MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 09.05.2014 gününde verilen dilekçe ile ipoteğin fekki talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 01.06.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı...Turizm Seyahat Acenteliği Reh. Hiz. San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili, 09/05/2014 tarihli dava dilekçesinde 241 parsel 23000 m2 tarla cinsli taşınmazda 2100/23000 payın 12.02.2002 tarihinde maliki olduğu hisse üzerinde 01/09/1999 tarihli ipotek akit tablosu kapsamında; önceki malik..."ün ve ... Turizm ve İşletmeleri A.Ş"nin davalı ...Turizm Seyahat Reh. Hiz. A.Ş. lehine doğmuş ve doğacak borçlarının teminatı olarak 55.000,00.- TL"sına kadar 1. derecede ve 3 yıl süreli teminat ipoteğinin halen tapuda kayıtlı olduğunu, 03/01/2011 tarihli ihtartanemeye rağmen davalı şirket tarafından herhangi bir cevap verilmediği gibi davalı şirket ile ipotek verilen şahıslar arasındaki ticari ilişkinin son bulduğunu arada herhangi bir borç ve alacak ilişkisi bulunmadığını, ipoteğin asıl borç ilişkisinin 01/06/1999 tarihli (ipotek tarihi) ""iş avansı sözleşmesi""nin teşkil ettiğini bu sözleşmenin 10 ve 16. maddelerine göre sözleşme (ipotek gibi) 3 yıl süreli olduğunu, davalı şirket ile... ve ... Turizm ve Endüstri ve İşletmeleri A.Ş."den herhangi bir hak ve alacağının bulunmadığını 01/09/1999 tarihli ve 3 yıl süreli ipotek süresinin sona erdiğinin, ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2002/132 Esas ve 2002/508 Karar Sayılı kararıyla 07/06/2002 tarihinde ... Turizm ve Endüstri ve İşletmeleri A.Ş "nin iflasına karar verildiğini, davalının şirket iflas masasına alacak kaydı da yaptırmadığını, davalının 2003/1850 Esas sayılı icra dosyasında ipoteğin paraya çevrilmesi için gönderdiği icra dosyasında icra memurunun itirazın reddiyle takibin devamına dair 12.12.2003 tarihli kararının iptali için açılan ... İcra Hukuk Mahkemesinin 2004/83-151 sayılı 19.07.2004 tarihli kararında "alacaklı tarafın alacağını ispat etmesi gerekir." gerekçesiyle iptaline dair verilen kararın Yargıtay 12. Hukuk Dairesince 07.02.2005 tarihinde onanıp kesinleştiği halde, davalı şirket tarafından "borcun ödendiği itirazına karşı itirazın iptali davası da" açılmadığı, böylece ipotek alacağa bağlı bir hak olup alacak bulunmadığından ipotek şerhinin TMK"nın 883 ve 1025 maddeleri gereğince ipoteğin fekki istenmiştir.
Davalı şirket vekili, öncelikle yetki ve davanın ticari bir dava olduğundan bahisle görevsizlik itirazında bulundukları, davacının ipotekli taşınmazı..."den satın aldığını ipotek resmi senedinde açıkça "" ....... bu taşınmazın tamamını ...Turizm Seyh. Reh. Hiz. San. ve Tic. A.Ş ile yapmış olduğu ticari ilişkilerden dolayı doğmuş ve doğacak borçlarının ... Turizm ve İşlt. A.Ş."nin doğmuş ve doğacak borçlarına kefil sıfatıyla 55.00,00- TL bedelle birinci dereceden ipotek ettiği""ni, bu nedenle terkini talep edilen ipoteğin TMK. 881. maddesi hükmüne göre herhangi bir borç alacak ilişkisinin kalmadığını ispat etmesi gerektiğini, zaman aşımının söz konusu olmadığını, süre geçmesinden sonra doğmuş olan alacağın sadece faizleri ipotek güvencesinden yararlanamayacağını, bu nedenle asıl alacağın zamanaşımına uğramayacağını, TMK 883, 884 kapsamında, ipotek taşınmaz malikinin terkin talep edebilmesi için alacağın sona ermesi gerektiğini, ipotek bedelini depo etmeden, ipoteğin terkinini talep edemeyeceğini, davacının İİK. madde 153 ve TMK. 885. maddelerindeki hukuki yollara başvurmadığını, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, taraflar arasında 01/06/1999 tarihli iş avansı sözleşmesi mevcut olup sözleşmenin 16. maddesinde göre ipotek tesis edilmiştir. Ayrıca 10. maddesine göre ise bu ipotek süresinin 3 yıl olduğu görülmüştür.
