Mahkemesi :İş Mahkemesi


KARAR


Dava, çalıştırılan sigortalılara yapılan yol ve yemek yardımlarının Kurumca prime esas kazanç matrahına dahil edildiği gerekçesi ile yersiz ödendiği ileri sürülen primlerin iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı 01.01.2007 - 31.12.2007 dönemi itibariyle fazladan ödediği primlerin tahsilini istemiştir. Davanın yasal dayanağı ihtilaf konusu prim kesintilerinin yapıldığı dönem itibariyle 506 sayılı Kanun"un 77 maddesidir.
Davacı tarafından 01.10.2008 öncesinde, nakden ödendiği anlaşılan yol yardımlarının tahakkuk dönemleri itibarıyla yürürlükte bulunan ve davanın da yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Kanun"un 77. maddesinin birinci fıkrasında, prim hesabında göz önünde tutulacak kazançlar belirtilirken, ikinci fıkrada “ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kaza tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarı yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarının, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının belirlenmesinde dikkate alınmayacağı, bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı” belirtilmiş olup fıkrada bahsedilen “ayni yardımlardan” amacın, sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması yolunda yapılan yardım olduğu, yardımın ayni veya parasal olarak yapılmasının bir öneminin bulunmadığı hüküm altına alınmıştır. Zira 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu"nun 4958 sayılı Kanunla değişik 77""nci maddesinin ikinci fıkrasında, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarının sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmayacağı, bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Konuyla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan "Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tutulacak Kazançların Aylık Tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Olan Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarlarının Tespitine ilişkin Tebliğ" ile, 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere sigortalılara yemek parası, çocuk ve aile zamları adı altında yapılan ödemelerin sigorta primlerinden istisna tutulacak miktarları belirlenmiş bulunmaktadır.
Bu tebliğe göre sigortalılara;
Yemek parası olarak yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin %6"sının yemek parası verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarının, aylık sigorta primine esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaması uygun görülmüştür.
Hal böyle olunca, yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular ışığında dava konusu döneme göre yasal tarifeye göre muaf olunan yemek yardım miktarı belirlenmek suretiyle bir hesap yapılması gerekirken ödenen yemek ücretinin tamamının prime esas kazanca dahil olmadığı kabulü ile yapılan hesaba göre karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Muaf olunan yemek yardımı dışındaki yemek yardımları için tahakkuk ve tahsil edilen primlerin iadesine karar verilmesi hatalı olmuştur.
Ayrıca yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç matrahına dâhil edilmemesi gerektiğine dair yaklaşım isabetli ise de, yol yardımları yapılıp yapılmadığı ile miktarının yöntemince belirlenmesi gereklidir. Bu kapsamda, mahkemece, davacı şirketin dosya arasına sunduğu ve Kurumca doğrulanıp doğrulanmadığı anlaşılmayan bordro icmallerinde yer alan tutarlar esas alınarak kurumdan sorulmaksızın hesap yapılmak suretiyle ödendiği belirtilen yol yardımı başlığı altındaki paralar dikkate alınmış olup, dosya arasındaki belgelerden davalı kurumdan gelen ve yol yardımlarının sigorta primine esas kazanç içerisinde değerlendirildiğine dair herhangi bir bordro veya belge bulunmaması karşısında, Mahkemece, öncelikle davalı Kuruma verildiği esnada bordrolarda hak edilen ücret dışında ayrıca belirtilen yol yardımına dair yardımların varlığı araştırıldıktan sonra, dava konusu dönem içinde, ödenen sigorta primi ve işsizlik sigortası prim tutarları, ait oldukları dönemler ve ödeme tarihleri üzerinden, konusunda uzman bilirkişi marifetiyle, çalışan her bir sigortalı bazında dava konusu dönem içinde ödenen yol yardımı tutarları tespit edilmeli ve iadesi gereken tutarın kurum verileri ile doğrulandıktan sonra usulünce belirlenmesi gerekirken, davacı şirketin dava dilekçesine eklediği belgeler üzerinden eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 22/04/2019 gününde oybirliği ile karar verildi.