............
Taraflar arasındaki MK"nın 1007. maddesi uyarınca tapu sicilinin tutulmasından kaynaklı tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda kurulan 20/02/2018 günlü hükmün Yargıtayca duruşmalı olarak incelenmesi davalı Hazine vekili tarafından istenilmekle, tayin olunan 18/09/2018 günü için yapılan tebligat üzerine, temyiz eden davalı......... ve davacılar ... ve arkadaşları vekili .............geldi, başka gelen olmadı, açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, gelenlerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi. İş karara bırakıldı. Daha sonra dosya içindeki tüm belgeler incelenip, gereği düşünüldü;
KARAR
Davacı ... 28.11.2008 havale tarihli dilekçe ile; 5/30 pay ile paydaş olarak adına tapu siciline kayıtlı ............... ada 92 parsel sayılı taşınmazın, Hazine tarafından açılan dava sonucunda tapu kaydının iptal edilerek Hazine adına tesciline karar verildiği, ..........sayılı dosyası arasındaki 28.10.2008 tarihli bilirkişi raporu gereğince hissesine düşen 35.000.-TL zararının, Hazineden alınarak tarafına ödenmesini istemiştir.
Mahkemece, davacı adına oluşan tapu kaydının yolsuz nitelikte bulunduğundan tazminat isteme hakkı olmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin verilen hüküm davacı tarafından temyiz edilmekle, Yargıtay 1. Hukuk Dairesi tarafından bozulmuştur.
Dairece 11.10.2012 gün 2012/9847 - 11090 E.K. sayılı bozma kararında özetle; “...davacının mülkiyet hakkını kaybetmesi dolayısıyla tazminat isteme hakkı bulunduğundan, tarafların iddia ve savunmaları doğrultusunda delillerin toplanması, iptale konu taşınmaz payının değerinin uzman bilirkişiler marifetiyle usûlüne uygun olarak belirlenmesi, soruşturmanın eksiksiz tamamlanması, hasıl olacak sonuca göre davacı isteği de dikkate alınarak bir karar verilmesi...” gereğine değinilmiştir.
Birleşen 2013/244 Esas sayılı dosyada taşınmazın 2/30 payına malik olan ..., birleşen 2013/243 Esas sayılı dosyada taşınmazın 2/30 payına malik olan ..., birleşen 2013/236 Esas sayılı dosyada taşınmazın 2/30 payına malik olan Şükriye Cirit, birleşen 2013/235 Esas sayılı dosyada taşınmazın 4/30 payına malik olan ............. fazlaya dair haklarını saklı tutarak 5000,00 TL"nin birleşen 2013/43 Esas sayılı dosyada ... ise fazlaya dair haklarını saklı tutarak 50.000,00 TL’nin taşınmazla ilgili tapu iptal tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline yönelik dava açmışlar, davaların aynı taşınmazın hissedarları tarafından açılmış olduğu belirtilerek dosyalar birleştirilmiştir.
Yargılama sırasında birleşen dosya davacılarından ......... talep ettiği tazminat miktarını 172417,13 TL"ye,........... 86208,57 TL"ye, ... 637708 TL"ye ... 86208,57 TL, ... 86208,57 TL"ye artırmışlar bu miktarlara tapunun iptal edildiği tarihten faiz işletilmesini talep etmişler, davacı ... ise talep ettiği tazminat miktarını 158000,00 TL"ye artırmış, dava tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemişlerdir. Islah harçları da davacılar tarafından tamamlanmıştır.
.........
