Adalet Bakanlığının, 18/04/2019 tarihli yazısı ile kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan sanık ... hakkında yapılan yargılama sonucunda, hüküm kurulmasına yer olmadığına dair Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararı ile; kamu davasının durmasına dair Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve 2018/616 esas ve 2018/844 sayılı kararının kanun yararına bozulmasına yönelik talebi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca 02/05/2019 tarihli yazı ekinde dosyanın Dairemize gönderildiği anlaşıldı.
Dosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
A) Konuyla İlgili Bilgiler:
1- Sanık hakkında, 17/11/2015 tarihinde işlediği iddia olunan kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan dolayı TCK’nın 191/2. maddesi uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesine, bir yıl süreyle tedavi ve denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasına karar verildiği,
Ancak tedbirin infazı sırasında TCK"nın 191. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca “...tedbirin gereklerine uygun davranmamakta ısrar ettiği...” gerekçesiyle kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı kaldırılarak, 22/09/2017 tarihli iddianameyle kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan kamu davası açıldığı,
Yapılan yargılama sonucunda, Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararıyla “sanığın yükümlülüğünü kasıtlı bir şekilde ihlal etmediği, bu nedenle ısrar şartının gerçekleşmediği” gerekçesiyle “hüküm kurulmasına yer olmadığına ve dava açılmasının ertelenmesi kararının devamına” karar verildiği, kararın yasa yolu incelemesinden geçmeksizin kesinleştiği,
2- Daha sonra, bu kez de sanığın 02/12/2017 tarihinde işlediği iddia olunan kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan dolayı erteleme kararının ihlal edildiği belirtilerek 06/06/2018 tarihli ikinci iddianame düzenlendiği,
Yapılan yargılama sonucunda, Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve 2018/616 esas ve 2018/844 sayılı kararıyla “sanık hakkında 17/11/2015 tarihli suça ilişkin erteleme kararının ihlali nedeniyle daha önce Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesine kamu davası açılmış olduğundan erteleme kararının ve süresinin devam ettiğinden bahsedilemeyeceği, bu haliyle erteleme süresi dışında işlenen 02/12/2017 tarihli ikinci suç gerekçe gösterilerek dava açılamayacağı” gerekçesiyle “kamu davasının durmasına” ve “TCK 191 maddesi kapsamındaki soruşturma işleminin devamı hususunda karar kesinleştiğinde Bursa Cumhuriyet Başsavcılığına bildirimde bulunulmasına” karar verildiği, kararın yasa yolu incelemesinden geçmeksizin kesinleştiği,
Anlaşılmıştır.
B) Kanun Yararına Bozma Talebi:
Kanun yararına bozma talebi ve ihbar yazısında, "1- Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararını kapsayan dosyanın incelenmesinde;
5721 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu"nun 223/1. maddesinde, “Duruşmanın sona erdiği açıklandıktan sonra hüküm verilir. Beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, mahkûmiyet, güvenlik tedbirine hükmedilmesi, davanın reddi ve düşmesi kararı, hükümdür.” ve aynı maddenin 8. fıkrasında "Türk Ceza Kanununda öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hallerinde, davanın düşmesine karar verilir. Ancak, soruşturmanın veya kovuşturmanın yapılması şarta bağlı tutulmuş olup da şartın henüz gerçekleşmediği anlaşılırsa; gerçekleşmesini beklemek üzere, durma kararı verilir. Bu karara itiraz edilebilir." şeklinde hüküm çeşitlerinin tahdidi olarak sayıldığı, somut olayda mahkemesince açılan kamu davası hakkında durma kararı verilerek, şüpheli hakkında denetimli serbestlik kararının infazının sonucunun beklenilmesi, denetimli serbestlik tedbirine uygun davranılmaması halinde yargılamaya devamla işin esasına girilerek hüküm kurulması gerekirken, anılan Kanun"da düzenlenmeyen hüküm kurulmasına yer olmadığı şeklinde karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
2- Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve 2018/616 esas, 2018/844 sayılı kararını kapsayan dosyanın incelenmesinde;
Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli kararıyla, "sanık hakkında erteleme kararının ihlâli nedeniyle Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesine kamu davası açılmış olduğundan erteleme kararının ve süresinin devam ettiğinden bahsedilemeyeceği, bu haliyle erteleme süresi dışında işlenen suç açısında ısrar ve kovuşturma şartının gerçekleşmediği anlaşılarak" kamu davasının durmasına karar verilmiş ise de; birinci bentte açıklandığı üzere, Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin hüküm kurulmasına yer olmadığına dair kararının hukuka aykırı olduğu, esasen durma kararı verilmesi gerektiği ve durma kararının da kamu davasının ertelenmesi kararının devamına herhangi bir etkisinin olmayacağı cihetle, somut olayda sanık hakkında Bursa Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen 23/12/2015 tarihli kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin kararı müteakip, sanığın Bursa Denetimli Serbestlik Müdürlüğü rehberlik ve iyileştirme programı takvimini 09/05/2016 tarihinde imzalaması üzerine hakkındaki kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin karardan ve denetimli serbestlik tedbirinden haberdar olması ile yasal denetim süresinin başlaması akabinde, dosya kapsamında bulunan Yavuz Selim Polis Merkezi Amirliğinin yakalama ve muhafaza altına alma tutanağı ile 02/12/2017 tarihinde aynı sanığın üzerinde denetim süresi içerisinde kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurduğunun tespit edilmesinin akabinde, adı geçen sanığın erteleme ve denetim süresi içinde yeniden uyuşturucu madde kullanma suçunu işlediğinden bahisle söz konusu kamu davasının açıldığı, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 6545 sayılı Kanun ile değişik 191/4-b maddesi gereğince erteleme süresi zarfında tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde bulunduran sanık hakkında, mahkemesince yargılamaya devamla işin esasına girilerek hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde durma kararı verilmesinde isabet görülmemiştir." denilerek, Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararı ile; Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve 2018/616 esas ve 2018/844 sayılı kararının bozulması istenmiştir.
C) Konunun Değerlendirilmesi:
1- Hüküm kurulmasına yer olmadığına dair Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararına yönelik talebin incelenmesi:
TCK"nın 191. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendinde, "Kişinin, erteleme süresi zarfında; kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi ... hâlinde, hakkında kamu davası açılır. " hükmüne yer verilmiştir.
CMK"nın 223. maddesinin 8. fıkrasında, "Türk Ceza Kanununda öngörülen düşme sebeplerinin varlığı ya da soruşturma veya kovuşturma şartının gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması hallerinde, davanın düşmesine karar verilir. Ancak, soruşturmanın veya kovuşturmanın yapılması şarta bağlı tutulmuş olup da şartın henüz gerçekleşmediği anlaşılırsa; gerçekleşmesini beklemek üzere, durma kararı verilir. Bu karara itiraz edilebilir." hükmü öngörülmüştür.
Somut olayda, kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan TCK"nın 191. maddesinin 1. fıkrası uyarınca sanığın cezalandırılması isteğiyle açılan davada, 4. fıkrada belirtilen kovuşturma şartının gerçekleşmediğinin anlaşılması durumunda, Mahkeme tarafından CMK"nın 223. maddesinin 8. fıkrasının 2. cümlesi gereğince bu şartın gerçekleşmesini beklemek üzere “davanın durmasına” ve denetimli serbestlik dosyasının infazına devam edilmesi için Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar verilmesi gerekirken, CMK’nın 223. maddesinde karar ve hüküm türleri arasında sayılmayan “Hüküm kurulmasına yer olmadığına” dair karar verilmesinin yasaya aykırı olduğu, bununla birlikte mahkemece “tedavi ve denetimli serbestlik tedbirinin devamına” karar verilmiş olması karşısında, Mahkemece verilen kararın esasen “durma kararı” niteliğinde olduğu ve bu şekildeki bir yasaya aykırılığın 5271 sayılı CMK"nın 309. maddesinin 4. fıkrasının (d) bendinin kıyasen uygulanması ile Dairemizce düzeltilmesinin mümkün olduğu değerlendirilerek kanun yararına bozma talebi yerinde görülmüştür.
