5 yıla (peşin ödemelerde bir yıla) kadar uzatmaya ve buna göre taksit sürelerini tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Bakanlar Kurulunca bu yetkinin kullanılması halinde, uzatılan ödeme süreleri için ...ler, ... meclislerinin kararı üzerine ve 6183 sayılı ... ...larının ... U...lü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca alınan tecil faizi oranını aşmamak üzere faiz alabilirler.
Satış, hibe ve trampa gibi devir hallerinde ferağ sırasında o tarihe kadar ödenmemiş taksitler peşin olarak tahsil olunur.
Harcamalara katılma payına tabi gayrimenkullerin listesi ...lerce ilgili tapu dairelerine bildirilir. Bu gayrimenkullerin satış, hibe ve trampaları halinde tapu dairesi payın tahsilini sağlamak üzere, ...yi haberdar eder ve pay ödenmedikçe intikal işlemi yapılmaz.
Yönetmelikle tespit olunacak hu...slar:
Madde 94- Harcamalara Katılma Paylarının uygulanmasına ilişkin u...l ve esaslar ..., Bayındırlık ve... ve ... Bakanlıklarının görüşü alınarak ... Bakanlığınca düzenlenecek bir yönetmelikte belirtilir.”
Kanun koyucu 94’üncü maddede konu ile ilgili yönetmelik çıkarma yetkisini ... Bakanlığına vermiş olup, bu yetkiye istinaden ... Bakanlığı tarafından hazırlanan 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nun Harcamalara Katılma Payları ile İlgili Hükümlerin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik 21.08.1981 tarihli 17435 sayılı ... Gazete"de yayımlanmış ve 01.07.1981 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Bu Yönetmelik hükümlerine göre;
“... Harcamalarına Katılma Payı
Madde 8- ... veya bağlı kuruluşlarınca, ... sınırları ve mücavir alanlar içerisinde,
a) Yeni ... tesisi yapılması,
b) Mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi hallerinde, bu tesislerden faydalanacak gayrimenkullerin sahiplerinden ... Harcamalarına katılma payı alınır. İki veya daha fazla ... kenarlarında bulunan gayrimenkuller hangi ...daki ...a bağlanmış iseler, payın hesabından o ...a ait ... giderleri nazara alınır.”
Katılma payının hesabında Yönetmeliğin ... harcamalarına katılma payı ile ilgili 5’inci maddesinde düzenlenen u...lün izlenmesi gerektiği, 9’uncu maddede “... Harcamalarına Katılma Payı bu yönetmeliğin 5"inci maddesinde belirtilen esaslar dahilinde hesaplanır” denilmek ...retiyle belirlenmiştir.
Yönetmeliğin bahsi geçen 5’inci maddesinde “... Bakanlığı ve ... Bankası Genel Müdürlüğünün o yıllar için tespit ederek yayınlandığı birim fiyatlar ve rayiçlere göre hesaplanan gerçek bedeli” geçmemesi kaydıyla yapılan işin giderinden, özel Devlet yardımları, karşılıksız fon tahsisleri, bu işlem için yapılan bağış ve yardımlar ile istimlak bedelleri düşüldükten sonra kalan tutarın üçte birinin hizmetten yararlanan gayrimenkul taşınmaz sahibi mükellefler adına ... Encümeninin kararını müteakip tahakkuk ettirileceği düzenlenmiştir.
Aynı u...lün, 12’nci maddeye göre yeni içme ...yu ... tesislerinin yapılması veya mevcut ... tesislerinin tevsii ve ıslahı hallerinde, dağıtımın yapıldığı saha dâhilindeki gayrimenkul sahiplerinden tahsil edilecek ... tesisleri harcamalarına katılma payının belirlenmesinde de uygulanacağı 13’üncü maddede hükme bağlanmıştır.
Devam eden maddelere göre harcamalara katılma payının üst sınırı bina ve arsaların vergi değerinin yüzde birini geçemez (m.16). Bu esaslara göre hesaplanan tahakkuk cetvelleri bir ay süre ile ... ilan tahtasında ve varsa ... ses yayın aracı ile ilan edilir ve tutarlar mükelleflere ayrıca tebliğ olunacağı gibi tahsilde de bu tebliğ tarihi esas alınır (m. 19) düzenlemelerini içermektedir.
Yönetmeliğin açıklanan bu ayrıntılı düzenlemeleri, dayanağı olan 2464 sayılı Kanunla örtüşmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinde; davacının ... İli ... İlçesi ... ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde inşa edilen Park Oran Konutları B-1 Blok 48 no.lu bağımsız bölümü 02.08.2011 tarihinde satın aldığı ve davalı kuruma 21.09.2011 tarihinde abonelik talebi ile başvurarak toplam 5.704,88 TL kanak katılım ve ... hisse bedeli ödemek ...reti ile abonelik işlemini gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır.
Davalı kurum tarafından dosyaya ...nulan 08.04.2013 tarihli yazıda, söz konu... yerleşim alanındaki içme ...yu hatlarının 01.04.1990-01.08.1990 tarihleri arasında, ada dışı pis... hatlarının periyodik bakım ve onarımlarının ise 12/04/2006 ve 12/05/2009 tarihleri arasında yüklenici firmalara ihale edilmek ...reti ile kurumlar tarafından yapıldığı, imar ...larındaki içme ...yu hatlarının ise T.C. ... ... tarafından yapılarak 12.01.2010 tarihinde geçici ve kesin kabul tutanağı onaylandığı belirtilmiştir.
