MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ

DAVA : Davacı, Türkiye İş Kurumu, ... Hizmet Merkezi tarafından müvekkil şirket aleyhine verilen kararın iptalini ve iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih edildiğinin tespitine karar verilmesini istemiştir.
Yerel mahkemece, davanın hukuki yarar yokluğu sebebiyle reddine karar verilmiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, müvekkil şirket ... Yapı Malz. Paz. Ve Dış. Tic. Ltd.Şt."ne ait iş yerinde çalışmış olan ..."ın 08/10/2014 tarihinde iş yeri sahibi ... ve babası ..."a telefonla sinkaflı küfürler ettiğini ve araç anahtarlarını bırakarak istifa ettiğini söylediğini, hiç bir yetkiliden izin almaksızın iş yerini terkettiğini, bu durumun tanık huzurunda ve işyerinde 08/10/2014 tarihinde tutulan "Hukuka Aykırı Davranış Tutanağı" ve "İşyerini Terk Tutanağı " ile tespit edilebileceğini, ..."ın iş verene telefonla sinkaflı küfürler ettiğinin tanık huzurunda tutulan tutanak ile tespit edildiğini, bu durumun İK.m. 25/II-b"ye göre haklı fesih nedeni olduğunu ileri sürerek Türkiye İş Kurumu, ... Hizmet Merkezi tarafından müvekkil şirket aleyhine verilen kararın iptalini ve iş sözleşmesinin haklı nedenle fesih edildiğinin tespitini talep etmiştir.
B) Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili, yasa ve mevzuat karşısında müvekkili Kurum"a iş bu davanın yöneltilmesinin mümkün olmadığını, müvekkilin Kurum" un iş bu davada husumet ehliyetinin olmadığını, davanın husumet yönünden reddinin gerektiğini, 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu ve ilgili yönetmelikler, 4857 sayılı İş Kanunu 92/II.maddesi gereğince haksız, yersiz olarak açıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti ve Yargılama Süreci:
Mahkemece, Türkiye İş Kurumu, ... Hizmet Merkezi tarafından dava dışı ..."ın şikayeti üzerine yasaya uygun olarak inceleme yapıldığı, tespite konu ... tarafından da davacı şirket aleyhine işiçilik alacağına ilişkin dava açılmadığı gibi davacı tarafça da adı geçen çalışana tüm işçilik alacaklarının ödendiğinin belirtildiği gerekçesiyle açılan davanın hukuki yarar yokluğu sebebiyle reddine karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
4857 sayılı İş Kanunu’nun 92. maddesine göre:
“91 inci madde hükmünün uygulanması için iş hayatının izlenmesi, denetlenmesi ve teftişiyle ödevli olan iş müfettişleri, işyerlerini ve eklentilerini, işin yürütülmesi tarzını ve ilgili belgeleri, araç ve gereçleri, cihaz ve makineleri, ham ve işlenmiş maddelerle, iş için gerekli olan malzemeyi 93 üncü maddede yazılı esaslara uyarak gerektiği zamanlarda ve işçilerin yaşamına, sağlığına, güvenliğine, eğitimine, dinlenmesine veya oturup yatmasına ilişkin tesis ve tertipleri her zaman görmek, araştırmak ve incelemek ve bu Kanunla suç sayılan eylemlere rastladığı zaman bu hususta Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak İş Teftişi Tüzüğünde açıklanan şekillerde bu halleri önlemek yetkisine sahiptirler.
Teftiş, denetleme ve incelemeler sırasında işverenler, işçiler ve bu işle ilgili görülen başka kişiler izleme, denetleme ve teftişle görevli iş müfettişleri ve işçi şikayetlerini inceleyen bölge müdürlüğü memurları tarafından çağrıldıkları zaman gelmek, ifade ve bilgi vermek, gerekli olan belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek; iş müfettişlerinin birinci fıkrada yazılı görevlerini yapmaları için kendilerine her çeşit kolaylığı göstermek, bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler.
Çalışma hayatını izleme, denetleme ve teftişe yetkili iş müfettişleri ile işçi şikayetlerini incelemekle görevli bölge müdürlüğü memurları tarafından tutulan tutanaklar aksi kanıtlanıncaya kadar geçerlidir. İş müfettişleri tarafından düzenlenen raporların ve tutulan tutanakların işçi alacaklarına ilişkin kısımlarına karşı taraflarca otuz gün içerisinde yetkili iş mahkemesine itiraz edilebilir”.
Anılan yasal hükümler ile çalışma ilişkilerini korumak ve geliştirmek, ortam ve koşullarını denetlemek görevi iş müfettişlerine verilmiştir. Buna göre iş müfettişleri işyerinde genel, kontrol ve inceleme denetimi yaparlar.
İşyerinde işin yürütümü yönünden çalışma hayatı ile ilgili tüm mevzuat hükümlerine ve işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından ise; işçi sağlığı ve güvenliğine ilişkin mevzuat hükümlerinin uyulup uyulmadığının tespiti, genel denetimdir. Genel denetim ise yargısal faaliyet olarak nitelendirilemez.
Kontrol denetimi ise, genel denetim sonrası (işin yürütümü veya işçi sağlığı ve güvenliğine ilişkin) mevzuata aykırılık ve eksiklik olarak tespit edilen olguların, verilen süre içinde giderilip giderilmediğini kontrol edilmesidir.
İnceleme denetimi, bir kişinin ya da kurumun başvurusu üzerine yapılan denetimdir.
6100 sayılı HMK.’un 106/son maddesine göre, "Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu oluşturamaz."
Diğer taraftan 6100 sayılı HMK.’un 114/1.d maddesi uyarınca “Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları” dava şartıdır. Aynı kanunun devam eden 115/2 maddesine göre ise “Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder”.
Dosya içeriğine göre dava dışı işçi ..."ın şikayeti üzerine davalı ... tarafından davacı şirkete ait işyerinde inceleme yapılarak 24/11/2014 tarihli tutanak tutulmuştur. Bu hali ile inceleme denetimi sonrası tutanak tutularak karar verildiği açıktır. Ancak burada tutanak ve kararın iptalinde taraf olması gereken şikayeti yapan ve 4857 sayılı İş Kanunu"nun 92. maddesi uyarınca inceleme denetimi yaptıran ve işçilik alacakları belirlenen işçidir. Bu karara karşı iptal talebinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 92. Maddesi kapsamında itiraz olarak değerlendirilmesi ve başvuran işçiye taraf sıfatının verilmesi ve davanın yöneltilmesi gerekir. Bu nedenle davacı işverene, şikayet eden işçiye davayı yöneltmesi için süre verilmeli, savunması alınmalı ve delilleri toplanmalı ve sonucuna göre karar verilmelidir. Bu şekilde taraf teşkili sağlanmadan karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 26.01.2017gününde oybirliği ile karar verildi.