Mahkemece, davacı ... tarafından açılan davanın kısmen kabulüne, davacılar ..., ..., ..., ... ve ... tarafından açılan davaların kabulüne karar verilmiş, hükmün davacı ... vekili ile davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 23/06/2015 tarih, 2015/5985 – 6313 E.K. sayılı ilamı ile hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Hükmüne uyulan bozma ilamında özetle; “Dava konusu 177 ada 92 parsel sayılı taşınmaz, 19.01.1994 tarihinde yapılan kadastro işlemleri sırasında dava dışı şahıslar adına senetsizden “tarla” niteliği ile tesbit edilmiş, vaki itiraz üzerine Erdemli Kadastro Mahkemesinin 08.11.1994 tarih, 1994/2077 E. - 1994/1654 K. sayılı ilâmı tespit gibi ½ paylı olarak şahıslar adına tescil edilmiş ve sicil kaydının oluşmuş, Maliye Hazinesi tarafından açılan tapu iptali ve tescil istekli dava sonucunda Erdemli Asliye Hukuk Mahkemesinin 09.01.2006 tarihinde kesinleşen 19.11.1998 tarih, 1998/322 Esas, 1998/958 Karar sayılı ilâmı sonucunda taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerden olduğu gerekçesi ile tapusu iptal edilerek Hazine adına 09.05.2007 tarihinde sicil kaydı oluşmuştur.
Mülkiyet hakkı Anayasanın 35. maddesi ve bu maddeye uygun olarak çıkarılan kanunlarla korunduğu gibi, 5170 sayılı Kanun ile değişik Anayasanın 90. maddesi ile kanun hükmünde olduğu kabul edilen, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 1 Numaralı Protokolün 1. maddesiyle de güvence altına alınmıştır.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 18.11.2009 gün ve 2009/4 - 383 E. - 2009/517 K.; 16.06.2010 gün ve 2010/4 - 349 E. - 2010/318 K sayılı kararlarında da vurgulandığı gibi; tapu işlemleri kadastro tesbit işlemlerinden başlayarak birbirini takip eden işlemler olduğundan ve tapu kütüğününün oluşumu aşamasındaki kadastro işlemleri ile tapu işlemleri bir bütün oluşturduğundan, bu kayıtlarda yapılan hatalardan TMK m. 1007 anlamında Devletin sorumlu olduğunun kabulü gerekir. Burada Devletin sorumluluğu, kusursuz sorumluluktur. Bu işlemler nedeniyle zarar görenler, Medenî Kanunun 1007. maddesi gereğince, zararlarının tazmini için Hazine aleyhine adlî yargıda dava açabilirler.
Türk Medenî Kanununun 1007. maddesi uyarınca kabul edilen Devletin sorumluluğu, tapu sicilinin önemi ve kişilerin bu sicile olan güven duygularını sağlamak bakımından, ayın hakkının saptanması, herkese açık tutulmasında tekel hakkı sağlayan bir sicil olması esasına dayanmaktadır. Bu sorumluluk asıl ve nesnel (Objektif) bir sorumluluk olduğundan zarara uğrayan, zararının ödetilmesini doğrudan Devletten isteyebilir.
4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 1007. maddesi gereğince, tapu sicilinin yanlış tutulması nedeniyle zarara uğrayan kişinin bütün zararlarından Devlet sorumludur. Tapu kaydının iptali nedeniyle, tapu sahibinin oluşan gerçek zararı neyse, tazminatın miktarı da o kadar olmalıdır. Gerçek zarar; tapu kaydının iptali nedeniyle, tapu malikinin mal varlığında meydana gelen azalmadır. Tazminat miktarı, zarar verici eylem gerçekleşmemiş olsaydı, zarar görenin mal varlığı ne durumda olacak idiyse, aynı durumun tesis edilebileceği miktarda olmalıdır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 05.03.2003 gün ve 2003/19-152 E. - 2003/125 K.; 29.09.2010 gün ve 2010/14-386 E. - 2010/427 K.; 15.12.2010 gün ve 2010/13-618 E. - 2010/668 K. sayılı kararı). Zarara uğrayan kişinin gerçek zararı ise, tazminat miktarının belirlenmesinde esas alınacak değerledirme tarihine göre belirlenecek olup, bu tarih ise zararın meydana geldiği tarihtir. Zararın meydana geldiği tarihe göre, tapusu iptal edilen gayrimenkulün niteliği ve değeri belirlenmelidir. Taşınmazın niteliği arazi ise, net gelir metodu yöntemi ile, arsa vasfında ise değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması suretiyle gerçek değer belirlenmelidir.
