BAM Hukuk Mahkemeleri Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2016/657 Esas 2021/1124 Karar Sayılı İlamı
Esas No: 2016/657
Karar No: 2021/1124
Karar Tarihi: 16.12.2021
BAM Hukuk Mahkemeleri Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi 2016/657 Esas 2021/1124 Karar Sayılı İlamı
T.C. KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
KAYSERİ
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : ***
KARAR NO : ***
HAKİM : ... ...
KATİP : ... ...
DAVACI : ... - ... ...
VEKİLİ : Av. ... -
DAVALI : ... - ...
VEKİLİ : Av. ... -
DAVA : Menfi Tespit
DAVA TARİHİ : ***
KARAR TARİHİ : ***
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : ***
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle: davalı kooperatifin 2269 numaralı üyesi olduğunu, kooperatif üyesi olan ve uzun yıllardır çalın ...tarafından güvenlerinin kötüye kullanıldığını, kooperatif kayıtlarında ... tarihli kredi borç senedi ile 18.353,68 TL borç yenileme kredisi kullandığı, ... nolu senet ve yenilemeye ilişkin dilekçe imzaladığı göründüğünü, 2013 yılı borçlarının tamamını ödediğini, kooperatife 16.500,00 TL tutarında arpa verdiğini ve kalan borç içinde 31.500,00 TL para yatırdığını, kooperatif kayıtlarına göre *** tarihli kredi borç senedi ile 7.000,00 TL kredi kullandığının göründüğünü, oysa bu krediyi kullanmadığını, ... nolu senet ile kredi komisyonuna ilişkin tahsil fişindeki imza ve el yazısının kendisine ait olmayıp taklit edildiğini, ... tarihli borç senedi ile 600,17 TL sigorta prim bedeli için kullanılmış gibi gösterilen kredinin tarafından kullanılmadığını, yine ... tarihli kredi borç senedi ile 8.800 TL'lik 8 ton A.Nitrat kimyevi gübre alınmış gibi gösterilerek ... ve ... nolu fatura ve senetler de kendisi aldatılarak tarafına imzalattırıldığı, oysa tarafından bu miktar gübre peşin para ile alındığını ve Yusuf Metinin kendisine makbuz verdiğini belirterek davalılara borcunun bulunmadığının tespitini, senetlerin iptalini ve yargılama giderlerinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkil kooperati! ile davacı arasındaki ilişkinin ticari bir ilişki olmadığını. Bu nedenle davanın görev yönünden reddinin gerektiği, davacı ... no.lu senetten kaynaklı borcunu ödediğini, ... no.lu senette ve tahsil fişindeki imzanı kendisine ait olmadığını, ... no.lu senetteki imzayı kabul cimiş olduğunu, ancak borcu olmadığını beyan etliğini, 15174 no.lu senetteki imzayı kabul ettiğini, ancak malı almadığını davacının ..., ... ve ... no.lu senetlere ilişkin peşin ödeme yaptığını iddia etmesine rağmen söz konusu borçlar için senet imzalamış olmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığını, ... no.lu senet açısından davacıya ilgili kişiye karşı ayrı bir dava açması için kesin süre verilmesi gerektiğini. müvekkil kooperatifin kredi ile ilgili alacak senetleri, kağıtları ve taahhütnamelerinin ilam hükmüne haiz olduğunu, bu nedenle ispat yükünün davacıda olduğunu, davacının tanık dinletmesine muvafakatlarının olmadığını, iddiasını aynı mahiyette belge ile ispatlaması gerektiğini savunarak davanın reddine yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.
DELİLLER: Mahkememizce taraf teşkili sağlanmış davanın taraflarına delillerini ibraz etme olanağı tanınmış uyuşmazlığın çözümü için gereken bütün deliller toplanmıştır.
*** tarihli celsede Dosyasının İstanbul ATK Başkanlığı Fizik İhtisas Dairesi'ne gönderilerek davaya konu *** tarihli ... numaralı 7.000,00 TL bedelli senet üzerindeki imzanın davacıya ait olup olmadığı konusunda rapor aldırılmasına karar verilmiş, Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Dairesi tarafından mahkememize sunulan *** tarihli raporda İnceleme konusu belgedeki ...'a atfen atılı imza ile ...'ın mukayese imzaları arasında; tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından farklılıklar saptandığından söz konusu imzanın mevcut mukayese imzalarına kıyasla ...'ın eli ürünü olmadığı mahkememize bildirmiştir.