Davalı alacaklı tarafından ... 1. İcra müdürlüğünin 2003/1850 esas sayılı icra dosya ile ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi yapıldığı ipotek borçlusu tarafından borcun ödendiği ve bu hususun bizzat alacaklı şirket kayıtlarında göründüğü yönünde itiraz edilmiş ve bu itiraz üzerine takibin durdurulmasına karar verilmiştir.
Önceki malik... hissesine 01/061999 tarihli iş avansı sözleşmesi kapsamında, doğmuş ve doğacak tüm alacakların teminatı olmak üzere 55.00,00 TL bedelle teminat ipoteği tesis edildiği, taşınmazın daha sonra 12/02/2012 tarihinde ipotek hükmü olarak davacı tarafından satın alındığı, bahsi geçen sözleşmenin 16. maddesinde ipotek süresinin 3 ile sınırlandığı, bu hususun 03/06/1999 tarihli ipotek resmi senedin de de 3 yıl süreli olarak davalı şirket lehine 55.000,00 TL bedelli birinci dereceden teminat ipoteği tesis edildiği, dava tarihi itibari ile ipotek süresi kararlaştırılan 3 yıllık sürenin dolduğu, ipoteğin süreli olarak tesis edildiği sürenin dolduğu anlaşılmakla davacının şeklen süre bitim nedeniyle yolsuz hale gelen ipoteği terkin etmesinde haklı olduğu anlaşılmakla TMK. 1025 madde kapsamında yolsuz tescil haline geldiği gerekçesiyle davanın kabulüyle, 241 parsel sayılı taşınmaz üzerinde ...Turizm Seyahat Rehberlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. lehine olan ipoteğin fekkine 01.06.2015 tarihinde karar verilmiştir.
Hükmü, davalı şirket vekili temyiz etmiştir.
Türk Medeni Kanununun 883. maddesine göre alacak sona erince, ipotekli taşınmaz maliki alacaklıdan ipoteğin terkin edilmesini isteyebilir. Hatta, borçlu (malik), İİK’nun 153.maddesine göre kendi hakkında takip yaparak rehin konusu borcu itfa etmek suretiyle rehnin tapuya yazılacak bir fek müzekkeresiyle terkinini sağlama imkan ve yetkisine sahiptir. Diğer taraftan, taşınmaz rehninin terkinini gerektiren bir neden de borçlunun (malikin) ipotek konusu borcu ödemek suretiyle ipoteği terkin ettirmesidir. Taşınmaz malikinin ödeme iddiası varsa bu iddianın da yazılı delille kanıtlanması zorunludur.
İpoteğin terkin sebebi ne olursa olsun yasalarda ipoteğin on yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra veya ipotek süresinin bitmiş olması nedeniyle kaldırılacağına ilişkin özel bir hüküm yoktur.
İpoteğin terkini sebepleri yukarıda sayılan nedenler olduğundan, mahkemece somut uyuşmazlıkta; davacı ipoteğin kaldırılmasını istemiş ancak ipotek bedelinin ödendiğine dair herhangi belge ibraz etmemiştir. TMK"nın 883 ve devamı maddelerinde belirtilen nedenlerden birinin gerçekleşip gerçekleşmediği yönü üzerinde durularak tarafların delilleri toplandıktan sonra borcun ödendiği ispat edilemezse ipotek bedeli depo ettirilerek sonucuna göre çekişmenin esası hakkında bir hüküm kurulması gerekirken, 03.06.1999 tarih, 2140 yevmiye nolu ipotek resmi senetinde belirtilen 3 yıllık ipotek süresinin dolduğu, şeklen süre bitim nedeniyle ipoteğin yolsuz hale geldiği nedenleriyle davanın kabulü doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Tarafların temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 08.05.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.