Bu bilgiler ışığında somut olaya bakıldığında, Asliye Hukuk Mahkemesinin 1998/322 E. - 1998/958 K. sayılı kararı ile dava konusu parsele ait tapu kaydının iptal edildiği, genel arazi kadastrosu sırasında taşınmazlar hakkında kadastro tesbiti düzenlenerek tapu kütüğünün gerçek kişiler adına oluşturulduğu ve satış suretiyle davacılar adına paylı olarak tescil edilmek suretiyle tapu sicilinin hatalı olarak tutulduğundan, TMK"nın 1007. maddesi kapsamında Devletin kusursuz sorumluluğunun bulunduğu ve davacıların gerçek zararının tazmininin gerektiği anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, tapusu iptal edilen taşınmazın arsa niteliğinde olduğu
..........

hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmadığı gibi mahkemenin kabulünün de bu yönde olduğundan, gerçek zararın, tapu iptal kararının kesinleşme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması zorunlu iken, mahkemece değerlendirme tarihi dava tarihleri olarak kabul edilerek belirlenen tazminata göre hüküm kurulması doğru değildir.
Bu nedenle, mahkemece arsa niteliğinde bulunan dava konusu taşınmazlara yönelik olarak, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak suretiyle değer biçilmesi gerektiğinden, taraflara, dava konusu taşınmaza yakın bölgelerden ve değerlendirme tarihi olan 09.01.2006 tarihinden önce ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer yüzölçümlü satışları bildirmeleri için olanak tanınması, gerekli görülürse re"sen emsal getirtme yoluna gidilmesi ve bu emsallere göre değer biçilmesi için konunun uzmanı bilirkişilerden yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu vasıtasıyla keşif yapılarak, denetlemeye olanak veren bilimsel verileri içeren, emsal ile dava konusu taşınmazların eksik ve üstün yönlerini karşılaştırıldığı rapor alınması, alınan emsal ile 177 ada 92 parsel sayılı taşınmaza ai......... tarafından belirlenen emlak vergisine esas olan m² değerleri, ilgili .......istenip, dava konusu taşınmazın, emsal taşınmazlara göre üstünlük oranı yönünden bilirkişi kurulu raporu da denetlenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik araştırma ve yetersiz bilirkişi raporuyla hüküm kurulması usûl ve kanuna aykırıdır. Açıklanan hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma, inceleme ve bilirkişi raporlarına dayanılarak hüküm kurulması usul ve yasaya aykırıdır.” denilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucu;
1-Davacının davasının kısmen kabulü ile;
126.211,22 TL’nin 35.000,00 TL"sinin dava tarihi olan 28.11.2008 tarihinden itibaren, 91.211,22 TL"sinin ıslah tarihi olan 16.12.2013 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Birleşen 2013/235 E. sayılı dava dosyası yönünden; davacının davasının kısmen kabulü ile; 100.968,98 TL’nin 5.000,00 TL"sinin dava tarihi olan 17.04.2013 tarihinden itibaren, 95.968,98 TL"sinin ıslah tarihi olan 28.08.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
3-Birleşen 2013/236 E. sayılı dava dosyası yönünden, davacının davasının kısmen kabulü ile; 50.484,49 TL’nin 5.000,00 TL"sinin dava tarihi olan 17.04.2013 tarihinden itibaren, 45.484,49 TL"sinin ıslah tarihi olan 28.08.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
4-Birleşen......... sayılı dava dosyası yönünden; davacının davasının kısmen kabulü ile; 378.633,68 TL’nin 50.000,00 TL"sinin dava tarihi olan 22.01.2013 tarihinden itibaren, 328.633,68 TL"sinin ıslah tarihi olan 11.09.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
5-Birleşen ......sayılı dava dosyası yönünden; davacının davasının kısmen kabulü ile; 50.484,49 TL’nin 5.000,00 TL"sinin dava tarihi olan 17.04.2013 tarihinden itibaren, 45.484,49 TL"sinin ıslah tarihi olan 28.08.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
6-Birleşen...............2013/244 E. sayılı dava dosyası yönünden; davacının davasının kısmen kabulü ile; 50.484,49 TL’nin 5.000,00 TL"sinin dava tarihi olan 17.04.2013 tarihinden itibaren, 45.484,49 TL"sinin ıslah tarihi olan 28.08.2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan alınıp davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş hüküm davalı Hazine ve davacılar tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece kurulan hüküm usul ve kanuna aykırıdır. Şöyle ki; davacı ... dava dilekçesi ile 35000,00 TL tazminat talebinde bulunmuş, mahkemece davanın reddine dair verilen kararın temyizi üzerine Yargıtay 1. Hukuk Dairesi tarafından hüküm bozulmuş, bozma ...........