*** tarihli celsede dosyanın Ankara Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesine talimat yoluyla gönderilerek HMK’nun 266/1. maddesi gereği bilirkişi incelemesi yaptırılmasına, HMK’nun 267/1. maddesi gereği bilirkişinin HMK’nun 268/1. maddesi uyarınca resen seçilecek imza, yazı, sahtecilik ve grafoloji konularında uzman Üniversitelerin Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyelerinden arasından seçilecek 3 kişilik bilirkişi heyeti olarak belirlenmesine, HMK’nun 273/1. maddesi gereği mahkememizce toplanan tüm deliller ve tüm dosya kapsamı incelenmek suretiyle; davaya konu 20/11/2013 tarihli ... numaralı 7.000,00 TL bedelli senet üzerindeki imzanın davacı ...'ın elinde çıkıp çıkmadığı hususunda açıklamalı rapor tanziminin istenilmesine karar verilmiş, bilirkişiler Doç. Dr. ***, Prof. Dr. *** ve Prof. Dr. ***'in Ankara 8. ATM vasıtası ile mahkememize sunmuş oldukları *** tarihli raporda özetle; inceleme konusu belgedeki imza ile ...'a ait mevcut mukayese imzaları arasında tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, eğim, doğrultu, seyir, hız ve baskı derecesi bakımından yapılan karşılaştırmada farklılıklar saptandığından inceleme konusu belgede yer alan ... adına atfen atılı imzalar'ın ...'ın eli ürünü olmadığını mahkememize bildirmişlerdir.
HMK’nun 266/1. maddesi gereği bilirkişi incelemesi yaptırılmasına dair *** tarihli celsede karar verilmiş, bilirkişi ***'ın mahkememize sunmuş olduğu *** tarihli bilirkişi raporunda özetle; 12 ... no'lu senede konu yenileme genel ihtiyaç kredisi yönünden davacı ...'ın ... de davalı kooperatiften kredi talep ettiği, kooperatif tarafından ... tarihli ... no'lu senedin borçlusu ... olmak üzere düzenlendiği, davacı ...'ın Felahiye kooperatifi ayrıntılı orlak kredi karlında 18.353,68 TL tutarında ... no'lu senede ilişkin krediyi kullandığı ve bu senede ilişkin borç ertelemesi yaptığı, bu kredi dutarının davacının hesabına kaydedildiği. davacının ... no'lu senede ilişkin olarak kooperatife 23.448.78 TI. ödeme yaptığı ortak kredi kartı kayıtlarından tespit edildiği, ... no'lu senetle ilgili olarak davalı kooperatifin ilgili yıllara ait yasal defterleri incelenmiş olup 18.353,68 TI. tutarında yenileme ihtiyaç kredisi kullandığı ilgili senedin *** tarihinde kanuni takip hesabına alınarak toplamda 23.448,78 TL borç tahakkuk ettirildiği tespit edildiğini, *** no'lu senede konu kaza sigorta prim bedeline ilişkin ***vadeli *** no'lu senede konu prim bedeline ilişkin davacı *** tarihinde 140,00 VI. ve *** tarihinde 586.38 TL ödeme yaptığı ayrıntılı ortak kredi kartından tespit edildiğini, ... no'lu senetle ilgili olarak davalı kooperalifin ilgili yıllara ait yasal defterleri incelenmiş olup 600.17 TL borç senedi girişi olduğu, ilgili senede *** tarihinde 140,00 TI. ödeme yapıldığı tespit edildiğini, Ayrıca 2015/3100-3101 no'lu yevmiye maddelerinde 24,033,16 TL kanuni takip alacağı ve 2.870,87 TL kanuni fakip kredi faizi olmak üzere TOPLU TAHSİLAT kaydı Yapıldığı senet Humaralarının ise belirtilmediği tespit edildiğini, ... no'lu senetle ilgili olarak senede konu gübre ürününün teslim edilip edilmediğine dair sevk irsaliyesi, ürün çıkış fişi vb. belgeye ulaşılamadığını ancak A-... no'lu falura ile KDV dahil 8.800,00 TL tutarında faturanın ... adına düzenlendiği. ilgili senede istinaden herhangi bir ödeme yapılmadığını ancak *** tarihinde 9.343.68 TL tutarında erteleme yapıldığı ortak kredi kartı hesabından tespit edildiğini, Yasal defterlerde yapılan inceleme sonucunda ... no'lu senede ilişkin *** yevmiye nosunda görünen kayıtta 8.800.00 TI. tutarında davacı adına borç senedi kaydı olduğu tespit edilmiştir. *** tarihinde davalı kooperatif tarafından 9.343,68 TL olarak erteleme hesabına *** no'lu yevmiye kaydıyla alındığı tespit edildiğini, ... no'lu senede dair her hangi bir ödeme kaydına rastlanılmadığını mahkememize bildirmiştir.
