MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki maddi ve manevi tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davalı .... San. Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
-K A R A R-

Davacılar vekili, 11/07/2008 tarihinde davacılar ...,... nin oğlu, diğer davacıların kardeşi ..."in sürücüsü olduğu araç ve davalı ... Turz. San. Tic. A.Ş. adına kayıtlı, davalı ... şirketine sigortalı ve davalı ..."ın sevk ve idaresindeki aracın karıştığı çift taraflı trafik kazası sonucunda ... "in vefat ettiğini, anne ve babasının, müteveffanın desteğinden mahrum kaldıklarını, kaza nedeniyle müteveffanın adına kayıtlı bulunan motosikletin de tamamen kullanılamaz hale geldiğini ve davacıların manevi anlamda zarara uğradığını belirterek baba ... ve anne ... için 25.000,00"er TL, kardeşlerin her biri için ayrı ayrı 5.000,00 TL olmak üzere toplam 80.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı ... Turizm ve davalı ..."dan müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazlaya ilişkin her türlü talep ve
dava hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik anne ... için 100,00 TL, baba ... için 100,00 TL, olmak üzere toplam 200,00 TL destekten yoksun kalma tazminatı ile 100,00 TL defin masrafının ve 100,00 TL motosiklet hasarının davalı ... şirketinin sorumluluğu kaza tarihi itibariyle yürürlükte bulunan azami poliçe teminat limitleri ile sınırlı olmak üzere davalı ... şirketinden dava, diğer davalılardan olay tarihinden itibaren ticari avans faizi ile birlikte müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacılar vekili; 29.03.2016 tarihli dilekçesi ile destekten yoksun kalma tazminatı ve defin masrafı talebini toplam 33.441,00 TL olarak ıslah etmiş ve 24/05/2016 tarihli yargılama sırasında imzası ile onayladığı beyanında, motosiklet ile ilgili 100,00 TL"lik taleplerinden feragat ettiklerini bildirmiştir.
Davalı ... Turz. Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. vekili; husumet itirazı ile davanın reddini savunmuştur.
Davalı ... Şirketi davanın reddini savunmuştur.
Davalı ..."a dava dilekçesi tebliğ edilmiş ancak bu davalı tarafından süresinde davaya cevap verilmemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma ve toplanan kanıtlara göre, davacıların motosiklet ile ilgili maddi tazminat taleplerinin feragat nedeniyle reddine; davacılar ... ve ...’in maddi tazminat taleplerinin kabulü ile ... için 16.027,82 TL, ... için 17.413,18 TL maddi tazminatın olay tarihi olan 11/07/2008"den itibaren yasal faizi ile birlikte tüm davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline; davacıların manevi tazminat taleplerinin kabulü ile davacı anne ... için 25.000,00 TL, baba ... için 25.000,00 TL, kardeşlerin her biri için 5.000,00 TL"den toplam 80.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 11/07/2008"den itibaren yasal faizi ile birlikte sigorta dışındaki davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara ödenmesine karar verilmiş; karar, davalı ... Turz. Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava trafik kazasından kaynaklanan ölüm nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
2918 sayılı KTK hükümlerine göre, trafik kaydı "işleteni" kesin olarak gösteren bir karine değilse de, onun kim olduğunu belirleyen güçlü bir kanıt niteliğindedir. Ancak, trafik kaydına rağmen işletenliğin 3. kişi üzerinde bulunmasını engelleyen bir yasa hükmü yoktur. Aynı Yasa"nın
3. maddesinde, "İşleten: Araç sahibi olan veya mülkiyeti muhafaza kaydıyla satışta alıcı sıfatıyla sicilde kayıtlı görülen veya aracın uzun süreli kiralama, ariyet veya rehin gibi hallerde kiracı, ariyet veya rehin alan kişidir. Ancak, ilgili tarafından başka bir kişinin aracı kendi hesabına ve tehlikesi kendisine ait olmak üzere işlettiği ve araç üzerinde fiili tasarrufu bulunduğu ispat edilirse, bu kimse işleten sayılır." şeklinde tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 85. maddesinde ise, "Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün ünvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen bilet ile işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar." hükmüne yer verilmiştir.
Bu yasal düzenleme karşısında, kazaya karışan araçların meydana getirdikleri zararlardan araç sahiplerinin hukuken sorumlu olacağı ilkesi benimsenmiş ise de, araç malikleri tarafından herhangi bir sebeple yararlanılması için bir başka kimseye devir edilmesi halinde (kısa bir süre için kiralanmaması kaydıyla) artık üzerindeki fiili hakimiyeti kalmaması ve bu sebeple ekonomik yönden de bir yararlanma olanağının kalktığı durumlarda, o araca kaza sırasında fiili hakimiyeti altında bulunduran ve ondan iktisaden yararlanan kimsenin işleten sıfatıyla meydana gelen zarardan sorumlu tutulması gerekir. Bunun sonucu olarak da, araç maliki sorumlu tutulmamalıdır. Gerek doktrinde, gerekse Yargıtay"ın uygulamalarında, kiracının işleten sıfatının belirlenmesinde, kira sözleşmesinin uzun süreli olması, araç üzerinde fiili hakimiyet ve ekonomik yararlanma unsurlarının birlikte bulunması gerekmektedir.
Somut olayda, davalı ... Turizm Otomotiv San. ve Tic. A.Ş. vekili, müvekkilinin hukuken işleten olmadığını, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, ... plaka sayılı aracın 03.03.2008 başlangıç tarihli uzun süreli araç kiralama sözleşmesi ile dava dışı ... Kimya San. ve Tic. A.Ş."ne 36 ay süre ile kiralandığını, aracın kiracı şirket yetkilisine teslim edildiğini, kaza tarihi olan 11/07/2008 tarihinde anılan aracın kiracı şirket kullanımında olup müvekkilinin işletenlik sıfatı bulunmadığını savunmuş ve teslim tutanağını, araç kiralama sözleşmesini, faturaları dosyaya sunmuş olup, davanın ... Kimya San. ve Tic. A.Ş."ne ihbarını talep etmiş, mahkeme tarafından bu hususta herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın yazılı olduğu şekilde karar verilmiştir. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.
Bu durumda mahkemece taraflar arasında uzun süreli ve 3.kişileri bağlayacak güçte bir kira sözleşmesinin bulunup bulunmadığı, aracın fiilen teslim edilip edilmediği, ekonomik yararlanmanın kime ait olduğu, kira sözleşmesi ve kira bedelinin Maliye ve vergi dairelerine bildirilip bildirilmediği, gerektiğinde işleten ve kiracının ticari defter ve kayıtları üzerinde konusunda uzman bir bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılmak suretiyle, kira sözleşmesinin fatura, ruhsat ve cari hesap hareketleri gibi yan delillerle desteklenip desteklenmediği, davalı ... Turizm Otomotiv San. ve Tic. A.Ş."nin işletenlik sıfatının devam edip etmediği hususları tartışılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve hatalı gerekçe ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetli görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı .... Oto. San. Tic. A.Ş vekilinin tüm temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalı .... Oto. San. Tic. A.Ş"ye geri verilmesine 15/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.