MAHKEMESİ : İSTANBUL ANADOLU 15. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 11/02/2014
NUMARASI : 2013/16-2014/25

Taraflar arasındaki yersiz ödemeden doğan sebepsiz zenginleşmeya dayalı alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili dava dilekçesinde davalının G.. B.. İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Beylikdüzü Akaryakıt Gümrük Müdürlüğü personeli olarak çalıştığını, davalıdan 2004 - 2005 - 2007 - 2008 yıllarında eksik gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapıldığını, bu nedenle davalıya toplam 9.052,47 TL fazla ödeme yapıldığını, fazla ödenen tutarın geri ödenmesi için davalıya 24.03.2009 tarihinde tebligat yapılmasına rağmen rızaen ödemede bulunmadığını, bu sebeple fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla fazla ödenen miktarın ödemelerin yapıldığı tarihten itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili 26.11.2013 teslim tarihli dilekçesi ile talebin yerinde olmadığını, Anayasa"nın 125. maddesinin son fıkrasına göre "İdare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararları ödemekle yükümlüdür" hükmü gereğince ve Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu"nun 22.12.1973 tarih ve 1969/8-1973/14 sayılı kararı ile ifade olunduğu gibi "idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı veya hilesi halleri dışında kalan tüm durumlarda yapılan ödemelerin, ödemenin yapıldığı tarihten itibaren 60 gün içerisinde mahkeme yolu ile geri alınabileceği hüküm altına alınmıştır" bu içtihatı birleştirme kararının Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından bir genelge ile duyurulduğunu ve ıslah yolu ile zamanaşımı itirazında bulunulmuş, zamanaşımı itirazı sebebiyle davanın reddini talep edilmiştir.
Mahkemece, "eksik gelir vergisi ve damga vergisi kesilmesi suretiyle davacı kurumun maddi zarara uğradığı ve bu sebeple davalının sebepsiz zenginleşmeye neden olduğu ve zenginleştiği bu miktarın bilirkişi raporunda tespit edildiği anlaşılmakta isede, dava konusu alacağın Muhasebat Genel Müdürlüğünün 16 sıra nolu genel tebliğine göre bir memura, memurun bilgisi dışında idarece fazla yada yersiz ödeme yapılması halinde, ödemenin yapıldığı tarihten başlamak üzere 60 günlük sürede dava açarak geri isteme zorunluluğu bulunduğu, fazla ödenen paraların genel hükümlere göre zamanaşımı süresinde tahsili gerekmesi öngörülmüş olduğundan, yapılan fazla ödemelerin yapıldığı tarihten başlamak üzere 60 günlük dava açma süresi geçmiş olmakla, söz konusu borçlar eksik borca dönüşmüş olduğu, bu sebeple talep edilmesi halinde borçlu trafından rızaen ödenebileceği, rızaen ödenmemesi halinde ise artık talep edilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davada, davalıya yersiz ödenen fazla alacağın sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre davalıdan tahsili istenmiştir.
Mahkemenin dayandığı Danıştay İçtihadı Birleştirme kararı ile çözümlenen husus, hatalı intibak veya hatalı terfi gibi bir şart tasarrufun sonradan idare tarafından geri alınması halinde, daha önce bu şart tasarrufa dayanılarak memura yapılmış olan fazla ödemenin sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri isteminin idare hukuku ilkelerine göre mümkün olup olmadığına ilişkindir.
Bu Danıştay İBK.nın idare tarafından yapılan bütün ödemelere uygulanması halinde, idarenin haksız iktisap kurallarından hiçbir zaman yararlanamaması ve memurların yapmış oldukları bütün hatalı ödemelerin idare tarafından gerek ödeme yapılan kişilerden gerekse ödemeyi yapandan geri alamaması gibi bir sonuç doğuracağı ve bunun da idareyi işlemez duruma getireceği gerekçesiyle savunulamayacağı Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 5.12.1984 tarih 387/997 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. O halde herhangi bir şart tasarrufuna dayanmayan salt hatalı ödemenin Borçlar Hukukunun haksız iktisap kurallarına göre her zaman istenmesi mümkündür.
Haksız iktisapta zamanaşımı başlangıcı BK. Mad.66 uyarınca verme yada ödeme tarihi değil, zarar görenin verdiğini geri almaya hakkı olduğuna ıttıla tarihidir. Resmi kuruluşlarda bu zamanaşımı başlangıcı, dava açmaya yetkili makamın ıttıla tarihidir.
Hal böyle olunca mahkemece; herhangi bir şart tasarrufa dayanmayan salt hatalı ödemenin, Borçlar Hukukunun sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde istenebileceği gözetilerek hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken , 60 günlük dava açma süresi geçmiş olduğundan davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus hükmün bozulmasını gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 02.04.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.