*** tarihli celsede Dosyanın tekrar bilirkişiye tevdi ile davalının itirazlarındaki geçen alacakların hangi krediye mahup edildiğinin tekrar incelenmesinin istenilmesine karar verilmiş bilirkişi ***'ın mahkememize sunmuş olduğu *** tarihli raporda özetle; Davalı Kooperatife ait 2015 yılı yevmiye defterinde yapılmış olan *** no lu yevmiye kaydında ortak toplu tahsilat açıklaması ile 2.870.87 TL tahsilat yapıldığı tespit edildiğini, söz konusu tahsilatın Davalı Kooperatiften temin odilen Ayrıntılı Ortak Kredi. Karlı Ekstresinden anlaşıldığına göre 2.803.21 TI. faiz tahakkuku *** tarihinde yenileme genel ihtiyaç kredisi ... no'lu senede istinaden. 25.08.2015 tarihinde sigorta prim kredileri ... no'lu senede istinaden 67,66 TL faiz tahakkuku yapılmış olup söz konusu faiz tahakkukları toplam tutarı 2.870,87 TL olup, ayrıntılı ortak kredi kartı ekstresinde tahsil edildiğini, Davalı Kooperatife ait 2015 yılı yevmiye defterinde yapılmış olan *** no'lu yevmiye kaydında ortak toplu tahsilat açıklaması ilc 24.035,16 TL tahsilat yapıldığı tespit edildiğini, Davalı Kooperatiflen temin edilen Ayrıntılı Ortak Kredi Kartı Ekstresinden ve ortağın yaptığı tahsilatlar raporundan anlaşıldığı üzere 25.08.2015 tarihinde yenileme genel ihtiyaç kredisi *** no'lu senede istinaden 23.448,78 TL. 25.08.2015 tarihinde sigorta prim kredileri ... no'lu senede istinaden ise 586,38 TL olmak üzere toplamda 24.035,16 TL tahsilat yapılmış olduğunun tespit edildiğini mahkememize bildirmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE:
Dava, davalı kooperatif ile davacı üyesi arasındaki senet nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Dava, davacı vekili tarafından ilk olarak Kayseri 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'ne açılmış, dava mahkemenin *** esas sırasına kaydedilmiş, yapılan yargılama sonucunda HMK'nın 114/1-c ve 115/2.maddesi uyarınca davanın usulden reddine ve dosyanın görevli Kayseri Asliye Ticaret Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiş verilen karar usulüne uygun olarak kesinleştirilmiş ve mahkememize gönderilerek yukarıdaki esas sırasına kaydedilerek yargılamaya devam edilmiştir.
Dava kooperatif ile ortağı arasında olup, ortada mutlak ticari dava bulunduğundan mahkememizin görevli olduğu anlaşılmıştır.
Davacı taraf delil olarak Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı'nın *** soruşturma sayılı dosyasına da dayanmıştır. Delil olarak dayanılan Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı'nın *** soruşturma sayılı dosyası yönünden yazılan müzekkereye verilen cevaba göre, Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı'na yazılan müzekkerelere verilen cevaplara göre ve en son tarih itibarı ile dahi söz konusu *** soruşturma sayılı dosyanın halen devam edip, Kayseri CBS'nin *** soruşturma sayılı dosyasının uzun süredir derdest olması, herhangi bir kamu davasının açılmamış olması nedeniyle hazırlık soruşturmasının sonucunun beklenmesinin iş bu davadaki yargılamayı uzatacağı, mahkememizce tüm delillerin toplanması ile savcılık dosyasının akıbetinin iş bu dava dosyasını etkileyecek nitelikte olmaması, davacının iddia ettiği hususların mahkememizce de incelenip değerlendirildiği ve iş bu alacak davasında davacının iddiaları yönünden gerekli araştırmanın mahkememizce yapılmış olması nedeniyle HMK'nın 30. maddesindeki usul ekonomisi ilkesi dikkate alınarak iş bu dava dosyasının sürüncemede kalmaması için Kayseri CBS'nin *** soruşturma sayılı dosyasının akıbetinin beklenilmemesine karar verilmiştir. Nitekim Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesi'nin 23/11/2017 tarihli 2017/725 esas, 2017/1149 karar sayılı ilamına konu davalısının Felahiye Tarım Kredi Kooperatifi olan benzer nitelikteki uyuşmazlıkta Cumhuriyet Savcılığı ceza soruşturmasının beklenmesine gerek bulunmadığına dair görüş bildirilmiştir.