sonrası yapılan yargılama sırasından davacı ... ıslah talebinde bulunmuş,mahkeme de, davacının ıslah talebini dikkate alarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Davanın kısmen kabule ilişkin bu hükmün temyizi ile dairenin 23/06/2015 tarih, 2015/5985 – 6313 e.-k. sayılı ilamı ile hükmün esasa yönelik nedenlerle bozulmasına karar verilmiş ise de; bu bozma ilamından sonraki tarihte; “bozmadan sonra ıslah yapılıp, yapılamayacağı” hususunda Yargıtay Hukuk Daireleri arasındaki içtihat uyuşmazlığının giderilmesi amacı ile içtihatların birleştirilmesi gündeme gelmiş, konu Yargıtay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulunda değerlendirilmiş ve Yargıtay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulunun 06/05/2016 tarih ve 2015/1 Esas - 2016/1 sayılı kararı ile “Her ne sebeple verilirse verilsin bozmadan sonra ıslah yapılamayacağına dair 04.02.1948 tarih ve 1944/10 E. 1948/3 K. sayılı YİBK’nın değiştirilmesine gerek olmadığına” karar verilmiştir.
Buna göre, Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları gereğince bozmadan sonra ıslah yapılması mümkün değildir. Bu nedenle, belirsiz alacak davası niteliği bulunmayan eldeki davada da; davacı ...’in Yargıtay 1 Hukuk Dairesinin bozma ilamından sonraki ıslah talebi dikkate alınarak hüküm kurulması doğru değildir .
Mahkemece bozma ilamına uyularak arsa niteliğindeki taşınmazlara emsal metodu kullanmak sureti ile değer belirlenmesi gerektiğinin düşünülmesinde bir isabetsizlik yoktur. Ancak hükme esas alınan bilirkişi raporunda 5 adet emsal satış incelenmiş, somut emsal olarak ......... beldesi 448 parsel sayılı taşınmaza ilişkin 21.07.1989 tarihli satışın incelenmiş bu emsalin kıyaslanmak için yararlanacağı belirtilmiş, taşınmazın değeri başlığı altında ise 3 numaralı emsal olan ........ köyü 577 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 30/01/2008 tarihli satışının somut emsal olarak değerlendirildiği belirtildikten sonra bu sefer ....... beldesi 448 parsel parselin emlak vergi değerleri kıyaslanmış, en son dava konusu taşınmazın emsalden %13 daha düşük değerde olduğu belirtilmesine ve somut emsal kabul edilen ............ Köyü 577 ada 1 parselin satış tarihindeki m2 değeri 29,62 TL olarak belirtilmesine rağmen dava konusu taşınmazın dava tarihi olan 2008 tarihinde m2 değerinin 32,00 TL olduğu belirtilmiş ve taşınmazın 2008 değeri hesaplanmış, daha sonra alınan 15/01/2018 tarihli ek raporla 2008 tarihindeki toplam değer tapu iptal kararının kesinleştiği 09/01/2006 tarihine endekslenmiş ve toplam değer davacıların hisselerine düşen miktarla hesaplanmıştır.
