MAHKEMESİ :...... Mahkemesi

Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar ...... ve ... Yönetimi tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R

...... sırasında, ...... köyü 101 ada 1 parsel sayılı 6.865.243,33 m2 yüzölçümündeki taşınmaz, ... niteliği ile ...... adına tespit edilmiştir.
Davacı taşınmazın bir bölümünün tapulu olduğunu ve tarım arazisi olarak kullanıldığı iddiasıyla dava açmış, mahkemece davanın kabulüne ve dava konusu parselin (A) işaretli 19085 m2 bölümünün davacı adına tapuya tesciline karar verilmiş, hükmün temyizi üzerine Dairemizin 2007/14092 E – 16848 K. sayılı kararıyla “Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme hükme yeterli değildir. Şöyle ki; dava konusu edilen 1 numaralı geniş ... parselinin bir bölümü olup, bilirkişi raporlarında taşınmazın 1 parselin bütünü içindeki konumu ve komşuları gösterilmemiş, komşu parsellere ait kayıt ve belgeler getirtilerek çekişmeli taşınmazın bu belgelerde ne olarak gösterildiği araştırılmamıştır.
Bunun yanında; davacı, K.Sani 934 tarih 92 numaralı tapu kaydına dayanmakta olup, kaydın ...... çalışmaları sırasında herhangi bir taşınmaza revizyon görüp görmediği de araştırılmadığı gibi, ziraat uzmanı bu yerin 30-35 yıldır tarımda kullanılmadığını açıkladığı halde, bu olgu üzerinde de durulmamıştır.
O halde; öncelikle taşınmazın 1 parselin yanı sıra hangi ...... parsellerine komşu olduğu araştırılarak bunlara ait kayıt ve belgeler getirtilmeli ve çekişmeli taşınmaz yönünü ne olarak gösterdiği araştırılmalı; daha sonra mahkemece, eski tarihli memleket haritası, hava fotoğrafları ve varsa ...... planı ilgili yerlerden getirtilip, önceki bilirkişiler dışında halen ...... ve ... Bakanlığı ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman yüksek ... mühendisleri arasından seçilecek üç mühendis ve bir fen elemanı aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmaz ile birlikte ...... araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı Kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle ...dan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, ...... Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ...dan yer kazanılamayacağı, öncesi ... olan bir yerin üzerindeki ... bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt ... toprağının ... sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve ......si incelenmeli; kesinleşmiş ... ......su bulunmadığından, yukarıda değinilen diğer belgeler fen ve uzman ... bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi) memleket haritasının ölçeği ...... paftası ölçeğine, yine ...... paftası ölçeği de memleket haritası ölçeğine çevrildikten sonra, her iki harita komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmazın konumunu ...... parsellerle birlikte haritalar üzerinde gösterecekleri yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan yeterli rapor alınmalı; dayanılan tapu kaydının revizyonları araştırılmalı, tapu kaydı kapsamı ... sayılan yerlerdense 4785 sayılı Kanun karşısında bu kayda değer verilemeyeceği düşünülmeli; yine tapu taşınmaza uymuyorsa taşınmazın zilyetlikle kazanılacak yerlerden olup olmadığı, son 35 yıldır kullanılmamasının zilyetliğin terki anlamına gelip gelmeyeceği belirlenmeli; bundan sonra elde edilecek tüm delillere göre karar verilmelidir.” gereğine değinilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Birleşen davacı ... 2011/3 Esas sayılı dosyada dava dilekçesi ile taşınmazın bir bölümünün uzun zamandır nizasız ve fasılasız olarak kendi kullanımında olduğu iddiasıyla dava açmış, mahkemece davanın kabulüne ve dava konusu parselin (A) işaretli 8201,22 m2 bölümünün davacı adına tapuya tesciline karar verilmiş, hükmün temyizi üzerine Dairemizin 2011/2151 -2726 E.K. sayılı kararıyla “İncelenen dosya kapsamına ve kararın dayandığı gerekçeye göre, davacı tarafından 101 ada 1 sayılı ... parseli hakkında açılan tapu iptali ve tescil davasında mahkemece davanın kabulüne karar verilmişse de, dava tapu iptali ve tescil davası olmasına rağmen, davalı taşınmazın tapuda kayıtlı olup olmadığı araştırılmamıştır. Diğer taraftan; ...... mahkemesinin 2008/5 sayılı dosyasında dava konusu ...... köyü 101 ada 1 parselin başka bir bölümü hakkında diğer kişiler tarafından dava açıldığı ve ...... tutanağının kesinleşmediği anlaşılmaktadır. Taşınmazın ...... tutanağı kesinleşmediğine göre görevli mahkeme genel mahkeme olmayıp ...... mahkemesidir. Görev konusu kamu düzeni ile ilgili olup mahkemece yargılamanın her aşamasında kendiliğinden görülmesi gerekir.
