Adalet Bakanlığı"nın, 27/09/2017 tarihli yazısı ile uyuşturucu madde ithal etme ve suç işlemek için örgüt kurma suçlarından hükümlü ... hakkında yasaklanmış hakların geri verilmesinin talep edilmesi üzerine, talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına ilişkin ... 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 29/05/2015 tarihli ve 2015/112 değişik iş sayılı kararının kanun yararına bozulmasına yönelik talebi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nca 17/10/2017 tarihli ihbar yazısı ekinde dosyanın Dairemize gönderildiği anlaşıldı.
Dosya incelendi.
GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:
A) Konuyla ...:
1- Sanığın 14/10/1999 tarihinde işlediği iddia olunan teşekkül halinde uyuşturucu madde ithal etme suçundan dolayı 765 sayılı TCK’nın 403/1, 403/6, 80, 405/2, 59. maddeleri gereğince 14 yıl 7 ay ağır hapis ve 520.770.830 Türk lirası ağır para cezası ile cezalandırılmasına dair ... 1 Nolu Devlet Güvenlik Mahkemesinin 08/06/2000 tarihli ve 1999/440 esas, 2000/130 sayılı kararının Dairemizin 15/02/2001 tarihli ve 2000/20027 esas, 2001/6859 sayılı ilâmıyla düzeltilerek onanmasına karar verildiği,
2- Hükmün infazı sırasında, 01/06/2005 tarihinde 5237 sayılı TCK’nın yürürlüğe girmesi nedeniyle uyarlama talebi üzerine, ... 6. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 06/02/2007 tarihli ve 1999/440 esas, 2000/130 sayılı ek kararı ile, uyuşturucu madde ithal etmek suçundan 5237 sayılı TCK’nın 188/1, 188/4, 188/5, 43, 193/2, 62 ve 52. maddeleri uyarınca 11 yıl 8 ay 18 gün hapis ve 260 Türk lirası adlî para, suç işlemek amacıyla örgüt kurmak suçundan 5237 sayılı TCK’nın 220/1 ve 62/1. maddeleri uyarınca 1 yıl 8 ay hapis cezaları ile cezalandırılmasına karar verildiği, hükmün temyiz edilmesi üzerine, Dairemizin 03/03/2009 tarihli ve 2007/16021 esas, 2009/3387 sayılı kararı ile, uyuşturucu madde ithal etmek suçu yönünden hükmün düzeltilerek onandığı, suç işlemek için örgüt kurma suçu yönünden ise 5728 sayılı Kanun uyarınca hükmün açıklanmasının geri bırakılması yönünden değerlendirme yapılmak üzere hükmün bozulduğu,
3- Suç işlemek için örgüt kurma suçu yönünden bozma ilamı üzerine yapılan uyarlama yargılaması sonucunda ... 6. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 23/06/2009 tarihli ve 1999/440 esas, 2000/130 sayılı ek kararı ile, 5237 sayılı TCK’nın 220/1 ve 62/1. maddeleri uyarınca 1 yıl 8 ay hapis cezaları ile cezalandırılmasına, takdiren hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına yer olmadığına karar verildiği, karara karşı hükümlü müdafii tarafından yapılan itirazın ... 7. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 30/11/2010 tarihli ve 2010/741 değişik iş sayılı kararı ile reddine karar verilerek kararın kesinleştiği,
4- Uyuşturucu madde ithal etmek suçundan hükmedilen 11 yıl 8 ay 18 gün hapis cezasının infazının 29/06/2011 tarihinde tamamlandığı,
5- Hükümlünün yasaklanmış haklarının iade edilmesini talep etmesi üzerine, ... 5. Ağır Ceza Mahkemesi"nin 29/05/2015 tarihli ve 2015/112 değişik iş kararı ile “iadesine karar verilmesi gereken yasaklanmış hak bulunmadığı” gerekçesi ile "talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verildiği ve kararın yasa yolu incelemesinden geçmeden kesinleştiği,
Anlaşılmıştır.
