BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara 10. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/416 Esas 2022/57 Karar Sayılı İlamı
Esas No: 2018/416
Karar No: 2022/57
Karar Tarihi: 01.02.2022
BAM Hukuk Mahkemeleri Ankara 10. Asliye Ticaret Mahkemesi 2018/416 Esas 2022/57 Karar Sayılı İlamı
T.C. ANKARA 10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
ANKARA
10. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2018/416 Esas
KARAR NO : 2022/57
HAKİM : ... ...
KATİP : ... ...
ASIL DAVA:
DAVACI-KARŞI DAVALI : ... ...
VEKİLİ : Av. ... ...
DAVALI-KARŞI DAVACI : ... [...]- ...
VEKİLİ : Av. ... ...
DAVA : İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 29/05/2018
KARŞI DAVA:
DAVACI-KARŞI DAVALI : ... [...]- .......
DAVALI- KARŞI DAVACI: ... ...
VEKİLİ : Av. ......
DAVA : Tazminat
DAVA TARİHİ : 25/06/2018
KARAR TARİHİ : 01/02/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 01/03/2022
Mahkememize açılan İtirazın İptali (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
DAVA:
Davacı vekili, dava dilekçesinde özetle, müvekkili şirketin kesici takım aletleri üretimi yaptığını, davalı yan ile aralarında ticari kaynaklı 221.729,54 TL değerinde cari alacak bulunduğunu ve bu alacağa ilişkin düzenlendiğini, davalı yanın ödeme yapmadığını, alacağın tahsili amacıyla 22.03.2018 tarihinde ... ... Müdürlüğü'nün 2018/8352 sayılı dosyası ile İcra takibi başlatıldığını, davalı yanın 28.03.2018 tarihinde ödeme emrine konu borcun tamamına, faizine ve tüm ferilerine itiraz ettiğini ve icra takibinin durdurulduğunu belirterek ... ... Müdürlüğü'nün 2018/8352 esas dosyasına havi itirazın iptali ile takibin devamına ve alacağın %20'sinden az olmamak koşulu ile icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP :
Davalı-karşı davacı vekili, cevap dilekçesi ve karşı dava dilekçesinde özetle, davacı yan tarafından Ankara İcra Müdürlükleri nezdinde girişilmiş bir icra takibi bulunmadığını, bu nedenle davanın reddedilmesi gerektiğini, müvekkili şirketin davacı tarafın Ankara Bölge Bayisi olduğunu, taraflar arasındaki mail yazışmalarında bazı ürünlerde prim, bazı ürünlerde ise bayi indirimi uygülamasının vaat edildiğini, kira desteği yanında işyeri tadilat ve tefrişi ile tabela eleman araç vs sözlerinin verildiğini, 3 ay Içinde satılmayan ürünlerin iadesine onay verildiğini, yazıya dökülmese de fiilen Ankara Bayisi olarak faaliyet gösterdiklerini, taraflar arasında bayilik ilişkisinin kurulmasından kısa bir süre sonra davacı yanın isteğiyle müvekkili şirketin işyerini başka bir yere taşıdığını, tefriş ve tadilatının davacının istekleri doğrultusunda yapıldığını, davacı yanın tabelasının asılarak reklamı yapıldığını, tanıtım için araç kiralandığını, sadece davacı ürünlerinin satış temsilciliğini ifa amacıyla elemanlar istihdam edildiğini, marka ve ürünlerin tanıtımı amacıyla fuara katıldıklarını, iftar yemeği vb tanıtımların yapıldığını, giderlere verilecek desteğin taahhüt edildiğini ancak karşılanmadığını bu nedenle bayi destek tutarlarının fatura edilemediğini, davacı yanın 03.10.2017 tarihinde bayilik sözleşmesine aykırı alarak Ankara Bölgesinde ... Makine ve Maske Fabrikası Müdürlüğü'ne müvekkili şirketin verdiği fiyatın altında teklifte bulunduğunu hem müvekkilinin ticari faaliyetini engellediğini hem de adına ve güvenilirliğine zarar verdiğini, müvekkili şirketin müşterilerinden Çankırı Makas Firmasına da müvekkili firmanın alış fiyatının altında teklif