15. Hukuk Dairesi 2019/3934 E. , 2020/1115 K.
"İçtihat Metni"
Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hüküm asıl dosya davacısı Sümer Holding A.Ş. vekili ile asıl dosya davalısı ... Endüstriyel İnş. ve Isı Tesisleri San. Tic. A.Ş. vekillerince temyiz edilmiş, asıl dosya davalısı ... Endüstriyel İnş. ve Isı Tesisleri San. Tic. A.Ş. vekili tarafından duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı Sümer Holding A.Ş. vekili Avukat Ö..., davalılar ..., ..., ..., ..., ..., ... vekili Avukat ... ile davalı ... Endüstriyel İnş. ve Isı Tesisleri San. Tic. A.Ş. Vek. Av. ... Yalçınrıdvanağaoğlu geldi. Diğer davalı vekilleri ve asiller gelmedi. Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu işin gereği konuşulup düşünüldü:
- K A R A R -
Asıl ve birleşen dava eser sözleşmesinden kaynaklanmış olup müfettiş raporuyla belirlenen fazla ödemenin, yüklenici ile davalı idare elemanlarından tahsili istemine ilişkindir. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda asıl davanın yüklenici şirket yönünden kısmen kabulüne, fazlaya ilişkin istem ile diğer davalılar hakkındaki davanın ve birleşen davanın reddine dair verilen karar, iş sahibi ile yüklenici şirket vekillerince temyiz edilmiştir.1-Dosyadaki yazılara mahkemece uyulan bozma ilamı gereğince inceleme yapılıp hüküm verilmiş olmasına delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle davalı yüklenici şirketin ticaret ünvanı ... Endüstriyel İnşaat ve Isı Tesisleri Sanayi Ticaret A.Ş. olarak ünvan ve nevi değişikliği sonucu değiştirilmiş olmasına rağmen karar başlığında ... İnşaat ve Isı Tesisat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. olarak gösterilmiş olması maddi hataya dayalı olup mahallinde her zaman düzeltilmesinin mümkün bulunmasına göre iş sahibi ve yüklenici şirket vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
2-Asıl ve birleşen davanın reddine dair yerel mahkemenin 18.04.2011 gün, 2006/209 Esas, 2011/292 Karar sayılı kararının iş sahibi vekilince temyizi üzerine Dairemizce işin kesin hesabının çıkarılıp çıkarılmadığının, yüklenici tarafından kesin hesaba itiraz edilip edilmediği tebliğ belgesi ve itiraz dilekçeleriyle birlikte araştırılıp, eksik belgelerin ikmâlinden sonra yeniden inşaat, elektrik ve makine mühendislerinden oluşturulacak bilirkişi kurulundan, gerekirse mahallinde keşif de yapılarak müfettiş raporundaki iddiaların ve saptanan fazla ödemelerinin yerinde olup olmadığı, sözleşme ile ekleri arasında yer alan şartname ve yönetmelik hükümleri çerçevesinde tartışarak değerlendirmek, müfettiş raporuyla hükme dayanak rapor arasındaki çelişkileri gidermek, davacının rapora vaki teknik ve hukuki itirazlarını dayanakları gösterilmek suretiyle karşılamak, varılacak sonuçlara göre, işin kesin hesabı çıkarılmışsa denetleyip gerekli düzeltmeleri yapmak, çıkarılmamışsa kesin hesabı çıkartarak davalı yükleniciye fazla ödeme yapılıp yapılmadığı yapılmışsa miktarını, davacı iş sahibi elemanlarının davalı yükleniciye yapılan fazla ödemeden sorumlu olup olmadıkları sorumlu iseler sorumluluklarının hangi iş ve işlemlerden kaynaklandığı, sorumlu oldukları miktarın ne olduğunun sorumluluğun kaynaklandığı belgeler ile sorumluluğun dayanağı yasa, yönetmelik ve sözleşme hükümleri gösterilmek suretiyle belirlemek ve sonucuna uygun hüküm kurulması gereğine işaret edilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyulduğuna göre, bozmada belirtilen hususlar yararına olan taraf için usulü kazanılmış hak teşkil etmekle, bozma uyarınca inceleme yapılması zorunlu hale gelmiştir. Bozmaya uyulduktan sonra yapılan incelemede iş sahibi idare tarafından kesin hesabın çıkarıldığı saptanmış kesin hesap belgeleri getirtilmiştir. Bozmadan sonra oluşturulan bilirkişiler inşaat ve makina mühendislerince düzenlenen rapor ve ek raporlar, bozmadan önce alınan raporla uyumlu olup birbirini desteklediğinden inşaat ve makina imalâtlarıyla ilgili fazla ödeme yapılmadığının kabulü yerinde ise de bozmadan sonra elektrik imalâtları ile ilgili rapor düzenleyen elektrik