Askı ilan süresi içinde 101 ada 1 parsel hakkında dava açıldığına göre tutanak kesinleşmemiştir. Sonradan açılan davalar 3402 sayılı Kanunun 26/D maddesi gereğince davaya katılma olarak kabul edilerek dosyalar birleştirilip yargılamaya devam edilerek uyuşmazlığın esasının çözümlenmesi için görevsizlik kararı verilerek dosyanın ...... mahkemesine gönderilmesi gerekir.” gereğine değinilerek hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak ve dava dosyaları birleştirilerek yapılan yargılama sonucunda davacıların davasının kabulü ile ...... ilçesi ...... köyü 101 ada 1 parselin ...... tespitinin iptali ile sözkonusu parselin fen bilirkişisi ...... Yüksel tarafından düzenlenen 07.07.2015 havale tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide (A) harfi ile gösterilen 8.000 m2"lik kısmının sözkonusu parselden ifraz edilerek köyün son parsel numarası verilmek suretiyle Nuri kızı 1940 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, aynı parselin ...... Yüksel tarafından düzenlenen 13.05.2015 havale tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide (B) harfi ile gösterilen 19.085,52 m2"lik kısmının sözkonusu parselden ifraz edilerek köyün son parsel numarası verilmek suretiyle Kazım oğlu 1955 doğumlu ... adına tapuya kayıt ve tesciline, davalı 101 ada 1 nolu parselin kalan 6838157,81 m2 kısmının tespit gibi Kocadüz Devlet ...ı niteliğiyle ...... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiş, hüküm davalılar ...... ve ... Yönetimi tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, ...... tespitine itiraz niteliğindedir.
Çekişmeli taşınmazın bulunduğu yerde ... ......su 3402 sayılı Kanunun 4. maddesi hükmüne göre yapılmış, çekişmeli parsel ... alanı içinde bırakılmıştır.
Mahkemece taşınmazın (A) harfi ile gösterilen bölümünde davacı ... yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluştuğu ve (B) harfi ile gösterilen bölümünün davacı ..."ın dayandığı tapu kaydı kapsamında kaldığı gerekçesiyle adlarına tesciline karar verilmiş ise de taşınmazın en eski tarihli memleket haritası ve hava fotoğraflarındaki durumu ile tespit tarihinden 20 yıl öncesine ait hava fotoğraflarındaki, durumu incelenmemiş, yine davacı ..."ın dayandığı tapu kaydının taşınmaza tam olarak uyup uymadığı duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmemiştir. Eksik araştırma ve incelemeye dayalı hüküm kurulamaz.
