Mahkemesi : Bursa 1. İş Mahkemesi
Tarihi : 30/10/2013
Numarası : 2011/655-2013/606

Taraflar arasındaki dava sonucunda verilen hükmün, davacı ve davalı A.. Üretim AŞ.vekili tarafından süresi içinde temyiz edilmesi Yargıtayca duruşmalı olarak incelenmesi A.. Üretim AŞ.vekili tarafından istenilmekle, duruşma için tebliğ edilen 08.04.2014 günü belirlenen saatte temyiz edenler davalı A.. Üretim A.Ş. vekili Av.Ü.. A.. ve davacı R.. O.. vekili Av.U.. F.. geldiler. Gelenlerin huzuru ile duruşmaya başlandı. Duruşmada hazır bulunan tarafların sözlü açıklamaları dinlendi. Duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyadaki belgeler incelendi. Gereği görüşüldü:
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle temyiz nedenlerine göre davacı ve davalı Ak Enerji şirketi vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının yerinde olmaması nedeni ile reddine,
2-Taraflar arasında davacının ücreti çekişme konusudur.
Davacı, davalı işyerinde kaynakçı olarak çalıştığını ve en son 1800,00 TL net ücret aldığını iddia etmiş, davacı tanıkları da davacının 1800,00-1900,00 TL ücret aldığını belirtmişlerdir.
Davalı ise davacının aylak brüt 850,00 TL ücret aldığını savunmuştur.
Yapılan emsal ücret araştırmalarına göre Türk Metal İş Sendikasına yazılan ilk müzekkereye bila ikmal cevap verilmiş iken ikinci müzekkereye ise kaynakçı olup 5 yıllık kıdemi bulunan bir işçinin brüt saat ücretinin 5,3 TL;brüt aylık ücretinin ise 1192,5 TL;TİS de kazanılan sosyal yardımların brüt aylık 75 saat ikramiye 397,5 TL ve yakacak yardımı 58,18 TL olup aylık brüt 1648,18 TL olacağının belirtildiği; buna karşılık BAMİS Sendikası tarafından ise 5 yıl deneyimli kaynak operatörü olarak çalışan bir işçinin işyeri büyüklüğüne göre 2010 yılı Temmuz ayından itibaren asgari geçim indirimi hariç ve ikramiye yoksa ortalama ücretinin net 1750-2000 TL arası olacağını bunun brütünün de 2430-2780 TL arasında bulunacağını belirtmiştir.
Görüldüğü üzere her ne kadar sendikalar arasında verilen cevap hususunda farklılıklar varsa da Türk Metal İş Sendikasının verdiği bila ikmal cevap müzekkeresi ile sonraki cevabı arasında tutarlılık bulunmadığı gibi BAMİS Sendikasınca verilen ücret skalası ile davacının iddiası ve davacı tanıklarının beyanlarının uyuştuğu, davacının işin yapıldığı işyerinin ve işin özellikleri ve kıdemi dikkate alındığında iddia ettiği ücreti alacağı sonucuna varılmakla iddia edilen ücret üzerinden yapılan hesaplamalara göre dava konusu alacakların hüküm altına alınması gerekirken hatalı değerlendirme ile hükme esas alınması mümkün olmayan Türk Metal İş Sendikasının ikinci müzekkere cevabındaki ücret üzerinden yapılan hesaplamaların kabulü ile hüküm kurulması isabetsiz olup bozma nedenidir.
Yapılacak iş; davacının en son net 1.800,00 TL ücret aldığının kabulü ile hakettiği alacakları bu ücrete göre hesaplayıp çıkacak sonuca göre bir karar vermektir.
3-Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.

İş sözleşmelerinde fazla çalışma ücretinin aylık ücrete dahil olduğu yönünde kurallara sınırlı olarak değer verilmelidir. Dairemiz, 270 saatle sınırlı olarak söz konusu hükümlerin geçerli olduğunu kabul etmektedir.
Günlük çalışma süresinin onbir saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağı, zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir.
Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (İş Kanunu, Md. 69/3). Bu durum günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden, haftalık kırkbeş saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde yedibuçuk saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. Dairemizin kararları da bu yöndedir.
Fazla çalışma yönünden diğer bir yasal sınırlama da, İş Kanununun 41 inci maddesindeki, fazla çalışma süresinin toplamının bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamayacağı şeklindeki hükümdür. Ancak bu sınırlamaya rağmen işçinin daha fazla çalıştırılması halinde, bu çalışmalarının karşılığı olan fazla mesai ücretinin de ödenmesi gerektiği açıktır. Yasadaki sınırlama esasen işçiyi korumaya yöneliktir.
Fazla çalışmanın belirlenmesinde, 4857 sayılı Yasanın 68 inci maddesi uyarınca ara dinlenme sürelerinin de dikkate alınması gerekir.
Somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda hesaplama yapılırken davacının haftanın 7 günü 08.00-20.00 saatleri arasında 1,5 saat ara dinlenme ile günlük 10,5, haftalık ise 10,5x7=73,5 saat çalıştığı ve böylece 45 saati aşan 28,5 saat fazla çalışması olduğu tespiti uyarınca fazla çalışma alacağı hüküm altına alınmıştır.
Davacının hafta tatili alacağı talebi bulunmadığına göre hafta tatili çalışması karşılığı 7,5 saat hesaplama dışında bırakılarak 7,5 saati aşan çalışması bulunması halinde aşan kısmın, fazla çalışma süresine dahil edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması hatalıdır.
4-Taraflar arasında ücret alacağı çekişme konusudur.
Ücretin banka kanalıyla ödendiği savunulduğuna göre davacıya ait banka hesap kayıtları getirilerek iddia edilen aylara ait ücretin ödenip ödenmediği belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir.
5-Kabule göre de; mahkemece ıslaha karşı süresinde ileri sürülen zamanaşımı savunmasının resen gözetildiği görülmüş ancak özellikle takdiri delil olan tanık beyanlarına göre hesaplanıp hükme bağlanan genel tatil alacağından ıslah tarihi itibariyle zamanaşımına uğrayan miktarın tenzili halinde kabul edilen miktarın bulunacağı, ancak mahkemece bu husus açıkça belirtilmeksizin genel tatil alacağının 1.672,00 TL olarak hüküm altına alındığı ve dolayısıyla hakkaniyet indirimi yapılmadığı görülmekle tanık beyanlarına göre belirlenen ve hükme bağlanan genel tatil alacağından hakkaniyet indirimi yapılmaması doğru olmamıştır.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacı ve davalı A.. Üretim AŞ."ye iadesine, Yargıtay duruşmasında kendisini vekille temsil ettiren davacı yararına takdir olunan 1100,00 TL avukatlık ücretinin davalı A.. Üretim AŞ."den alınarak davacıya verilmesine, davalı A.. Üretim AŞ.yararına takdir olunan 1100,00 TL avukatlık ücretinin ise davacıdan alınarak davalı A.. Üretim AŞ."ye verilmesine, 08.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.