gönderdiklerini bu durum ortaya çıkınca satış nedeni ile uğradığı zararın fiyat farkı faturası kesilerek telafisini kabul ettiğini, davacı şirketin Ankara Bayiliği için bir takım görüşmeler yaptığı duyumunu almaları üzerine davacı şirket çalışanlarına bu hususu sorduklarını, sormaları üzerine davacı şirket yetkililerinin kendilerini ziyarete geldiklerini ve bayi olarak birlikte çalışmak istemediklerini dile getirdiklerini, stoktaki ürünlerin iade edilmek suretiyle mal bedellerinin cari borçtan mahsup edileceği ve bununla birlikte taahhüt edilen desteklerin de mahsubu ile hesap görülmesine karar verildiğini, buna rağmen davacı yanın stok iadeleri gerçekleşmeden bakiyenin kapatılmasını istediklerini, yeni siparişlere duyarsız davrandıklarını, stokta bulunan malların iadesi ve hesap görülmesinin davacıdan defalarca talep edildiğini ancak davacı yanın oyaladığını ve ardından malların iade alınmayacağını, fatura kesilmeden malların iadesi yapılırsa kontrolleri yapıldıktan sonra iade faturası kesilmesi için bilgi verileceğinin belirtildiğini, 24.01.2018 tarihinde stoktaki ürünlerin davacıya gönderildiğini ancak davacının teslim almaması üzerine ürünler geri döndüğünü, davacı tarafından vadesi geçmiş borç hatırlatma mektubu son hatırlatma başlıklı ... ... . Noterliği kanalı ile 30.01.2017 tarih 2370 yevmiye no'lu ihtarnamesinin kendilerine gönderildiğini, Kadıköy .... Noterliği 7691 yevmiye mo'lu ihtarname ile cevap verdiklerini, müvekkili şirketin bayi olduğunu ve haklı sebep gösterilmeksizin ve herhangi bir ihbarda bulunulmaksızın sözleşmenin davacı yanca feshedildiğini, somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde müvekkilinin mağduriyetinin açık olduğunu belirterek fazlaya ilişkin talepleri saklı kalmak kaydıyla 1.000,00 TL denkleştirme tazminatının akdin feshi tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir
DELİLLER :
... ... Müdürlüğünün 2018/8352 Esas sayılı dosyası getirtilerek, incelenmiştir.
Tüm dosya kapsamı ve ön inceleme duruşmasında belirlenen uyuşmazlık konuları hakkında nitelikli hesap uzmanı ve mali müşavir bilirkişisinden alınan bilirkişi raporunda özetle, yanlar arasında akdedilmiş bayilik sözleşmesine dosya kapsamında rastlanılmadığını, gerek talimat yolu ile incelenen ... şirketi gerekse ... şirketine ait incelemesi yapılan ticari defterlere göre taraflar arasında bayilik kapsamında oluşan bir ticari ilişkinin bulunmadığını, takip tarih olan 22.03.2018 tarihi itibari ile ... şirketinin ... şirketinden 221.729,54 TL tutarında alacaklı olduğuna dair kayıtların her iki firmanın ticari defterleri ile uyumlu olduğunu, asıl dava bakımından davacı/ karşı davalı tarafından davalı/karşı davacı aleyhine 221.729,54 TL'nin tahsili istemi ile ... ... Müdürlüğü'nün 2018/8352 sayılı dosyası üzerinden başlatılan icra takibine vaki itirazın 221.729,54 TL tutarındaki kışmı için iptalinin gerekeceğini, icra takibine konu alacağın ile faturaya dayalı olması ve Yargıtay ilke kararlarında faturaya dayalı alacakların belirli ve likit alacak olduğunun kabul edileceği belirtilmekle sayın mahkemece icra Inkar tazminatına hükmedilmesi halinde icra inkar tazminatı tutarının 221.729,54 x (20/100) 5 44.345,90 TL olarak hesaplanmakla karşı dava bakımından ise yanlar arasında bayılık ilişkisi/sözleşmesi bulunmadığından feshin söz konusu olamayacağı ve böylelikle denkleştirme tazminatı koşullarının oluşmadığı yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmiştir.
