5. Hukuk Dairesi 2019/12199 E. , 2020/4924 K.
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
2-... Vek.Av....
3-Maliye Bakanlığı Vek.Av....
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasının kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay"ca BOZULMASI hakkında Daireden çıkan kararı kapsayan 16/05/2019 gün ve 2018/9358 Esas - 2019/9820 Karar sayılı ilama karşı davalılardan ... vekilince verilen dilekçe ile karar düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R –
Kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davada, mahkemece uyulan bozma kararı üzerine davanın kabulüne dair verilen hüküm, taraf vekillerinin temyizi üzerine Dairemizcebozulmuş; bu karara karşı davalı ... vekilince karar düzeltme isteminde bulunulmuştur.
Dosya içindeki bilgi ve belgelere Yargıtay ilamında yazılı gerekçelere göre davalılardan Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin sair karar düzeltme istekleri HUMK"nun 440.maddesinde yazılı nedenlerden hiçbirine uymadığından yerinde değildir. Ancak;
1-3402 sayılı Kadastro Kanununun 22/a maddesi uyarınca yapılan yenileme çalışmaları sonucu dava konusu 2672 m² yüzölçümlü 1203 parsel sayılı taşınmazın 1353 ada 1 parsel olarak tapuya tescil edildiği, yüzölçümünün 2522,18 m² olarak değiştiği gözetildiğinde yenileme sonrası oluşan yüzölçümü üzerinden hesap yapılması ve yeni ada/parsel numarası üzerinden karar verilmesi gerektiği ,
Bu kez yapılan incelemede anlaşıldığından; davalılardan Büyükşehir Belediye Başkanlığı vekilinin karar düzeltme isteminin kabulüne, Dairemizin16/05/2019 gün ve 2018/9358 Esas, 2019/9820 Karar sayılı bozma ilamının kaldırılmasına karar verildikten sonra, işin esasının incelenmesinde;
Dava, kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece uyulan bozma kararı gereğince inceleme ve işlem yapılarak hüküm kurulmuş; karar, taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Taraf vekillerinin sair temyiz itirazları bozma ile kesinleşen yönlere ilişkin olduğundan yerinde değildir. Ancak;
Bilirkişi incelemesi yaptırılmıştır. Alınan rapor hüküm kurmaya elverişli değildir. Şöyle ki;
Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin hükümleri kıyasen kamulaştırmasız el atmaya dayanan tazminat istemine ilişkin davalarda da uygulanır.
Kamulaştırma Kanununun kıymet takdir esaslarını belirten 11. maddesinin 1. fıkrasının arsalara ilişkin (g) bendi uyarınca arsaların değerinin, değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan, zaruret olmadıkça yakın bölgelerde bulunan ve değerlendirme tarihine yakın emsal satışlara göre hesaplanması zorunludur. Bu itibarla, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerekir.
Dava konusu... ili, ... ilçesi,... mahallesi, 1203 parsel sayılı taşınmaz ile emsal alınan... mahallesi 140 ada 1 parsel sayılı taşınmazın bağlı bulunduğu cadde veya sokağın 2011 yılı için Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından resen belirlenen emlak vergisine esas olan m2 değerleri ilgili Belediye Başkanlığı Emlak Müdürlüğünden getirtilip, dava konusu taşınmaz ile içinde bulunduğu bölgenin ileride imar uygulamasına tabi tutulması halinde kesilmesi gereken düzenleme ortaklık payı oranının ve dava konusu taşınmazın çevresinde düzenleme görmüş parseller var ise bunlardan kesilen düzenleme ortaklık payı oranları ile bunlara ilişkin bilgi ve belgeler Belediye İmar Müdürlüğünden sorularak alınacak cevaplara göre bilirkişi kurulu raporu denetlenmeden eksik incelemeyle dava konusu taşınmazın emsal karşılaştırması sonucu tespit edilen metrekare birim fiyatından % 40 oranında düzenleme ortaklık payı düşülmek suretiyle hesap yapan rapor doğrultusunda hüküm kurulması doğru olmadığı gibi, hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınan emsale göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle karşılaştırma yapılmadan, soyut ifadelerle değer biçildiğinden bu rapora göre hüküm kurulması mümkün değildir.
