Danıştay 10. Daire 1990/1699 Esas 1992/1117 Karar Sayılı İlamı

Daire : ONUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1992
Karar No : 1117
Esas Yılı : 1990
Esas No : 1699
Karar Tarihi : 23/03/992

BELEDİYELERCE, UYDU YAYINLARIN NAKLİ İÇİN KURULAN UYDU ANTEN SİSTEMİNİN UYDUDAN ALINAN ÇOK YÜKSEK FREKANSTAKİ TELEVİZYON YAYINLARINI, TELEVİZYON ALICILARININ ALGILAYABİLECEĞİ FREKANSA DÖNÜŞTÜREREK TEKRAR YAYINLADIĞI VE BUNUN DA ANAYASAYA VE TRT KANUNUNDA YER ALAN DEVLETİN YAYIN TEKELİNE AYKIRI OLDUĞU ANLAŞILDIĞINDAN, UYUŞMAZLIK KONUSU SİSTEMLERİN FAALİYETLERİNİN DURDURULMASINA İLİŞKİN BAKANLIK GENELGESİNDE MEVZUATA AYKIRI BİR YÖN BULUNMADIĞI HK.
Dava, uydu yayınları alabilmek amacıyla, uydu anten tesis eden Belediye Başkanlığınca, yasaya aykırı olarak izinsiz ve ruhsatsız kurulan ve kullanılan tüm vericilerin faaliyetlerinin tatil edilmesi, mühürlenmesi ve sökülmesi gibi önleyici tedbirlerin, 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre, mülki idare amirlerince alınmasını öngören İçişleri Bakanlığı genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu genelge'de ilgili idarelerin bilgisi ve izni dışında, Belediyeler başta olmak üzere, özel ve kamu kuruluşlarınca radyo ve televizyon vericilerinin kurulduğu ve rastgele seçilen televizyon kanallarından yayın yapıldığı, yasa dışı bu uygulamaların yaygınlaşması nedeniyle önlem alınmasına gerek duyulduğu belirtilmektedir.
Uyuşmazlık, Belediyelerce, uydu yayınların nakli için kurulan uydu anten sisteminin yansıtıcı mı, yoksa verici istasyon mu olduğu hususundan kaynaklanmaktadır.
2709 sayılı Anayasa'nın 133.maddesinde, Radyo ve televizyon istasyonlarının ancak Devlet eli ile kurulacağı, idarelerinin tarafsız bir kamu tüzelkişiliği halinde düzenleneceği hükme bağlanmıştır.
2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun 4.maddesi (a) bendinde, radyo ve televizyon istasyonlarının kurulması, işletilmesi, idareleri ve yayınlarının düzenlenmesine ilişkin temel ilkeler arasında,radyo ve televizyon yayınlarının düzenlenmesi ile yurt içine ve yurtdışına yayın yapılmasının, Devlet tekelinde olduğu, bu tekelin Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu tarafından kullanılacağı hususu belirtilmiş aynı maddenin (f) bendinde her türlü radyo ve televizyon yayını için frekans planlama, tahsis ve tescil işlemlerinin Telsiz Kanunu hükemlerine tabi olduğu kuralı yer almıştır.
Öte yandan, TRT Kanununun Tanımlar başlıklı 3.maddesinde, televizyon yayını, elektromanyetik dalgalar yoluyla halkın doğrudan alması maksadıyla yapılan hareketli veya sabit resimlerin sesli veya sessiz kalıcı olmayan yayın, elektromanyetik dalga, boşlukta veya kablo, cam iletken ve benzeri bir fiziki ortamda ışık hazı ile yayılan, suni olarak üretilmiş elektrik ve manyetik özellikleri olan dalga; radyo ve televizyon verici istasyonu ise, radyo ve televizyon yayını yapmak üzere donatılmış her türlü hareketli veya sabit tesis olarak tanımlanmıştır.
Dairemizce, uydu antenin teknik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen raporda, Belediyelerin yaptıklarının, zaten varolan, fakat mevcut televizyon antenleri tarafından algılanamayan bir dizi sinyalin, halkın çanak anten olarak adlandırdığı antenle, televizyon alıcı antenleri tarafından algılanabilir biçime dönüştürülmesinden ibaret bulunduğu, söz konusu sistemin, uydudan aldığı yayınları daha düşük frekansa çevirerek, bölgesinde bulunan kullanıcılara, atmosferde yayılım yoluyla gönderilmesi nedeniyle bir "alıcı ve verici" anten sistemi olduğu belirtilmiştir.
Bu durumda, ne şekilde adlandırılırlarsa adlandırılsınlar, sonuçta söz konusu sistemin, uydudan alınan çok yüksek frekanstaki televizyon yayınlarını televizyon alıcılarının algılayabileceği frekansa dönüştürerek tekrar yayınladığı ve bunun da yukarıda açıklanan Anayasa ve Kanun hükmünde yer alan Devletin yayın tekeline aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, dava konusu genelgede mevzuata aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, hukuki dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine karar verildi.

KARŞI OY:
2709 sayılı T.C.Anayasa'sının 133.maddesi ve 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun 4.maddesi (a) bendi hükümleri uyarınca, radyo ve televziyon verici istasyonlarının kurularak yayın yapılması Devletin tekelinde olup, yayınlanacak ses ve resim işaretlerinin üretildiği yerlerin verici istasyon olarak kabul edilmesi gerekeceği açıktır.
Dairemiz kararıyla uyuşmazlığa konu uydu antenin teknik özelliklerinin belirlenmesine yönelik olarak uydu antenin yansıtıcısı yoksa verici istasyon mu olduğu hususlarında yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda, uydu antenin verici istasyon olmadığı, "alıcı-verici" anten sistemi olduğu belirtilmiştir. Buna göre anılan sistemin davacı tarafından kurulması, TRT'nin tekelini engelleyici bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu genelgenin iptali gerekeceği oyuyla aksine verilen karara karşıyız.