Bilirkişi raporunda 448 parselin mi yoksa 577 ada 1 parselin somut emsal olarak değerlendirildiği noktasında tereddüt oluşmuş, ayrıca 448 parsel sayılı taşınmaz satışı değerlendirme tarihinden 17 yıl öncesine ait olması nedeni ile 577 ada 1 parsel sayılı taşınmazın satış tarihinin ise 30.01.2008 tarihli olup değerlendirme tarihinden sonraki bir tarihe ait olması nedeni ile emsal olarak değerlendirilmeleri mümkün değildir. Taşınmazın 09/01/2006 tarihindeki değeri hesaplanırken dava tarihinde bulunan değerinin geriye doğru endekslemek sureti hesaplanması da yöntem olarak doğru değildir.
Bu nedenle, mahkemece arsa niteliğinde bulunan dava konusu taşınmaza yönelik olarak, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazların eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak, taşınmazdan ...... payının düşülmesinin gerekip gerekmediği belirtilmek gerektiğinden, taraflara, dava konusu taşınmaz ile aynı bölgeden bulunamaması halinde yakın bölgelerden ve değerlendirme tarihinden önce ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer nitelikli ve yüzölçümlü satışları bildirmeleri için olanak tanınması, gerekli görülürse re"sen emsal getirtme yoluna gidilmesi ve bu emsallere göre değer biçilmesi için konunun uzmanı bilirkişilerden oluşturulacak bilirkişi kurulu vasıtasıyla keşif yapılarak, denetlemeye olanak veren bilimsel verileri içeren rapor alınması, emsal alınan taşınmazlara ilişkin resmi satış akit tablolarının tapu müdürlüğünden getirtilmesi, emsal taşınmazlar ile çekişmeli taşınmaza ait ......Komisyonu tarafından belirlenen emlak vergisine esas olan m² değerleri, ilgili Belediye Başkanlığı Emlak Vergi Dairesinden istenip, dava konusu taşınmazın, emsal taşınmazlara göre üstünlük oranı yönünden bilirkişi kurulu raporunun da denetlenmesi, emsal alınan taşınmaz/taşınmazların satış tarihi, davalı taşınmazın ise değerlendirme tarihi itibariyle imar düzenlemesi sonucu oluşmuş imar parselleri olup olmadıkları, imar parseli iseler düzenleme ortaklık payının düşülüp düşülmediğinin, .......
düşülmüş ise oranının belediye başkanlığı imar ve tapu müdürlüklerinden sorulup, emsalin İmar Kanunu uyarınca imar parseli, dava konusu taşınmazın ise imar uygulaması yapılmamış arsa parseli olduğunun belirlenmesi halinde çekişmeli taşınmazın emsalle karşılaştırma sonucu bulunan değerinden düzenleme ortaklık payına karşılık gelecek oranda indirim yapılması gerektiğinin gözetilmesi, oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ve yetersiz bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.
Bunlardan başka; birleşen dosya davacıları dava ve ıslah dilekçeleri ile; tapu iptal ve tescil kararının kesinleştiği tarihten itibaren faiz işletilmesini talep ettikleri ve mahkemece de bozma ilamına uyularak taşınmazın tapu iptal kararının kesinleştiği tarihteki değerinin belirlenerek, o bedelin davalıdan tahsiline karar verildiği halde alacağın tamamına tapu iptal kararının kesinleştiği tarihten faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken, dava edilen kısım için dava tarihinden, ıslah edilen kısım için ise ıslah tarihinden faiz işletilmesine karar verilmiş olması doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davacı ve davalıların temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, Yargıtaydaki duruşma tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre takdir edilen 1630,00.-TL vekalet ücretinin kendisini vekil ile temsil ettiren davacı ve davalıya karşılıklı verilmesine, temyiz harcının istek halinde iadesine 18/09/2018 günü oybirliği ile karar verildi.