Bu durumda; taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için imkan tanınması, lüzumu halinde re"sen emsal celbi yoluna gidilmesi, taşınmazın, değerlendirme tarihi itibariyle, emsal alınacak taşınmazın ise satış tarihi itibariyle imar ya da kadastro parselleri olup olmadığı ilgili Belediye Başkanlığı ve Tapu Müdürlüğünden sorulması, ayrıca dava konusu taşınmazın; imar planındaki konumu, emsallere ve değerini etkileyen merkezi yerlere olan uzaklığını da gösterir krokisi ve dava konusu taşınmaz ile emsal taşınmazların resen belirlenen vergi değerleri ve emsal taşınmazların satış akit tablosu getirtilerek, dava konusu taşınmazın değerlendirmeye esas alınacak emsallere göre ayrı ayrı üstün ve eksik yönleri ve oranları açıklanmak suretiyle yapılacak karşılaştırma sonucu değerinin belirlenmesi bakımından, yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi,
2)Yapılan incelemede; dava dilekçesinde fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak her bir davalıdan ayrı ayrı 10.000"şer-TL olmak üzere toplam 30.000-TL tazminatın tahsilinin talep edildiği, mahkemece, bozma öncesi verilen ilk kararda davalılardan ... ve ... hakkında açılan davanın kabulü ile davacı tarafça ıslah yapılmadığından Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumlu tutulduğu 271.66 m2"lik bölüm ile İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığının sorumlu tutulduğu 1.485,06 m2"lik kısım için dava dilekçesindeki taleple bağlı kalınarak ayrı ayrı 10.000-TL"nin tahsiline, taşınmazın 915,28 m2"lik kısmı yönünden Hazine aleyhine açılan davanın ise reddine karar verilmiş, iş bu karar davacı ... davalılar ... ile ... vekillerinin temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 2014/7013E-10176K. sayılı ilamı ile bozulmuştur.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sırasında alınan ve taşınmazın tamamının bedelini 863.055,00-TL olarak hesaplayan bilirkişi kurulu raporları doğrultusunda davacı tarafın dava değerinin 863.055,00-TL olarak artırılması talepli dilekçe vererek ıslah harcını yatırdığı, mahkemece bozma sonrası ıslah yapılamayacağından ıslah geçersiz sayılarak davalılardan ... ve ... yönünden davanın kısmen kabulü ile dava dilekçesinde her bir davalı için ayrı ayrı talep edilen 10.000-TL"nin davalılardan tahsiline karar verilerek, davalı idareler lehine vekalet ücretine hükmedildiği ve yargılama giderlerinin bir kısmının da davacı üzerinde bırakıldığı, davalı ... bakımından ise davacının ıslah dilekçesi ile artırılmasını talep ettiği dava değerinden Hazinenin sorumlu tutulduğu bölüme isabet eden miktar üzerinden davalı ... lehine vekalet ücretine hükmedildiği anlaşılmıştır.
6100 sayılı HMK"nun 177 ve Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunun 06.05.2016 gün ve 2015/1 Esas 2016/1 karar sayılı kararına göre bozmadan sonra ıslah suretiyle talep sonucunun arttırılması mümkün olmadığından, mahkemece bozma sonrası yapılan ıslahın geçersiz kabul edilmesi yerinde olmakla birlikte, davacı tarafça fazlaya ilişkin hakların ek dava açılmak suretiyle istenmesinin mümkün olduğu dikkate alınarak haklarında açılan davanın sorumlu tutuldukları bölümlerin bedeli yönünden taleple bağlı kalınarak dava dilekçesindeki miktar üzerinden kabulüne karar verilen ... ve ... lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi, davalılardan Hazinenin sorumlu tutulduğu bölüm için açılan davanın reddi sebebiyle de Hazine lehine dava dilekçesinde talep edilen miktar üzerinden hesaplanacak vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde karar verilmesi,
Doğru görülmediği gibi,
3-3402 sayılı Kadastro Kanununun 22/a maddesi uyarınca yapılan yenileme çalışmaları sonucu dava konusu 2672 m² yüzölçümlü 1203 parsel sayılı taşınmazın 1353 ada 1 parsel olarak tapuya tescil edildiği, yüzölçümünün 2522,18 m² olarak değiştiği gözetildiğinde yenileme sonrası oluşan yüzölçümü üzerinden hesap yapılması ve yeni ada/parsel numarası üzerinden karar verilmesi gerektiğinden,
Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle H.U.M.K"nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, davalı ... Başkanlığından peşin alınan temyiz ve karar düzeltme harçlarının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 11/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.