Davacı dilekçesinde *** tarihli ... numaralı kredi borç senedindeki imzayı açıkça imkar etmiş ve diğer senetler ... tarihli ... numaralı senette, ... tarihli ... numaralı senette, ... tarihli ... senette yer alan yazı ve imzalara açıkça itiraz etmediği anlaşılmıştır. Bu nedenle de dava konusu senetler üzerinde imza yönünden bir bilirkişi incelemesi yoluna gidilmemiştir.
Menfi tespit davalarında genel ispat yükü alacaklı konumunda olan davalı tarafta bulunmaktadır. Ancak menfi tespit davasının kambiyo senedinden kaynaklanmış olması durumunda ispat yükü yer değiştirerek Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 11/04/2018 tarihli 2017/19-819 esas 2018/771 karar sayılı ilamında da açıkça belirtildiği üzere menfi tespit davacısının üzerindedir.
Dava şartlarından birisi de dava açılmasında davacının hukuki yararının bulunmasıdır. Dava hakkı hukuki yararla sınırlıdır. Tespit davasında hukuki yarar da, başka şekilde hukuki korunmanın sağlanamaması halinde vardır. Bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığı veya yokluğu, tespit davası açılabilmesi için tek başına yeterli değildir. Davacının tespit davası ile istediği hukuki koruma diğer dava çeşitlerinden biri ile sağlanabiliyorsa, o zaman davacının dava açmada hukuki yararı yoktur.
Davacı vekili dava dilekçesinde dört ayrı kredi borç senetleri nedeniyle borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir. Mahkememizce getirtilen davalı kooperatif kayıtları ve mali müşavir bilirkişi tarafından hazırlanan kooperatif kayıtları dikkate alındığında *** düzenleme tarihli, ... numaralı, 18.353,68 TL bedelli kredi borç senedinin ve*** düzenleme tarihli, ... numaralı, 600,17 TL bedelli kredi borç senedinin dava tarihinden önce borcun sona erdirildiği anlaşılmıştır. Bu senet yönünden yapılan ödeme tarihi dava tarihinden tarihinden öncedir. Dava öncesi yapılan ödemeden sonra yine de menfi tespit davası açılması halinde İİK'nun 72/6. maddesi de uygulanamaz.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 22/01/2016 tarihli 2014/19-674 esas, 2016/76 karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere borçlu borcunu ödedikten sonra, artık menfi tespit davası açamaz. Bu halde borçlunun sırf borçlu olmadığının tespitinde hukuki bir yararı yoktur. Bundan sonra ödediği paranın geri alınması için bir dava açması gerekmektedir. Yani somut olayda TBK'nın 77. Maddesinde düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca dava açılması gerekmektedir. Hukuki yararın dava şartı olması ve mahkemece her aşamada gözönüne alınması gerekmektedir. Bu nedenle de dava konusu olan *** düzenleme tarihli, ... numaralı, 18.353,68 TL kredi borç senedi ve *** düzenleme tarihli, ... numaralı, 600,17 TL bedelli kredi borç senedi yönünden, HMK'nın 114/1-h ve 115/2. maddeleri uyarınca hukuki yarar yokluğuna ilişkin dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine dair karar verilmiştir.
Davacının dava konusu ettiği senetlerden ... numaralı, 8.800,00 TL bedelli kredi borç senedi cari faizli genel ihtiyaç kredisi neticesinde düzenlenmiştir. Yine davacının senet altında da imzası mevcuttur. Senetle ilgili 8.800 TL bedelli fatura ile de mal satışına ilişkin faturalar düzenlenmiş ve altı davacı tarafından imzalanmıştır. Davacının imzasını açık bir şekilde inkar etmediği senet vasfına göre davalı kooperatifin alacağını yazılı delil olarak kesin şekilde ispata yarayan belge vasfında olmaları, ... senedin vasfına göre numaralı senetler karşılığı malın davalı kooperatifçe davacıya teslim edildiğinin karine teşkil etmesi, davalı kooperatif bünyesinde stok giriş çıkış kartları veya ambar teslim fişinin olmamasının mal teslimine ilişkin davacı iddialarının ispatı anlamına gelmeyeceği, davacının mal teslimine ilişkin olarak faturaların altına attığı, bu senetler karşılığı ürünlerin davacıya teslim alınmadığının yani karinenin aksinin ispat yükünün davacıda olması, dayanak belgelerin senet vasfında olması, dayanak belgelerin senet vasfında olması nedeniyle bu iddiaların yazılı delillerle ispatının gerekmesi davacının bu konudaki iddialarının ispatlanamadığı kanaatine varılmıştır.