mühendisi bilirkişi, 03.10.2017 tarihli ek raporunda, müfettiş raporunun dayanağı olan uzman heyet tarafından yapılan 2005 yılı tespitlerine dayanarak elektrik işlerinde 49.883,96 TL fazla ödeme olduğunu bildirmiş aynı bilirkişi 15.02.2017 tarihli duruşmada alınan beyanında davalıların somut belgeleri olmadığından, il müdürlüğünce seçilen uzman heyetin raporundaki verileri ölçü alarak rapor hazırladığını belirtmiştir. Elektrik mühendisi bilirkişinin ek raporu bozmadan önce alınan bilirkişi raporuna aykırı olduğu gibi Dairemiz bozma ilamında kesin hesapla ilgili inceleme yapılması da gerektiği belirtildiği halde inceleme yapılmadığı ve bilirkişinin duruşmada alınan imzalı beyanına göre dahi davacının müfettiş raporunun dayandığı uzman görüşü dikkate alınarak düzenlendiği, genel ispat kuralları gereğince fazla ödeme iddiası ve miktarının ispatı yükümlülüğü iş sahibine ait olduğu halde ispat külfetini "davalıların somut belgeleri olmadığından" demek suretiyle yüklenici ve idare elemanlarına yükleyerek raporunu vermiş olması birlikte değerlendirildiğinde, bozmadan sonra elektrik mühendisi bilirkişiden alınan ek raporun hükme esas alınması doğru olmadığı gibi asıl ve birleşen davada, iş sahibi elemanlarının sorumlulukları yönünden inceleme yapılıp tartışılmadan ve gerekçeside açıklanmaksızın onlar hakkındaki davanın reddi de isabetsiz olmuştur.
Bu halde mahkemece yapılması gereken iş yeniden seçilecek konusunda uzman elektrik mühendisi bilikişiden, imalâtların sökülmüş olması nedeniyle mahallinde keşif yapılmasının davanın çözümünde etkili olmayacağı anlaşıldığından, dosyadaki mevcut delil, tutanak, belgeler, kesin hesap ve hakediş belgeleri ile ekleri, itiraz dilekçeleri, sözleşme ve ekleri ile şartnamelere göre çıkartılan kesin hesaba tarafların itiraz edip etmediklerini de dikkate alarak müfettiş raporu, bozmadan önceki hükme esas alınan rapor ve ilk bozmadan sonra elektrik mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenip hükme esas alınan ek rapordaki çelişkileri giderip dayanakları gösterilip karşılanmak ve varılacak sonuçlara göre, düzenlenen kesin hesapta gerekli düzeltmeleri yapmak suretiyle elektrik imalâtı yönünden, davalı yükleniciye fazla ödeme yapılıp yapılmadığı ile miktarı, fazla ödeme yapılmışsa asıl ve birleşen davada iş sahibi elemanlarının davalı yükleniciye yapılan fazla ödemeden sorumlu olup olmadıkları, sorumlu olmamalarının dayanakları, sorumlu iseler sorumluluklarının hangi iş ve kalemlerden kaynaklandığı ve miktarları konusunda, yasa, yönetmelik ve sözleşme hükümleri de gösterilmek suretiyle gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınarak sonucuna uygun bir karar vermek olmalıdır.
Bu hususlar üzerinde durulmadan elektrik işleriyle ilgili yetersiz ve raporu düzenleyen bilirkişinin duruşmadaki beyanına göre kendisinin dahi emin olmadığı bir rapora itibar edilerek, ve iş sahibi elemanlarının sorumluluğuyla ilgili yeterli aşartırma yapılmaksızın ve gerekçe gösterilmeksizin asıl ve birleşen davada yazılı şekilde hükme tesisi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle iş sahibi ve yüklenicinin diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile hükmün iş sahibi ve yüklenici şirket yararına BOZULMASINA, 2.037,00 TL duruşma vekâlet ücretinin asıl ve birleşen dosya davalılarından alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan davacı iş sahibi şirkete, 2.037,00 TL duruşma vekâlet ücretinin davacı iş sahibi şirketten alınarak Yargıtay"daki duruşmada vekille temsil olunan asıl dosya davalılarından yüklenici şirkete verilmesine, ödenenden 5766 sayılı Kanun"un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 176,60 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden asıl dosya davacısı ... Endüstriyel İnş. ve Isı Tesisleri San. Tic. A.Ş."ye, 176,60 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden asıl dosya davalısı Sümer Holding A.Ş."ye iadesine,
karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 21.05.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.