Bölge Adliye Mahkemesi : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi . Hukuk Dairesi

Dava, yaşlılık aylığının iptaline yönelik Kurum işleminin iptali ve hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı ve fer"i müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı ve fer"i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dilekçesinde özetle; Haziran 2013-10.03.2014 tarihleri arasındaki çalışmanın davalı şirkete ait işyerinde geçtiğinin tespitiyle; farklı işyerlerinden yapılan sigortalılık bildirimlerinin fiili çalışmaya dayalı olmadığı gerekçesi ile iptal edilen yaşlılık aylığının, yeniden bağlanması gerektiğinin tespiti talep edilmiştir.
II-CEVAP
Davalı ... Turizm Taşımacılık ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. vekili; davacının çalıştığı süreye ilişkin primlerinin yatırıldığını; bildirim dışı süre bulunmadığı ve davacının aylığa da hak kazandığını; dava açılmasına neden olan işlemlerin Kurum uygulamasından kaynaklandığını beyanla, davanın reddi gereğini savunmuştur.
Feri müdahil SGK Başkanlığı vekili; 01.04.2014 tarihinden itibaren bağlanan aylığın, sahte sigortalılık bildirimine ilişkin süreler dışlandığında, koşulların ortadan kalkması nedeniyle kesildiğini; çalışmaların davalı şirkete ait işyerinde geçtiği iddiasının, yöntemince kanıtlanması gerektiğini; dava konusu dönemde bildirim yapılan bir kısım işyerleriyle ilgili çalışmaların devam ettiğini, denetim sonuçlarının araştırılması gerektiğini beyanla, davanın reddi gerektiğini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Davacı hakkındaki, aylık bağlama kararına göre; davacının 10.03.2014 işten ayrılış tarihinden sonra 20.03.2014 tarihiyle yaşlılık aylığı tahsis talebinde bulunduğu ve 1262 gün 4/a ve 4821 gün 4/b sigortalılık olmak üzere toplam 6083 gün üzerinden 506 sayılı Kanunun Geçici 81/B-e maddesine göre 01.04.2014 tarihiyle yaşlılık aylığı bağlandığı görülmüştür.
Davacının 03.12.2015 tarihli dilekçesine, Kurumun 11.12.2015 tarihli yazısı ile cevap verildiği, yazıda; “ 20.03.2014 tarihinde aylık talebinde bulunduğunuz ve tarafınıza 01.04.2014 tarihinden itibaren 4/a kapsamında 1262 gün, 4/b kapsamında 4821 gün olmak üzere toplam 6083 gün hizmetiniz dikkate alınarak ... tahsis numarasıyla aylık bağlanmıştır. Bilahare ... Deri Tek. İth. İhr. San. Ve Tic. Ltd. Şti. unvanlı işyerinde yapılan denetim sonucunda belirtilen işyerince bildirilen hizmetlerin sahte olduğu, buna göre 4/a kapsamında geçen hizmetiniz 1183 güne düştüğü, 4/b kapsamında geçen 4821 gün hizmetiniz ile birlikte toplam prim ödeme gün sayınızın 6004 gün olduğu tespit edilmiş, ancak 2829 sayılı Kanuna göre 4/b hizmetinizden sonra 1260 gün prim ödeme gün şartını yerine getirmediğiniz anlaşıldığından tarafınıza bağlanan aylığınız başlangıç tarihi itibariyle iptal edilmiş ve 01.04.2014 – 20.11.2015 süresinde ödenen aylıklar adınıza borç kaydedilmiştir” denildiği anlaşılmıştır.