B) Kanun Yararına Bozma Talebi:
Kanun yararına bozma talebi ve ihbar yazısında, "Dosya kapsamına göre, yasaklanmış hakların geri verilmesi kurumunun amacının yitirilen hak ve ehliyetlerin, koşullarının gerçekleşmesi halinde iyi halli hükümlüye yargı yolu ile geri verilmesini sağlamak olduğu, bu yasaklılık ister Türk Ceza Kanunu"ndan, isterse özel bir kanundan kaynaklansın, "kamu hizmetlerinden yasaklanma", "memuriyetten mahrumiyet", "seçme ve seçilme hakkından yoksun kılınma", "yasal kısıtlılık altında bulundurulma" gibi gerek bir mahkumiyetin doğal sonucu gerekse ceza şeklinde hükmedilen her nevi ehliyetsizliklerin yasak hakların geri verilmesi yoluyla bertaraf edilmesine hukukumuzda bir engel bulunmadığı, 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"na 06/12/2006 tarihli ve 5560 sayılı Kanun"un 38. maddesi ile eklenen 13/A maddesinin 1. fıkrasında yer alan;
"5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması gerekir."
Şeklindeki düzenleme gereğince hükümlülük kararında açıkça hükmedilmese bile mahkumiyetin doğal neticesi olarak yasaklanan hakların yukarıda bahsedilen maddenin birinci fıkrasındaki koşulların bulunduğuna mahkemece kanaat getirilmesi halinde iadesine karar verilebileceği cihetle, somut olayda adı geçen hükümlünün uyuşturucu madde ticareti yapmak suçundan almış olduğu mahkumiyete ilişkin kaydın 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"nun 14 ve geçici 2. maddeleri gereğince arşive alınmış olduğu ve aynı Kanun"un 6290 sayılı Kanun ile değişik 12. maddesi gereğince arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren yasaklanmış hakların geri verildiği tarihe göre arşivden silinme süresi hesaplanacağı, ancak mahkemesince hükümlü hakkındaki mahkumiyet kararında yasaklanmış hak konusuz kaldığı gerekçesi ile karar verilmemiş ise de, sanık hakkında adli sicil arşiv kaydının bulunmasının yasaklanmış hak kavramına dahil olduğu, uyuşturucu ticareti yapmak suçundan verilen mahkumiyetin doğal sonucu olarak yasaklanan haklarının geri verilmesi talebinde bulunan sanığın hukuki durumunun 5352 sayılı Kanun"un 13/A maddesinde belirtilen şartlar ışığında değerlendirilerek karar verilmesi gerektiği, sanığın cezasının infaz edildiği tarih olan 29/06/2011 tarihinden itibaren 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"nun 13/A-1-a maddesinde yer alan 3 yıllık sürenin geçmiş olduğu ve sanığın daha sonra yeni bir suç işlememiş olduğu cihetle, mahkemesince yapılacak değerlendirmede sanığın hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda kanaate ulaşılması durumunda yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilmesi gerektiği, keza 5352 sayılı Kanun’un 12/1. maddesinde yer alan;
"Arşiv bilgileri;
a) İlgilinin ölümü üzerine,
b) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
1. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
2. Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
c) Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir."Şeklindeki düzenleme uyarınca yasaklanmış hakların iadesine karar verilmesinin arşiv kaydının silinmesi açısından sanık lehine bulunduğu, kaldı ki Yargıtay 11. Ceza Dairesinin 20/11/2013 tarihli ve 2013/11492 esas, 2013/17318 sayılı ilamı ve benzer ilamlarda belirtildiği üzere, hükümlülük kararında açıkça belirtilmese de mahkumiyetin doğal neticesi olarak yasaklanan hakların geri verilmesi talebinde bulunulabileceği gözetilmeden yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmemiştir." denilerek, ... 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 29/05/2015 tarihli ve 2015/112 değişik iş sayılı kararının bozulması istenmiştir.
C) Konuyla İlgili Hukuksal Düzenlemeler:
a) 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun “Yasaklanmış Hakların Geri Verilmesi” başlıklı 13/A maddesi:
(1) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunların belli bir suçtan dolayı veya belli bir cezaya mahkûmiyete bağladığı hak yoksunluklarının giderilebilmesi için, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilir. Bunun için; Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinin beşinci ve altıncı fıkraları saklı kalmak kaydıyla,
 a) Mahkûm olunan cezanın infazının tamamlandığı tarihten itibaren üç yıllık bir sürenin geçmiş olması,
 b) Kişinin bu süre zarfında yeni bir suç işlememiş olması ve hayatını iyi halli olarak sürdürdüğü hususunda mahkemede bir kanaat oluşması  gerekir.