Uyuşmazlığa konu olayda, davacının abonelik talebi üzerine davalı ... tarafından , ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39. maddesine dayalı olarak pay bedeli tahakkukunda bulunmuştur. Yargılama sırasında düzenlenen ve mahkemece hükme esas alınan 02.11.2015 tarihli bilirkişi raporunda da aynı şekilde abonelik başvuru tarihi itibari ile yürürlükte olan ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39. maddesine göre hesaplama yapıldığı ve davacının ödemesi gereken katılım bedeli 5.704,00 TL olarak tespit edilmiştir.
Ne var ki, ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39. Maddesi, ... 2. Vergi Mahkemesinin 02.05.2012 gün ve 2011/543 E., 2012/963 K. sayılı kararı ile, ... Gelirleri Kanunu ile getirilen ... tesisleri harcamalarına katılma payı ile ilgili olarak Yönetmelik yayınlayarak tarife belirleme yetkisinin ... ... ve ... ... Genel Müdürlüğü"ne değil... ... Bakanlığı"na ait olduğu gerekçesiyle iptal edilmiş ve bu iptal kararı ... denetiminden geçerek 23.11.2017 tarihi itibari ile kesinleşmiştir.
Somut olayda, eldeki uyuşmazlığın doğduğu, eş söyleyiş ile davacı tarafça abonelik başvuru...nun yapıldığı tarih (21.09.2011) itibari ile ... Tarifeler Yönetmeliğinin henüz mahkeme kararı ile iptal edilmemiş olduğu çekişmesizdir. Bu noktada değinilmesi gereken hu...s, iptal kararının ardından, iptal kararının kesinleşmesinden önce doğan uyuşmazlıklarda bu madde hükümlerinin uygulanmasının mümkün olup olmadığı noktasındadır.
Konuya ilişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 06.12.2017 tarih ve 2017/3-2120 Esas, 2017/1544 Karar sayılı ilamında da açıklandığı üzere;
"Bir idari işlemin yargı kararıyla iptal edilmesi hâlinde, söz konu... kararın dava konu... işlemin tesis edilmesi sırasında un...rlarında bulunan sakatlıkları saptadığı, işlemi yapıldığı andan başlayarak ortadan kaldırdığı, bu özelliği nedeniyle geriye yürüyen sonuçlar doğurduğu idare hukukunun ilkelerindendir. Dolayısıyla iptal kararları, iptali istenilen idari tasarrufu ve ona bağlı işlemleri tesis edildikleri tarihten itibaren ortadan kaldırarak bu tasarruf ve işlemlerin tesisinden ve icrasından önceki hukuki durumun yürürlüğünü sağlar. Diğer bir deyimle iptal edilmiş olan işlemi hukuk aleminde hiç doğmamış hâle getirir.
Her ikisi de objektif hukuk düzenine aykırılık oluşturan hukuksal işlemleri iptal ederek onu koruyan bir işlev yerine getirmesine karşın, ... Mahkemesince verilen iptal kararları ...’nın 153’üncü maddesinin beşinci fıkrası gereğince geriye yürümediği halde, idari yargı yerlerince verilen iptal kararları geriye yahut geçmişe yürümektedir. İdari yargı yerlerince verilen iptal kararlarına tanınan bu etki ve sonuç tamamen içtihadîdir (Kaplan, G.: İptal Kararlarının Etki ve Sonuçlarının Zaman Yönünden ... Tarafından Sınırlandırılması, ... Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.III, 2013,S.2, s.30-38).
Buna göre, düzenleyici işlem yapma yetkisine sahip olmadığı açık olan idarenin uygulamaya koyduğu ... Tarifeler Yönetmeliğinin 39’uncu maddesinin, kesinleşen kararla iptal edildiği, adı geçen Yönetmeliğin 39.maddesinin iptal kararıyla birlikte geçmişe etkili olarak ortadan kalkmış olması nedeniyle eldeki uyuşmazlıkta uygulanmasının mümkün olmadığı, 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu ile ...lere tanınan ... ve ... hizmetleri giderlerini hizmetten yararlananlardan tahsil etme yetkisinin ancak iptal edilen bu düzenleme dışında kalan yasal düzenlemeler çerçevesinde kullanılabileceği; bu doğrultuda, katılım paylarının hizmetten istifade eden taşınmazların ... veya kanalın tamamlanarak hizmete ...nulduğu yahut mevcut ... tesislerinin tevsii ve ıslahı tarihinde maliki olan kişilerden ... Gelirleri Kanununun belirlediği u...l ve sınırlar dâhilinde tahsil edilmesi gerektiği açıktır."
O halde mahkemece, eldeki uyuşmazlıkta ... Tarifeler Yönetmeliği"nin 39. maddesi hükümlerinin uygulanma imkanı bulunmadığı gözetilerek, 2464 sayılı ... Gelirleri Kanunu"nun ilgili hükümlerine göre yapılan değerlendirme yapılması, buna göre ise davacının ... veya ... hattının tamamlanarak hizmete ...nulduğu yahut mevcut ... tesislerinin tevsii ve ıslahı tarihi itibari ile dava konu... taşınmazdan yararlanan malik durumuda olmaması diğer bir ifade ile davacının iş bu taşınmazı hizmetlerin ...nulduğu tarihten daha sonraki bir tarihte satın alarak abonelik talebinde bulunması nedeniyle davalının dava konu... bedelleri davacıdan talep edemeyeceği göz önüne alınarak, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA 6100 sayılı HMK"nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince karar düzeltme ...u kapalı olmak üzere, 05.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.