Mahkememiz tarafından dava konusu olayın netleşmesi ve davacının davasında haklı olup olmadığının araştırılması açısından, davacı tanığı ve bordro tanıkları dinlenilmiş, tanıklar beyanlarında davacının davasında haklı olduğunu kanıtlar nitelikte ifade vermiş, verilen ifadeler ve davacının kesilen maaşının yeniden bağlanması talebi de dikkate alındığında... sicil numaralı işyerlerinden sigortalılık iptali yapılan aylar da dahil olmak üzere 01.07.2013 ile 10.03.2014 tarihleri arasında davalı ... Turizm Taşımacılık Ve Gıda San. Ltd. Şti.’ne ait ... sicil numaralı işyerinde fiilen çalıştığı kanaatine varılmıştır. Bu duruma göre; davacının 01.07.2013 ile 10.03.2014 tarihleri arasında diğer işverenlere ait işyerlerinden bildirilen ve iptal edilen çalışma günlerinde davalı ... Turizm...Ltd. Şti. işyerinde çalıştığı dikkate alındığında davacının aylığının kesildiği tarihten yeniden bağlanması..." gerektiği gerekçesine dayalı olarak, "Davanın KABULÜNE, Davacının 1333794.34 sicil numaralı işyerinden ... (30 gün), ... sicil numaralı işyerinden ... (30 gün), 9 (30 gün), ... sicil numaralı işyerinden... (30 gün), ... sicil numaralı işyerinden ...(30 gün), ...sicil numaralı işyerinden ... (30 gün) aylarından iptali yapılan ve ... sicil numaralı işyerinden ... (30 gün), ... (30 gün) iptali yapılacak olan günlerde de davalı ... Turizm Taşımacılık Ve Gıda San. Ltd. Şti.’ne ait ... sicil numaralı işyerinde fiilen çalıştığının, Kurum kayıtlarının buna göre düzeltilmesi gerektiğinin, kesilen aylığın kesildiği tarih itibariyle yeniden bağlanması ve ödenmeyen aylıkların ödenmesi gerektiğinin tespitine," dair karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
... Turizm Taşımacılık ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti. vekili; eldeki davada, müvekkiline husumet yöneltilmesi olanağı bulunmadığını; davacının hak kaybına uğrama nedeninin, SGK başkanlığı işlemleri olduğunu; tanık anlatımlarının çelişik ve yetersiz olduğu, dava konusu dönemde kesintisiz çalışma iddiasının kanıtlanamadığını beyanla, ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
SGK Başkanlığı vekili; farklı işyerlerinden yapılan sahte sigortalılık bildirimine konu sürelerde, davalıya ait işyerinde çalıştığının yöntemince kanıtlanamadığını; kayıtlarda yer alan çalışma sürelerine ilişkinin bilginin aksinin, eşdeğer yazılı belgelerle kanıtlanması gerektiğini; belirterek istinaf talebinde bulunmuştur.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 26.04.2018 günlü ilamı ile; 6083 günlük prim ödeme gün sayısı üzerinden, 506 sayılı Yasanın geçici 81/B-e maddesi uyarınca 01.04.2014 tarihi itibariyle bağlanan yaşlılık aylığı, denetim raporundaki tespitlere dayalı olarak, ... Deri Tek. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti. unvanlı işyerinden bildirilen çalışmaların sahteliği gerekçesine dayalı olarak iptali nedeniyle, son yedi yıllık fiili hizmet süresi içindeki 5510 sayılı Yasanın 4/I-a maddesine tabi prim ödeme gün sayısının 1183"e düşmesi nedeniyle kesilen davacının; Haziran 2013-10.03.2014 tarihleri arasında, iptal edilen süreyi de kapsar biçimde davalı Şirket dışında herhangi bir işyerinde çalışmadığını ve farklı unvanlı işyerlerinden bildirimi yapılan çalışma sürelerinin de davalı Şirket işyerinde geçtiğinin tespitini talep ettiği ve toplanan kanıtlar ışığında yapılan değerlendirmeyle istemin kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Davacının çalışma iddiasının kabulünde birlikte çalışmaya yönelik ifadeleri dayanak alınan tanıklar ... ile ..."in, davalı Şirkete ait dönem bordrolarında isimleri yer alan sigortalılar olduğu; ... ve ... adlı tanıkların ise ... ve ... sicil numarasıyla ... Gazetecilik A.