Dosyadaki itibar edilen yazılı belgelerin aksi nitelikteki davacı vekilinin davacının borçlu gösterilmeye çalışıldığı ve hileye yönelik irade bozukluğuna dair iddialarına itibar edilmemiştir. HMK'nın 203/1-ç. maddesi uyarınca "Hukuki işlemlerde irade bozukluğu ile aşırı yararlanma iddiaları." kapsamında tanık dinlenmiş ise de, dosyada itibar edilen mevcut yazılı belgeler ve bilirkişi raporunun aksini ispat edecek nitelikte davacı tanık ifadesinin ayrıntılı ve net bilgiler içermemesi ile kesin nitelikte delil kuvvetine haiz olmadığı kanaatine varılarak tanık beyanlarına itibar edilmemiştir. Anılan senet yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya kapsamı ve toplanan deliller, nazara alınarak dava konusu edilen 2269 numaralı senet yönünden bu senetteki imzanın davacıya ait olup olmadığı konusunda bilirkişiden rapor alınmış olup, senet üzerinde atılı bulunan imzanın, mevcut mukayese imzalarına kıyasen, davacının elinden çıkmadığı kanaatine varıldığını belirlemiştir. Anılan senet yönünden davacının menfi tespit davasının kabulüne karar verilmiştir.
Açıklanan gerekçeler uyarınca dava öncesi ödenen senetler yönünden dava şartı yokluğundan, ödenmeyen ve imza inkarı olmayan senet yönünden ispatlanamadığından reddine, imzası davacıya ait olmayan senet yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir. Tedbir kararı verilmediğinden kötü niyet tazminatı verilmemiştir.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle:
1-Davacının davasının kısmen kabul kısmen reddi ile, *** vade tarihli, *** senet tarihli, 7.000,00 TL bedelli ... senet numaralı kredi borç senedi nedeni ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine,
2-Davacının davaya konu diğer senetlere ilişkin talebinin reddine,
3-Kötü niyet tazminatı talebinin reddine,
4-492 sayılı Harçlar Kanunu'na ekli (1) sayılı tarife gereğince; alınması gereken 478,38 TL harcın davacı tarafından peşin yatırılan 593,51 TL harçtan mahsubu ile artan 115,13 TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa iadesine,
5-Davacı tarafından peşin yatırılan 478,38 TL peşin harç ve 27,70 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 506,08 TL harcın davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 13 tebligat gideri 134,00 TL, 13 müzekkere gideri 126,90 TL, bilirkişi ücreti 600,00 TL, kep reddiyat gideri 1,05 TL, 7 elektronik tebligat gideri 38,50 TL, ATK posta gideri 51,40 TL, ATK fatura gideri 310,00 TL ve tanık reddiyat gideri 60,00 TL olmak üzere toplam 1.321,85 TL yargılama giderinin davanın kabul/ret oranına göre hesap edilen 266,22 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine, artan kısmın davacı taraf üzerinde bırakılmasına,
7-Davalı tarafından yapılan talimat gideri 1.200,00 TL, talimat posta gideri 45,50 TL ve 5 müzekkere gideri 50,00 TL olmak üzere toplam 1.295,50 TL yargılama giderinin davanın kabul/ret oranına göre hesap edilen 1.034,58 TL'sinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine, artan kısmın davalı taraf üzerinde bırakılmasına,
8-HMK'nun 333/1. maddesi gereğince varsa artan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleşmesinden sonra yatıran ilgili tarafa iadesine,
9-AAÜT'ye göre hesap edilen 5.100,00 TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa verilmesine,
10-AAÜT'ye göre hesap edilen 5.100,00 TL maktu vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine,
Dair, davacı vekili ve davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren HMK'nın 341/1. maddesi uyarınca 2 haftalık yasal süre içinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.16/12/2021
Katip ...
¸e-imzalı
Hakim ...
¸e-imzalı
*5070 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.*