O halde mahkemece, eski tarihli memleket haritası, hava fotoğrafları ile 1985-1990 yıllarına ait hava fotoğrafları ve varsa ...... planı ile çekişmeli taşınmaza komşu 293, 294, 295 ve 296 parsel sayılı taşınmazlara ait ...... tutanakları tespit edilerek esas tapu kayıtları var ise tüm geldi ve gittileriyle birlikte bu tapu kayıtları, tutanaklar kesinleşmiş ise tapu kayıt örnekleri ve tapu kayıtları mahkeme kararı sonucu oluşmuş ise mahkeme karar örnekleri ilgili yerlerden getirtilmeli, önceki bilirkişiler dışında halen ...... ve ... Bakanlığı (... ve ......... Bakanlığı) ve bağlı birimlerinde görev yapmayan bu konuda uzman ... mühendisleri arasından seçilecek üç ... mühendisi, bir ............ ve bir fen elemanı aracılığıyla yeniden yapılacak inceleme ve keşifte, çekişmeli taşınmaz ile birlikte ...... araziye de uygulanmak suretiyle taşınmazın öncesinin bu belgelerde ne şekilde nitelendirildiği belirlenmeli; 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısındaki durumu saptanmalı; tapu ve zilyedlikle ...dan toprak kazanma olanağı sağlayan 3402 sayılı Kanunun 45. maddesinin ilgili fıkraları, ...... Mahkemesinin 01.06.1988 gün ve 31/13 E.K.; 14.03.1989 gün ve 35/13 E.K. ve 13.06.1989 gün ve 7/25 E.K. sayılı kararları ile iptal edilmiş ve kalan fıkraları da 03.03.2005 gününde yürürlüğe giren 5304 sayılı Kanunun 14. maddesi ile yürürlükten kaldırılmış olduğundan, bu yollarla ...dan yer kazanılamayacağı, öncesi ... olan bir yerin üzerindeki ... bitki örtüsü yokedilmiş olsa dahi, salt ... toprağının ... sayılan yer olduğu düşünülmeli; toprak yapısı, bitki örtüsü ve ......si incelenmeli; keşifte, hakim gözetiminde, taşınmazın dört yönden renkli fotoğrafları çektirilip, onaylanarak dosyaya eklenmeli; kesinleşmiş ... ......su bulunmadığından, yukarıda değinilen diğer belgeler fen ve uzman ... bilirkişiler eliyle yerine uygulattırılıp; orijinal-renkli (renkli fotokopi)hava fotoğrafları ve memleket haritasının ölçeği ...... paftası ölçeğine, yine ...... paftası ölçeği dehava fotoğrafları ve memleket haritası ölçeğine (Net-Cad veya benzeri programlar kullanılarak) çevrildikten sonra komşu ve yakın komşu parselleri de içine alacak şekilde birbiri üzerine aplike edilmek suretiyle, çekişmeli taşınmaz ...... parsellerle birlikte memleket haritası ve hava fotoğrafları üzerinde gösterilmeli, hava fotoğraflarının stereoskop vasıtasıyla üç boyutlu incelemesi yapılarak, temyize konu taşınmazın niteliği ve kullanım durumu ile tasarruf sınırlarını belirgin olarak görünüp görünmediği belirlenmeli, taşınmazın üzerindeki bitki örtüsünün cinsi, yaşı, dağılımı, kapalılık oranının açıklandığ yalnız büro incelemesine değil, uygulamaya ve araştırmaya dayalı, bilirkişilerin onayını taşıyan krokili bilimsel verileri bulunan ve belirtilen hususlar her bir taşınmaz bölümü için ayrı ayrı açıklanacak şekilde yeterli rapor alınmalıdır.