Ş. adına tescilli işyeri çalışanları oldukları ve çalıştıkları yerde basılan ... Gazetesi"nin nakliyesi ile işçilerin servis hizmetinde davacının çalıştığına ilişkin beyanda bulundukları; 20.06.2013 tarih, 2013/HG/106 sayılı denetmen raporu kapsamındaki inceleme sırasında düzenlenen tutanak ve alınan ifadelerden, ... Turizm Taşımacılık ve Gıda san. Tic. Ltd. Şti. ... ve... plakalı araçlarının, ... Gazetesi Baskı Tesislerinde (... Gazetecilik A.Ş.) gazete nakliyesi ve personel taşımacılığı işinde Şirket personeli tarafından kullanılmak suretiyle çalışma yaptığı tespitinin yer aldığı;... adlı sigortalının 28.09.2010 tarihinde karıştığı trafik kazasına ilişkin inceleme kapsamında düzenlenen 30.06.2011 tarihli tutanak içeriğinde de, ... Gazetecilik A.Ş. tarafından basımı yapılan gazetelerin ana bayilere dağıtım işinin davalı Şirket tarafından gerçekleştirildiği tespitinin yer aldığı; taşımacılık faaliyeti nedeniyle 01.02.2004 tarihi itibariyle, ... sicil numarasıyla 506 sayılı Yasa kapsamına alınan Şirkete ait işyerinin, dava konusu dönemde, işçi çalıştırmayı gerektirir kapasiteyle Yasa kapsamında bulunduğu; davalı Şirkete ait işyerinden davacının bildirimi yapılmayan dönemde, şirkete ait ... plakalı aracı kullanımı sırasında para cezası uygulanmasına ilişkin kayıt bulunduğu; iddianın aksini ortaya koyacak kanıt sunulamadığı ve bildirimi yapılan sürelerin mahsubunun, hükmün infazı aşamasında gözetilmesinin mümkün olduğu gözetildiğinde; istinaf kanun yoluna başvuranların dilekçelerinde yer verdikleri itirazların, sıralanan gerekçeler ışığında yerinde olmadığı; ayrıca, kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından; istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V-TEMYİZ NEDENLERİ:
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesince verilen karar, davalı şirket ile Feri müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmiş davalı şirket tarafından, davacının hak kaybına uğrama nedeninin, SGK Başkanlığı işlemleri olduğunu; tanık anlatımlarının çelişik ve yetersiz olduğu, dava konusu dönemde kesintisiz çalışma iddiasının kanıtlanamadığını beyanla ve resen belirlenecek diğer nedenlerle, kararın bozulması ile davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
SGK Başkanlığı vekili; farklı işyerlerinden yapılan sahte sigortalılık bildirimine konu sürelerde, davalıya ait işyerinde çalıştığının yöntemince kanıtlanamadığını; kayıtlarda yer alan çalışma sürelerine ilişkinin bilginin aksinin, eşdeğer yazılı belgelerle kanıtlanması gerektiğini; belirterek ve resen belirlenecek diğer nedenlerle, verilen kararın bozulması ile davanın reddine dair karar verilmesini talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE ESASIN İNCELEMESİ
Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re"sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
6100 sayılı HMK m. 119/1-e gereğince davacının, iddiasının dayanağı olan bütün vakıaların sıra numarası altında açık özetlerini bildirmek, m. 194 gereğince de taraflar, dayandıkları vakıaları, ispata elverişli şekilde somutlaştırma yükümlülüğü vardır. Tarafların, dayandıkları delilleri ve hangi delilin hangi vakıanın ispatı için gösterildiğini açıkça belirtmeleri zorunludur.
