10. Hukuk Dairesi 2017/2620 E. , 2019/4932 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı ... vekili ile fer"i müdahil Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava, 506 sayılı Yasanın 79/10. ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu"nun 86. maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır.
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olup, özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
Eldeki dosyada, davacı davalılardan ... bünyesinde ve fakat taşeron firmalarda işçi olarak çalışmasına karşılık eksik gösterilen ve 01.01.2009 tarihinden geriye (4) ay dönük olacak şekilde eksik olan sürelerin tespiti ve hizmet sürelerinin tespiti istemi ile açtığı davada Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup, karar eksik araştırma ve inceleme nedeniyle isabetsizdir.
6100 sayılı HMK m. 119/1-e gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, m. 194 gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada haklı çıkabilmek için soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir. İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK m. 31 gereğince, Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim, m. 31 ve 119/1-e gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Somut olayda, davacı tarafından davalılardan ... bünyesinde ve fakat taşeron firmalarda işçi olarak çalışmasına karşılık eksik gösterilen ve 01.01.2009 tarihinden geriye (4) ay dönük olacak şekilde eksik olan sürelerin tespiti ve hizmet sürelerinin tespitinin talep edildiği, Mahkemece, talep aşılmak sureti ile 2010/4. ay ile 2013/9. aylar arasında kabul kararı verilerek fazlaya dair istemin reddine dair hüküm tesis edildiğinin anlaşılması karşısında; Mahkemece öncelikle davacının talebi açıklattırılarak, bu kapsamda olmak üzere davacının hangi işverenler nezdinde ne kadar süre ile çalıştığı belirlenmeli, talep ettiği dönem içerisinde hangi işverenler nezdinde hangi tarihler arasında ne kadar süre ile çalıştığına dair davacı beyanı alınıp, davacının çalışma iddiasının farklı iş yerlerine yönelik bulunması halinde HMK 124 kapsamında ilgili işverenlere de husumet yöneltilmeli ve tüm deliller toplandıktan sonra yukarıda yapılan açıklamalar ışığında yapılacak değerlendirme sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Kabule göre de; davacının talebinin 01.01.2009"dan geriye doğru 4 aya ilişkin olmasına rağmen talep açıklattırılmaksızın ve talep aşılmak suretiyle 2010 sonrası için hüküm kurulması isabetsiz olup bozmayı gerektirir.
Yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu davanın kabulüne karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı ... vekili ile fer"i müdahil Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı ..."ne iadesine, 29.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.