14. Hukuk Dairesi 2016/10142 E. , 2018/4612 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 13.04.2011 gününde verilen dilekçe ile ... iptali, taşınmazın mera olarak sınırlandırılması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 24.09.2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne, duruşma isteminin değerden reddine karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı ... vekili, ... İlçesi ... Köyünde yapılan kadastro çalışmaları sırasında kadim meralarının 195 ada 8 parselde davalı adına sulu tarla vasfı ile tespit ve tescil edildiğini, köy meralarının zilyetlikle tescilinin mümkün olmadığını, ayrıca taşınmazın mera olduğuna dair mahkeme kararı bulunduğunu, taşınmazın ... kaydının iptali ile ... Köyü adına mera olarak sınırlandırılmasını istemiştir.
Davalılar, dava konusu yeri murisleri ...’nun 1945 yılında gayrimenkul satış sözleşmesi ile satın aldığını ve o günden beri kullandıklarını, davacının merasının taşınmazın kuzeyinde kaldığını, davanın reddini savunmuştur.
Dava ihbar edilen ... vekili, meranın zilyetlikle iktisap edilemiyeceğini, taşınmazın mera olarak sınırlandırılmasını istemiştir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava konusu 195 ada 8 parsel sayılı taşınmaz kadastro çalışmaları sırasında senetsizden zilyet ... adına 27.09.2007 tarihinde tespit ve tescil edilmiştir. Davacı, ... Asliye Hukuk Mahkemesinin 1981/53 E., 1983/304 K. sayılı hükmüne, İliç Sulh Hukuk Mahkemesinin 1986/58 E., 1987/91 K sayılı hükmü ve 22.9.1929 tarih 28 numaralı yayla hudutnamesini delil olarak sunmuştur. Davalı taraf satış sözleşmesi ve eski ... kayıtlarına dayanmıştır. Mahkemece mahallinde keşif yapılmış tanık ve mahalli bilirkişilere, davacı köyün yayla sınırları sorulmuş uzman bilirkişi raporu alınmış ise de dosya içinde bulunan ve tarafların dayandığı kayıtlar tek tek uygulanmamış, keşfi izlemeye uygun kroki düzenlenmemiş, böylelikle eksik inceleme ile hüküm kurulmuştur.
Mera, bir veya birden fazla köy veya kasaba halkına bağımsız veya birlikte tahsis edilmiş ya da kadimden beri hayvan otlatmak amacıyla kullanılan, hak sahiplerinin üzerinde intifa hakkı olan arazi parçasıdır. Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan mera, yaylak ve kışlaklar özel mülkiyete geçirilemez, amacı dışında kullanılamaz, zamanaşımı uygulanamaz, sınırları daraltılamaz (4342 sayılı Mera Kanunu m.3,4).
Mera, yaylak ve kışlak davalarında, tahsise ya da kadim kullanma hakkına dayanılabilir. Tahsise dayanıldığında, dayanak belgelerin, ayrıca karşı tarafın savunmasında ileri sürdükleri kayıtların tüm geldileri ile birlikte merciinden getirtilmesi, kadimlik iddiası varsa bu hususun araştırılması, gerektiğinde köyün kuruluş tarihinin ... Bakanlığından sorulması ve köyün kadim ya da muhdes olup olmadığının saptanması gerekir.
Keşifte dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıkların çekişmeli mera veya yayla ile herhangi bir yararlanma ilişkisi bulunmayan, yansız anlatımda bulunabilecek, yöreyi iyi bilen ve çevre köy ya da kasabalarda yaşayan yaşlı kişilerden seçilmesi gerekir.
Mahkemece yapılacak keşifte, tahsise dayanılıyorsa tahsis kayıtlarının yerel bilirkişi ve tanıklar aracılığı ile uygulanması, dava konusu yeri kapsayıp kapsamadığının belirlenmesi, taşınmazın mera olmadığı iddiasının bulunması halinde varsa çevre taşınmazlara ait kayıtlar da uygulanarak dava konusu yeri ne şekilde okuduğunun çevre taşınmazlarla toprak yapısı kıyaslanarak uzman bilirkişiler aracılığı ile uyuşmazlığa konu yerin ve niteliğinin saptanması gerekir.
Kadimlik iddiasında ise, yerel bilirkişi ve tanıklara taşınmazın kim tarafından ve ne şekilde kullanıldığı ve sınırları sorularak sonuca gidilmelidir.
Somut olayda; uyuşmazlık dava konusu taşınmazın kamu niteliğinde mera mı olduğu, yoksa özel mülk mü olduğu konusunda toplanmaktadır. Taşınmazın niteliğinin kesin olarak belirlenmesi gerekir. Öncelikle dava konusu yere komşu parsel taşınmazların ... kayıtları, tespit tutanakları, dayanak kayıtları, amenajman planları, memleket haritası ve hava fotoğrafları getirtilmeli, ... Köyü ve taşınmazın bulunduğu Uluyamaç Köyüne ait Mera Komisyonunun kararı bulunup bulunmadığı araştırılmalı, taraflarca gösterilecek tanıklar ve taşınmazla menfaat ilişkisi bulunmayan civar köy halkından seçilecek mahalli bilirkişi ve uzman bilirkişiler (fen, ziraat ve jeoloji mühendisi) eşliğinde yeniden keşif yapılmalı, uzman bilirkişilere toprak yapısı incelettirilmeli, niteliği belirlenmeli, tarafların gösterdikleri mahkeme kararları, idari men kararları, eski ... kayıtları vs. zeminde mahalli bilirkişiden sorulmak suretiyle uygulanmalı, fen bilirkişisine keşfi izlemeye uygun kroki düzenlettirilmeli, taşınmazın kamu niteliğinde mera mı yoksa özel mülkiyete tabi taşınmaz mı olduğu kesin olarak saptandıktan sonra bir karar verilmelidir.
Noksan inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ; Yukarıda yazılı nedenlerle hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin yatırılan temyiz harcının yatırana iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19.06.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
