14. Hukuk Dairesi

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi


Davacı tarafından, davalılar aleyhine 26/04/2010 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 10/01/2014 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün evrak incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili, davacının maliki olduğu Karacasu Köyü, 60 parsel sayılı taşınmaz ile ana yol arasında 4-5 metre kot farkı bulunduğunu, tarlasına traktörle inemediğini, tarla ve yol arasındaki eğimli arazinin karayollarına ait olduğunu belirterek, geçit ihtiyacı içinde bulunan taşınmazı yararına geçit hakkı kurulmasını istemiş, birleşen davada aynı talebi Hazine ve davalı ..."ya yöneltmiştir.
Davalı ... davaya cevap vermemiştir.
Davalı Hazine vekili, devletin hüküm ve tasarrufu altındaki boşluk yer tapuda kayıtlı olmadığından bu yerden yasal olarak geçit hakkı tesisinin mümkün olmadığını, zira geçit hakkı tesisi halinde tapuya şerh verilmesi gerektiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
Davalı ..., davacının taşınmazının karayoluna bitişik olduğunu beyanla davanın reddine karar verilmesini istemiştir .
Mahkemece, bilirkişi raporlarında gösterildiği şekilde davacı taşınmazının yolu bulunduğu ve bu yolun köy yoluna bağlantılı olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmü davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlemesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu" , ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı " ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir.
Türk Medeni Kanununun 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakarlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit hakkı kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle tarım alanlarında, nihayet bir tarım aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde , gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Kurulan geçit hakkının TMK"nun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün "irtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili" başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tescilline karar verilmelidir.
Somut olaya gelince; Mahkemece, davacıya ait taşınmazın yola sınırdaş olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, yeterli araştırma ve geçerli gerekçe bulunmadan hüküm kurulmuştur.
Öncelikle talebin geçit irtifak tesisine dair olduğu ve sınırda .... karayolunun bulunduğu gözetilerek yol konusunda uzman inşaat mühendisi bilirkişi vasıtasıyla yeniden keşif yapılarak karayollarının cevabi yazılarında belirtilen şartların sağlanıp sağlanamayacağı ve fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereği davacı tarafından yaptırılacak inşai faaliyetler ile ....yoluna çıkışın bulunup bulunmadığının tespit edilmesi gerekmektedir. Taşınmazın mevcut hali ve karayolları mevzuatı gereği ana yola çıkışın mümkün görülmemesi halinde diğer alternatifler araştırılmalı ve değerlerdirilmelidir. Geçit irtifakı tesis edilirken zorunluluk bulunmaması halinde aleyhine geçit kurulacak taşınmazın ekonomik bütünlüğünü bozacak şekilde sınırı dışında geçit irtifakı oluşturulmaması ve 824 parsel sayılı taşınmazın sınırında bulunan çalılık ve yolun ayrıldığı sınırlar belirlenerek, tescil harici çalılıktan geçit irtifak tesis edilemeyeceğinin de gözetilmesi gerekmektedir. Bundan ayrı davacı taşınmazının sınırı ve civarında bulunan 810, 811,812 ve 824 parsel sayılı taşınmazların sınırlarını takip edecek şekilde geçit irtifakı tesisi edilip edilemeyeceğinin de tartışılması ve değerlendirilmesi; oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken bu yönler gözetilmeden eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıdaki açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın yatırana iadesine, 17/03/2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.