2- Kamu davasının durmasına dair Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve 2018/616 esas ve 2018/844 sayılı kararına yönelik talebin incelenmesi:
Sanık hakkında 17/11/2015 tarihli ilk suça ilişkin olarak kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verildikten sonra tedbirin infazı sırasında TCK"nın 191. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca “...tedbirin gereklerine uygun davranmamakta ısrar ettiği...” gerekçesiyle erteleme kararı kaldırılarak, 22/09/2017 tarihli iddianameyle kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçundan kamu davası açıldığı, ancak yapılan yargılama sonucunda, Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararıyla “sanığın yükümlülüğünü kasıtlı bir şekilde ihlal etmediği, bu nedenle ısrar şartının gerçekleşmediği” gerekçesiyle “hüküm kurulmasına yer olmadığına ve dava açılmasının ertelenmesi kararının devamına” karar verildiğinin anlaşılması karşısında, 02/12/2017 tarihli ikinci suçun, ilk suça ilişkin erteleme süresi zarfında işlenmiş olduğunun kabul edilmesi gerektiği, bu nedenle de TCK’nın 191/4. maddesinin (b ve c) bentleri uyarınca yargılama koşulunun gerçekleşmiş olduğu,
Bu durumda, sanık hakkında 17/11/2015 tarihli ilk suça ilişkin olarak 22/09/2017 tarihli iddianameyle açılmış olan davanın yargılamasına devam edilmesi gerektiğinden, esasen Cumhuriyet savcısınca 02/12/2017 tarihli ikinci suçun işlendiğinin öğrenilmesinden sonra ilk suça ilişkin yargılamaya devam edilmesi için Mahkemesine bildirimde bulunulması gerekirken, aynı fiil nedeniyle ve aynı sanık hakkında 06/06/2018 tarihli ikinci iddianamenin mükerrer olarak düzenlenmiş olduğu, bu nedenle artık Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesince CMK’nın 223/7. maddesi uyarınca davanın reddine karar verilerek Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesince davaya devam edilmesi için ihbarda bulunulması gerektiği anlaşıldığından, durma kararı verilmesi yasaya aykırı olup kanun yararına bozma talebi bu yönüyle ve değişik gerekçeyle kabul edilmiştir.
D) Karar :
Açıklanan nedenlere göre;
1- Hüküm kurulmasına yer olmadığına dair Bursa 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 05/12/2017 tarihli ve 2017/743 esas, 2017/890 sayılı kararının 5271 sayılı CMK"nın 309. maddesinin 3. fıkrası gereğince kanun yararına BOZULMASINA, aynı Kanunun 309. maddesinin 4. fıkrasının (d) bendinin verdiği yetkiye dayanılarak, gerekçe bölümünde ve hüküm fıkrasında yer alan “hüküm kurulmasına yer olmadığına” şeklindeki ibarenin ÇIKARILMASINA, çıkarılan bu ibarenin yerine “kamu davasının durmasına” ibaresinin YAZILMASINA, hükmün gereklerinin bu şekilde yerine getirilmesine,
2- Kamu davasının durmasına dair Bursa 22. Asliye Ceza Mahkemesinin 20/12/2018 tarihli ve 2018/616 esas ve 2018/844 sayılı kararının 5271 sayılı CMK"nın 309. maddesinin 3. fıkrası gereğince kanun yararına BOZULMASINA, aynı Kanunun 309. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca gerekli işlemin yapılması için dosyanın Adalet Bakanlığına iletilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine,
27.05.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.