Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2015/3723 Esas 2015/6558 Karar Sayılı İlamı

18. Hukuk Dairesi
Esas No: 2015/3723
Karar No: 2015/6558
Karar Tarihi: 21.04.2015

Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2015/3723 Esas 2015/6558 Karar Sayılı İlamı

Özet:

Derneğin feshine karar verilmesi talebiyle başlatılan davanın Mahkemece kabul edilmesine davalı taraf temyiz etmiştir. Davanın konusu, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 89. maddesi gereğince derneğin feshi istemidir. Mahkeme, davalı derneğin amacının kanun ve ahlaka aykırı hale geldiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir. Ancak, bir derneğin hukuka aykırı hale geldiğinin saptanabilmesi için suç sayılan eylemlerin kaynağı haline gelmesi gerektiği ve tek bir suç eyleminin yeterli olmadığı belirtilmiştir. Davalı dernekte yapılan denetimde kumar oynandığının tespit edilmesine rağmen, bu tek eylemin derneğin suça kaynaklık ettiği sonucuna varılamayacağı vurgulanmıştır. Bu sebeple davanın reddedilmesi gerektiği sonucuna varılarak mahkeme kararı bozulmuştur. Kanun maddeleri ise; Türk Medeni Kanunu'nun 89. maddesi, Anayasa Mahkemesi'nin belirttiği Siyasi Partiler Yasası'nın 103. maddesi ve HUMK.nun 428.maddesi olarak belirtilmiştir.

18. Hukuk Dairesi 2015/3723 E. , 2015/6558 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davanamede, derneğin feshine karar verilmesi talep edilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Dava, 4721 sayılı TMK.nun 89.maddesi gereğince derneğin feshi istemine ilişkindir. Mahkemece, davalı derneğin amacı kanuna ve ahlaka aykırı hale geldiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bir derneğin feshedilebilmesi için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiğinin, süregelen ve birden çok eylemin varlığının tespiti halinde mümkün olup ancak o takdirde dernek kurucularının asıl amaçlarının dernek faaliyeti yürütmek olmayıp dernek adı altında suç işlemeye veya ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğundan söz edilebilir. Dernekte ilk kez yapılan aramada ele geçirilen suç unsurunun varlığı veya dernek başkan ve üyelerinin bireysel nitelikte suç işlemeleri durumunda derneğin feshi için yeterli neden kabul edilemez. Öte yandan bir tüzel kişi olan dernekler, ancak organları olarak hareket eden gerçek kişilerin fiillerinden sorumludurlar.
Somut olayda ise; davalı dernekte 10.12.2013 tarihinde yapılan denetimde, kumar oynandığı tespit edilerek tutanak tutulduğu anlaşılmaktadır.
Dosyadaki bilgi ve belgeler ile suça konu tek eylem davalı derneğin bu suçun "kaynağı" haline geldiğini göstermeye yeterli nitelikte kabul edilemez. Nitekim, Anayasa Mahkemesi de benzer hüküm taşıyan, Siyasi Partiler Yasası"nın 103. maddesindeki "kanunsuz siyasi faaliyetlerin mihrakı olmayı suçun kesif şekilde işlenmesi, birden fazla mahkumiyet, ..." şeklinde yorumlamıştır. (Anayasa Mahkemesinin 14.07.1993 tarihli, 92/1-93/1 sayılı kararı) Açıklanan bu olgular gözetildiğinde davalı derneğin kapatılma istemine ilişkin davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçe ile kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 21.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.