Açıklanan yöntemle yapılacak araştırma sonucu, taşınmazların ... sayılan yerlerden olmadığı belirlendiği takdirde, davacı ... yönünden bu kez, zilyetlik yolu ile kazanma koşulları araştırılarak, yapılacak keşifte, tarım uzmanı bilirkişi olarak ............ne inceleme yaptırılıp, taşınmazın zilyetlikle kazanılabilecek kültür arazisi niteliğinde olup olmadığı belirlenip, bu yolda rapor alınmalı; komşu parsellerin tutanak ve dayanakları getirtilip uygulanarak, bu taşınmazları sınır olarak nasıl nitelendirdikleri araştırılmalı; varsa, zilyetlik tanıkları taşınmazlar başında dinlenmeli; zilyetliğin ne zaman başladığı, kaç yıl süreyle ne şekilde devam ettiği sorulup, kesin tarih ve olgulara dayalı, açık yanıtlar alınıp; tesbit tarihine kadar davacı yararına zilyetlikle kazanma koşullarının oluşup oluşmadığı belirlenmeli; 3402 sayılı Kanunun 14. maddesi uyarınca, davacı adına aynı çalışma alanı içerisinde kayıtsız ve belgesizden başkaca taşınmaz mal tesbit ya da tescil edilip edilmediği tapu müdürlüğü ve ilgili ...... müdürlüğü ile hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürlüğünden sorulup, aynı Kanunun 3/7/2005 tarihli ve 5403 sayılı ............Kullanımı Kanunu ile değiştirilen 14/2. maddesi hükmü gözetilerek ...... olarak kazanılmış toprak miktarı belirlenip, Kanunun getirdiği sınırlamanın aşılıp aşılmadığı saptanarak, toplanacak tüm kanıtlar birlikte değerlendirilip, ulaşılacak sonuca göre bir hüküm kurulmalıdır.
Yapılacak araştırma sonucu çekişmeli taşınmazın ... sayılan yerlerden olduğu belirlendiği takdirde, bu kez davacı ..."ın dayandığı tapu kaydının 3116, 4785 ve 5658 sayılı kanunlar karşısında hukuki kıymetinin olup olmadığı tartışılmalıdır. Şayet ... sayılan yerlerden olmadığı belirlendiği takdirde ise bu kez taşınmazın davacının dayandığı tapu kaydının kapsamında kalıp kalmadığı belirlenmelidir. Bu cümleden hareketle; taşınmazın bulunduğu yöreyi iyi bilen, elverdiğince yaşlı, yansız, yerel bilirkişi, tespit bilirkişileri ve aynı yönteme göre belirlenecek taraf tanıkları huzuru ile dava konusu taşınmazlar başında yapılacak keşifte 3402 sayılı ...... Kanununun 20. maddesi hükmü uyarınca öncelikle davacı tarafın dayanağını oluşturan tapu kaydı yerel bilirkişi yardımı ile zemine uygulanmalı, uygulamada tapu kaydının haritası; haritası yoksa tapu kaydında tarif edilen sınır yerleri esas alınmalı; yerel bilirkişice bilinemeyen sınırlar yönünden taraflara tanık dinletme olanağı sağlanmalı, uzman bilirkişiye tapu kaydında tarif edilen sınır yerleri düzenleyeceği haritada ayrı ayrı işaret ettirilmeli, kaydın sabit sınırlı sayılıp sayılmayacağı değerlendirilmeli, taşınmaza komşu taşınmazlara ait ...... tutanakları ve varsa tespite esas tapu kayıtları zemine uygulanmalı ve bu taşınmaz bölümünü ner şekilde okuduğu tespit edilmeli ve buna göre tapu kaydının kapsamı kesin olarak belirlenmelidir. Davacı ..."ın hak iddia ettiği (B) harfi ile gösterilen bölümün tapu kaydı kapsamında kaldığının belirlenmesi halinde bu bölümün tapusunun iptali ile davacı ... adına tapuya tesciline karar verilmeli, bu bölümün tapu kaydı kapsamında kalmadığının belirlenmesi halinde ise taşınmaz üzerinde kullanım bulunmadığı ve zilyetlikle kazanma koşullarının oluşmadığı dikkate alınarak davacının davasının reddine karar verilmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalılar ...... ve ... Yönetiminin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde iadesine 10/09/2018 günü oy birliği ile karar verildi.