10. Hukuk Dairesi 2019/1493 E. , 2019/3204 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
KARAR
Dava, isteğe bağlı sigortalılık sürelerinin belirlenerek tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı olan 5510 Sayılı Kanunun 51"nci maddesinde;
"(Değişik fıkra: 17/04/2008-5754 S.K./31.mad) İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın Kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlar.
İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde, 4 üncü maddeye göre sigortalı olmayı gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin, zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı prim ödenen süreleri iptal edilerek, bu süreye ilişkin ödedikleri primler ilgililere iade edilir.
(Ek fıkra: 17/04/2008-5754 S.K./31.mad) Ay içerisinde 30 günden az çalışan veya 80 inci madde uyarınca prim ödeme gün sayısı, ay içindeki toplam çalışma saatinin 4857 sayılı Kanuna göre belirlenen günlük normal çalışma saatine bölünmesi suretiyle hesaplanan sigortalıların aynı ay içerisinde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri halinde, primi ödenen süreler zorunlu sigortalılığa ilişkin prim ödeme gün sayısına otuz günü geçmemek üzere eklenir ve eklenen bu süreler, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi * kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.
İsteğe bağlı sigortalılık;
a) İsteğe bağlı sigortalılığını sona erdirme talebinde bulunanların, primi ödenmiş son günü takip eden günden,
b) Aylık talebinde bulunanların, aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden,
c) Ölen sigortalının ölüm tarihinden, itibaren sona erer.
İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate alınır ve söz konusu süreler, bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü saklı olmak üzere * 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir."
52"nci maddesinde;
"(Değişik madde: 17/04/2008-5754 S.K./32.mad) İsteğe bağlı sigorta primi, 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın % 32"sidir. Bunun % 20"si malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, % 12"si genel sağlık sigortası primidir. 51 inci maddenin üçüncü fıkrasında belirtilenler için 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında olmak kaydıyla belirlenen günlük kazanç ve gün sayısı üzerinden malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası primi alınır.
İsteğe bağlı sigortalı olanlar, bakmakla yükümlü olunan kişi olsa dahi, 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır ve genel sağlık sigortası primini de ödemekle yükümlüdürler. Yabancı ülke vatandaşlarından Türkiye"de yerleşik olma hali bir yılı doldurmadıkça genel sağlık sigortası primi alınmaz ve bu kişiler genel sağlık sigortalısı sayılmaz.
Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde 89 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresinden sayılmaz. Bu 12 aylık süreden sonra ödenen primler 89 uncu maddenin üçüncü fıkrası hükümlerine göre iade edilir.
İsteğe bağlı sigortalıların zorunlu sigortalılık nedeniyle prim borcunun bulunması halinde, isteğe bağlı sigortaya tâbi ödenen primler öncelikle zorunlu sigortalılık nedeniyle Kuruma olan borçlarına mahsup edilir."hükümleri düzenlenmiştir.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden;davacı tarafından,09.08.2012 tarihinde 310,99 TL, 18.10.2012 tarihinde 301,00 TL, 28.11.2012 tarihinde 301,00 TL, 16.01.2013 tarihinde 310,00 TL, 28.02.2013 tarihinde 301,00 TL, 12.08.2013 tarihinde 300,00 TL, 21.10.2013 tarihinde 600,00 TL, 13.08.2013 tarihinde genel sağlık sigortası hesabına 1.000,00 TL prim ödemelerinin yapıldığı, davacının 09.01.2013 tarihinde 1 günlük hizmet akdine dayalı çalışmasının olduğu, 22.04.2013 tarihinde isteğe bağlı sigortalılık terk talebinin olduğu 28.10.2013 tarihinden itibaren de hizmet akdine dayalı çalışmaya başladığı anlaşılmaktadır.
Kurum tarafından yapılan işlemle; 09.08.2012 tarihinde yapılan prim ödemesi 2012 yılı temmuz ayına ait 1 gün ve 8. ay primi, 18.10.2012 tarihinde yapılan prim ödemesi 9. ay primi, 28.11.2012 tarihinde yapılan prim ödemesi 10.ay primi, 16.01.2013 tarihinde yapılan prim ödemesi 12. ay primi, 28.02.2013 tarihinde yapılan prim ödemesinden 8 günlük prim ödemesi alınarak işlem yapıldığı, davacının; 31.07.2012-31.10.2012 tarihleri arasında 3 ay 1 gün, 01.12.2012-08.01.2013 tarihleri arasında 1 ay 8 gün isteğe bağlı sigortalılığının kabul edildiği, 10.01.2013 tarihi ile terk tarihi olan 22.04.2013 tarihi arasında ödemesi olmadığı için hizmet verilmediği, terk talebinden sonraki tarihli ödemeler de fazla ve yersiz ödeme kabul edilerek talep halinde iade edileceğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece, terk talebi ve yeniden isteğe bağlı sigortalılık iradesi değerledirilmeksizin ve davacı tarafından yapılan ödemelerin gecikme zamları ile birlikte tespitine karar verilen sigortalılık sürelerine ilişkin prim borçlarını karşılayıp karşılamadığı irdelenmeksizin ,prim borçlarının ödemesinin yapıldığı kabul edilerek mevcut şekilde tespite karar verilmiştir.
Mahkemece, "İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde, 4 üncü maddeye göre sigortalı olmayı gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin, zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı prim ödenen süreleri iptal edilerek, bu süreye ilişkin ödedikleri primler ilgililere iade edilir." hükmü gereği 09.01.2013 tarihi dışlanarak 10.01.2013 -22.04.2013 tarihleri arası ve "Ait olduğu aydan itibaren en geç 12 ay içinde 89 uncu maddenin ikinci fıkrasına göre hesaplanacak gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte primi ödenmeyen süreler, sigortalılık süresinden sayılmaz. Bu 12 aylık süreden sonra ödenen primler 89 uncu maddenin üçüncü fıkrası hükümlerine göre iade edilir." hükmü gereği 2012 yılı kasım ayı ve terk tarihinden sonra tekrar prim ödeme tarihi olan 12.08.2013 tarihini takip eden 13.08.2013 tarihinden 28.10.2013 tarihine kadar olan isteğe bağlı sigorta primlerinin gecikme zamları ile hesaplanarak, Kurum tarafından fazla ödeme olarak kabul edilen ödemeler prim borçlarına mahsup edilmek suretiyle borcu karşıladığı oranda sigortalılık süresi verilmek suretiyle tespite karar verilmesi gerekir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve sair hususlar incelenmeksizin hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 08.04.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.