(2) Mahkûm olunan cezanın infazına genel af veya etkin pişmanlık dışında başka bir hukukî nedenle son verilmiş olması halinde, yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna gidilebilmesi için, hükmün kesinleştiği tarihten itibaren beş yıl geçmesi gerekir. Ancak, bu süre kişinin mahkûm olduğu hapis cezasına üç yıl eklenmek suretiyle bulunacak süreden az olamaz.
(3) Yasaklanmış hakların geri verilmesi için, hükümlünün veya vekilinin talebi üzerine, hükmü veren mahkemenin veya hükümlünün ikametgâhının bulunduğu yerdeki aynı derecedeki mahkemenin karar vermesi gerekir.
(4) Mahkeme bu husustaki kararını, dosya üzerinde inceleme yaparak ya da Cumhuriyet savcısını ve hükümlüyü dinlemek suretiyle verebilir.
(5) Yasaklanmış hakların geri verilmesi talebi üzerine mahkemenin verdiği karara karşı, hükümle ilgili olarak Ceza Muhakemesi Kanununda öngörülen kanun yoluna başvurulabilir.
(6) Yasaklanmış hakların geri verilmesine ilişkin karar, kesinleşmesi halinde, adlî sicil arşivine kaydedilir.
(7) Yasaklanmış hakların geri verilmesi yoluna başvurulması nedeniyle oluşan bütün masraflar hükümlü tarafından karşılanır.
Ç) Konunun Değerlendirilmesi:
Somut olayda, uyuşturucu madde ithal etmek suçundan hükmedilen 11 yıl 8 ay 18 gün hapis cezasının infazının 29/06/2011 tarihinde tamamlanarak 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu"nun 9. maddesi gereğince arşiv kaydına alındığı anlaşılmıştır.
Daha sonra, hükümlünün 07/01/2015 tarihli dilekçe ile yasaklanmış haklarının iade edilmesini talep etmesi üzerine, her ne kadar ... 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 29/05/2015 tarihli ve 2015/112 değişik iş sayılı kararı ile, hükümlünün yasaklanmış bir hakkının bulunmadığı, zira TCK’nın 53. maddesi uyarınca hapis cezasının kanunî sonucu olarak hükmedilen hak yoksunlukların cezanın infazı ile birlikte sona ereceği, hükümlünün de cezasını infaz ettiğinden dolayı TCK’nın 53. maddesi uyarınca hükmedilmiş olan hak yoksunluklarının kendiliğinden kalkacağı gerekçeleri ile "talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmiş ise de,
Hükümlülük kararında açıkça hükmedilmese bile bir suçtan mahkûmiyetin doğal neticesi olarak Anayasa’nın 76. maddesi ve diğer özel kanunlarda yer alan "seçme ve seçilme hakkından yoksun kılınma", "kamu hizmetlerinden yasaklanma", "memuriyetten mahrumiyet" gibi, bir suçtan mahkûmiyetin sonucu olan hak yoksunluklarının yasak hakların geri verilmesi yoluyla giderilebileceği, somut olayda da hükümlünün infaz edilmiş sayılarak arşiv kaydına alınmış olan 11 yıl 8 ay 18 gün hapis cezasına mahkûmiyetinin yukarıda bahsedilen hak yoksunluklarına yol açacağı cihetle,
Uyuşturucu madde ithal etmek suçundan verilen hapis cezasına mahkûmiyetin doğal sonucu olarak yasaklanan haklarının geri verilmesi talebinde bulunan hükümlünün hukuki durumunun 5352 sayılı Yasa"nın 13/A maddesinde belirtilen şartlar ışığında değerlendirilerek bir karar verilmesi gerekirken, hatalı gerekçeyle “talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmesi yasaya aykırı olup, kanun yararına bozma talebi yerinde görülmüştür.
D) Karar :
Açıklanan nedenlere göre; ... 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 29/05/2015 tarihli ve 2015/112 değişik iş sayılı kararının 5271 sayılı CMK"nın 309. maddesinin 3. fıkrası gereğince kanun yararına BOZULMASINA, aynı Kanun"un 309. maddesinin 4. fıkrasının (a) bendi uyarınca gerekli işlemin yapılması için, dosyanın Adalet Bakanlığı"na iletilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"na gönderilmesine, 08.03.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.