Bir davada haklı çıkabilmek için soyut veya genel hatlarıyla bir iddiayı ortaya koymak yeterli değildir. Aynı zamanda bu iddiaların, ispata elverişli hale getirilerek zaman, mekân ve içerik olarak somutlaştırılması gerekir. En azından iddianın araştırılabilmesine yönelik somut bilgi ve açıklamaların sunulması gerekir.İddia somutlaştırıldıktan sonra hâkim ve karşı taraf, bunun üzerinden savunma ve yargılama yapabilecektir. Soyut iddialar ve vakıalar üzerinden değerlendirme yapılması mümkün değildir.
Somutlaştırma yükü, genel anlamda tarafların açıklama ödevinin bir parçası ve layihalar teatisi aşamasındaki tezahür şeklidir. Somutlaştırma yükü, basit yargılama ve kendiliğinden araştırma ilkesinin uygulandığı davalarda da geçerlidir.
HMK m. 31 gereğince, Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir. Davaya konu talebin somutlaştırılmaması halinde önce hâkim,m. 31 ve 119/1-e gereğince davayı aydınlatma ödevi ve ön incelemedeki görevi gereği, somut olmayan hususların belirlenmesini davacıdan istemeli, gerekirse tarafa açıklattırma yaptırmalı, bu eksiklik giderildikten sonra yargılamaya devam etmelidir.
Eldeki dava bakımından, 2829 sayılı Yasa kapsamında hizmet birleştirmesi yapılmak suretiyle son 7 yıldaki hizmeti üzerinden ve 506 Sayılı Yasa kapsamında geçen son 1260 gün esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanan davacı hakkında 01.06.2013-10.03.2014 tarihleri arasında kalan dönemde ... sicil numaralı ve ... Plastik Geri Dönüşüm Metal San.Tic. Ltd. Ştine ait , ... sicil numaralı ve...’e ait, ... sicil numaralı ve ...’e ait ... sicil numaralı ve ... Deri Tek. İth. İhr. San.Tic. ltd Şti.’ne ait ve ... sicil numaralı ve davalı ... Turz. Taş. ve Gıda San. Ltd. Şti.’ne ait görünen işyerlerinden hizmet bildirimlerinin yapıldığı, davalı Kurumca bir kısım işyeri hakkında incelemelerin devam ettiği fakat, 2013 yılında ... Plastik Geri Dönüşüm Metal San. Tic. Ltd. Şti ve Ahmet Zengin işyerlerinde geçen toplam 120 günlük sürenin kurumca 66 güne indirildiği, 2014 yılı bakımından ise diğer adı geçen işyerlerinden yapılan 45 günlük bildirilmiş sürenin ise 20 güne indirildiği hususları ile, davacının “01.06.2013-10.03.2014 tarihleri arasında, adı geçen işyerleri yerine davalı ... Turizm San. Ltd Şti’nde çalıştığı iddiası karşısında, öncelikle HMK’nın 31. Maddesi kapsamında, davacının isticvabı ile talebinin Kurum işlemlerinin iptali ile kurumca fiili olmadığı gerekçesi ile iptal edilen sürelerin fiili çalışmaya dayalı ve gerçek olduğunun tespitine yönelik olup olmadığı sorulmalı, talebin bu doğrultuda olduğunun anlaşılması halinde adı geçen işyerlerine de husumetin yöneltilmesi bu işverenlerin de göstereceği deliller toplandıktan sonra bir karar verilmesi gereği gözetilmeli, talebin farklı şekilde ve diğer işyerlerinden bağımsız olarak sadece davalı işyerine yönelik olduğu ve iddia konusu tüm sürede davalı işyerinde geçtiğinin tespitine yönelik olduğunun anlaşılması halinde ise davacı hakkında diğer işeverenler tarafından yapılan bildirimlerin iptalinin gerekip gerekmediği ve yasal sonuçları üzerinde durularak, yargılama yapılmalı ve infaza elverişli şekilde bir karar tesisi gerekli olup, bu yönde herhangi bir irdeleme yapılmaması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, feri müdahil kurum ile davalı şirket avukatlarının, bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve İzmir Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: İzmir Bölge Adliye Mahkemesi .... Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 21.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.