MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 16.07.2013 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 15.07.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar ... ve ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacılar vekili 16.07.2013 tarihli dilekçesi ile 28 sayılı parselin 3244 m2 tarla cinsli ile 29 sayılı parselin ise 2984 m2 tarla cinsli ile davalı ... adına kayıtlı olup davalı ... adına kayıtlı 8313 m2 tarla cinsli 2 sayılı parsel ve davalı ... ve ... adına kayıtlı 5595 m2 161 sayılı parselden 3 metre genişliğinde geçit hakkı tesisi istemiştir.
Davalılar vekili ayrı ayrı parseller adına tek bir dava açılması doğru olmadığı gibi tüm sınır komşularının davaya katılması gerektiği ayrıca ... sulh hukuk mahkemesinin 2009/126-367 sayılı dosyada verilen geçit hakkını davacıların kullanabileceği davalı taşınmazların bütünlüğünün bozulacağı nedenleri ile davanın reddini savunmuştur.
06.03.2014 tarihinde yapılan keşiften sonra komşu 126 ada 31 ve 126 ada 1 parsel sayılı taşınmaz malikleri davaya dahil edilmiştir.
Dahili davalılar davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, en kısa ve en ekonomik yol olduğu nedeniyle davanın kabulü ile 126 ada 28 ve 29 parsel sayılı taşınmazlar lehine 24/04/2015 tarihli kadastro teknik bilirkişilerinin raporunda A B ve C harfi ile gösterilen alan için 3 er metre genişliğindeki alandan geçit hakkı tesisine, depo edilen geçit hakkı bedelinin davalı parsel maliklerine ödenmesine masrafların davacı taraf üzerine bırakılmasına 15.07.2015 tarihinde karar verilmiştir.
Hükmü, davalı 2 ve 161 parsel sayılı taşınmaz malikleri davalılar ... ve ... vekili temyiz etmiştir.
TMK"nın 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
TMK"nın 747/2 maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü
komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedeni, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Uygun güzergah saptanırken önemle üzerinde durulması gereken diğer bir yön ise, aleyhine geçit kurulan taşınmaz veya taşınmazlar bölünerek kullanım şekli ve bütünlüğünün bozulmamasıdır. Şayet başka türlü geçit tesisi mümkün değilse bunun gerekçesi kararda açıkça gösterilmelidir.
Yararına geçit kurulacak taşınmazın tapuda kayıtlı niteliği ve kullanım amacı nazara alınarak özellikle ... alanlarında, nihayet bir ... aracının geçeceği genişlikte (emsaline göre 2,5-3 m.) geçit hakkı tesisine karar vermek gerekir. Bu genişliği aşan bir yol verilmesinin zorunlu olduğu hallerde, gerekçesi kararda dayanakları ile birlikte gösterilmelidir.
Saptanan geçit nedeniyle yükümlü taşınmaz malikine ödenmesi gereken bedel taşınmazın niteliği gözetilerek uzman bilirkişiler aracılığı ile objektif kıstaslar esas alınarak belirlenmelidir. Bu bedel de hükümden önce depo ettirilmelidir. Hemen belirtmek gerekir ki, bedelin belirlenmesinden sonra hüküm tarihine kadar taşınmazın değerinde önemli derecede değişime neden olabilecek uzunca bir süre geçmiş veya bedel tespitinden sonra yörede taşınmazın değerini artıracak değişiklikler meydana gelmiş olabilir. Bu gibi durumlarda mülkiyet hakkı kısıtlanan taşınmaz malikinin mağduriyetine neden olmamak ve diğer tarafın hakkın kötüye kullanılması sonucunu doğuracak olası davranışlarını önlemek için hüküm tarihine yakın yeni bir değer tespiti yapılmalıdır.
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılmalıdır.
Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni ... Sicil Tüzüğünün “İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili” başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir.
Geçit davalarında uygulanan fedakarlığın denkleştirilmesi ilkesi gereğince yüzölçümü daha büyük olan parsellerden ve önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olan parsellerden geçit kurulması tercih edilmelidir.
Somut olayda; davalılar vekilinin savunmasında belirttiği... Sulh Mahkemesinin 2009/126-367 sayılı dosyasında daha önce kurulan geçit hükmünün davacılar tarafından da kullanabileceği belirtilmiş olmakla bu dosya getirtilerek gerekli incelemenin yapılması, ayrıca dahili davalıların 03.11.2014 tarihli cevap dilekçesinde belirtmiş oldukları 126 ada 1 parsel numaralı taşınmazın ve 31 parsel sayılı taşınmazın batısından geçen ve 20 yıldır tüm köylerin kullandığı yolun varlığı ileri sürüldüğüne göre yeniden yapılacak keşifle savunmalarda belirtilen yerlerden geçit kurulup kurulamayacağı araştırılmalı bu konuda bilirkişilerden rapor alınmalı varsa dava dışı parsel malikleri de davaya dahil edilmelidir. Bu parsellerden ve müşterek sınırlardan geçit kurulması mümkün olup olmadığı değerlendirildikten sonra neticesine göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
Kabule göre de; davacı parseller arasında kendi aralarında irtibat kurulduktan sonra geçitin başlatılması gerektiği ayrıca HMK"nın 297. maddesi geregince aleyhinde hüküm kurulan davalı parsellerin hüküm fıkrasında parsel numaraları yazılması gerekirken bu hususlar gözetilmeden karar verilmesi doğru değildir..
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar vekilinin temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 29.05.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.