23. Hukuk Dairesi 2014/6913 E. , 2015/137 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın usulden reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatifin üyesi iken haksız olarak üyelikten ihraç edildiğini ileri sürerek, ihraç kararının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece, dava dosyasında gider avansı bulunmadığı, gider avansının dava şartı olduğu, davacının uyarılmasına, rağmen gider avansını yatırmadığı gerekçesiyle, davanın usulden redine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, ihraç kararının iptali istemine ilişkindir. Adil yargılanma hakkı, Anayasamızın 36"ıncı, AİHS"nin 6"ıncı ve HMK"nın 27"inci maddesinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Hukuki dinlenilme hakkı da adil yargılanma hakkının en önemli unsurudur. Ayrıca HMK"nın 114/g maddesinde gider avansı dava şartı olarak düzenlenmiştir. HMK 115/2 ve 120 maddelerinden ve 30.09.2011 tarihli resmi gazetede yayımlanan Hukuk Muhakemesi Kanunu Gider Avansı Tarifesinin 1 ve 6. maddelerindeki düzenlemelerden, gider avansının davanın açılması sırasında alınmamış olması halinde mahkemenin sonradan da bu eksikliği kesin süre vererek ikmal ettirebileceği anlaşılmaktadır. Bu hususun, davanın her aşamasında re"sen gözetilmesi gerekir. Gider avansının yatırılmaması halinde dava usulden reddedilir. Tarafların bazı usuli işlemleri belli bir süre içinde yapmaları için hakimin bir tarafa kesin mehil verebileceği HMK"nun 94 ve devamı maddelerinde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Kesin mehil, davanın en az masrafla ve sürüncemede bırakılmadan bir an evvel sonuçlanmasını temin için hakime tanınan yasal takdir yetkisidir. Ancak kesin mehil verilen işlemin yapılmaması, bir hakkın ortadan kalkması sonucunu doğurduğundan bu konudaki kararın yasaya uygun olması zorunludur. Bu nedenle HMK"da taraflara verilecek kesin süreye ilişkin ara kararlarında, yapılması gereken işlerin neler olduğunun açıklıkla belirtilmesi, tanınan sürenin yeterli ve elverişli olması, süreye uyulmamasının doğuracağı sonuçların açıklanması ve bu konuda tarafın uyarılması gereklidir. Aksi takdirde kesin mehle uymama, hukuki sonuç doğurmaz.
Bu nedenle gider avansı yatırılmayan durumlarda mahkemece, ilgili tarafa süre verilirken, avansın hangi giderler için ne miktarda olduğu gider avansını oluşturan harç, tebligat gibi gider gerektiren unsurlar kalem kalem açıklanmalı, dava şartına verilen kesin sürede avansın yatırılmamasının sonuçları ilgili taraf veya vekiline anlatılmalı, ayrıca yapılan bu işlemler duruşma zaptına açıkça yazılmalıdır.
Somut olayda mahkemece, davacıya gider avansını yatırması için kesin süre verilmeden davanın usulden reddine karar verilmiş, ayrıca dosyadaki ... tahsilat belgesinden anlaşıldığı şekilde dava dosyasına karar tarihinden önce avans yatırıldığı hususu da gözden kaçırılmıştır. Açıklanan bu hususlar karşısında, davanın usulden reddine karar verilmesi 6100 sayılı HMK"nın 115. maddesine aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davacı yararına BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 13.01.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
sisteminin bir üyesidir.