Tarafların itirazları ve beyanları doğrultusunda tüm dosya kapsamında önceki bilirkişi heyetine dosya tevdi edilerek alınan bilirkişi ek raporunda özetle; tarafların bilirkişi kök raporuna karşı beyan ve itirazlarının önceki tespit ve değerlendirmeleri değiştirir mahiyette olmadığını, yanlar arasında bayilik ilişkisi bulunup bulunmadığı hususu hukuki değerlendirmeyi gerektirdîğinden takdirin sayın mahkemeye ait olacağını, asıl dava bakımından davacı/ karşı davalı tarafından davalı/karşı davacı aleyhine 221.729,54 TL'nin tahsili istemi ile ... ... Müdürlüğü'nün 2018/8352 sayılı dosyası üzerinden başlatılan icra takibine vaki itirazın 221.729,54 TL tutarındaki kısmı için iptali gerekeceğini, sayın mahkemece icra inkar tazminatına hükmedilmesi halinde icra inkar tazminat tutarının; 221.729,54 x (20/100) - 44.345,90 TL olarak hesaplanmakla; karşı dava bakımından ise yanlar arasında bayilik ilişkisi/sözleşmesi bulunmadığından feshin söz konusu olamayacağı ve böylelikle denkleştirme tazminatı koşularının oluşmadığı düşünülmekle takdirin sayın mahkemeye ait olacağını, satışı yapılan malzemenin planya, torna, freze vb. takım tezgahlarında kullanılan talaşlı imalat için kullanılan sarf malzeme niteliğindeki kesici uçlar olduğunu, yerinde yapılan incelemede; işyerinde bu tip kesici uçların kullanılabileceği herhangi bir planya, torna, freze vb. takım tezgahına rastlanılmadığını, ayrıca 01/01/2020-31/10/2020 yılına ait mizan üzerinde yapılan incelemede demirbaş ve makina cihaz olarak herhangi bir takım tezgahı görülmediğini, davalı/karşı davâcıya ait işyerinde sınırlı miktarda kesici uç mevcut olduğu tespit edilmiş ise de ancak ucun makine olmaksızın kullanılamayacağı yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.
Yine tüm dosya kapsamı ve belirlenen uyuşmazlık konuları hakkında Ticaret Hukuku (Acente-bayilik ilişkisi) alanında uzman bir öğretim görevlisi ve mali müşavir bilirkişi marifeti ile alınan bilirkişi raporunda özetle; Asıl davada, icra takip tarihi itibari ile davacı/karşı davalının, davalı/karşı davacıdan faturaya dayalı olarak 221.729,54 TL alacaklı olduğunu, karşı davada, dosya içeriğinden bayilik sözleşmesine ilişkin iddiayı kanunda belirtilen usullere göre kesin delille kanıtlayacak bir belgeye rastlanamadığını, tarafların karşılıklı tazminat talepleri konusunda takdirin sayın mahkemeye ait olduğu yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.
DELİL DEĞERLENDİRME VE HUKUKİ NİTELENDİRME:
Asıl Dava +Davacı tarafından fatura alacağı için başlatılan icra takibine davalı tarafından yapılan itirazın iptali ve icra inkar tazminat davasıdır.
Davacı- karşı davalı ... şirketi , ... Tercüme LTD şirketi ile aralarında kesici takım aletlerinin satışı hususunda ticari ilişki olduğunu, cari alacak oluştuğunu, alacaklara ilişkin fatura düzenlendiğini , davalı hakkında faturaya dayalı olarak başlatılan icra takibine haksız olarak itiraz edildiğini iddia etmektedir.
Davalı- karşı davacı ... Tercüme şirketi ise davacı- karşı davalı ... şirketi ile aralarında bayilik ilişkisi olduğunu, davacı- karşı davalı ... şirketinin bayilik ilişkisini haksız olarak feshettiğini, haksız fesih nedeni ile stoktaki ürünlerin iadesini istediklerini, ancak davacı -karşı davalı ... şirketinin iadesi istenen stokların iadesini almadığını, yine bayilik sözleşmesi gereği vermeyi taahhüt ettiği desteği vermediğini, belirtilen nedenlerle stok malların borçtan mahsubu ile bayi katılım tutarlarının hesaplanarak borçtan mahsubunu istemektedir.
Karşı Davacı-davalı ... Tercüme şirketi karşı davada ise; Taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi kapsamında, sözleşme haksız olarak feshedildiğinden TTK 122 maddesi uyarınca denkleştirme tazminatı talep etmektedir.
Asıl Dava bakımından, Davacı ... şirketinin icra takibine konu olan faturadan kaynaklı icra takip tarihi itibari ile alacaklı olup olmadığı, miktarının ne kadar olduğu, davalı ... Tercüme şirketinin mahsup talebinin yerinde olup olmadığı hususlarındadır.
Karşı Dava bakımından ise; Karşı Davacı ... Tercüme şirketinin denkleştirme tazminatı alacağı olup olmadığında toplanmaktadır.
Dosya kapsamında taraflara ticari defterlerini sunmaları için süre verilmiş, her iki tarafın ticari defterleri bilirkişi tarafından incelenmiştir. Yapılan bilirkişi incelemesinde Takip tarihi itibari ile ... şirketinin ... Tercüme şirketinden 221.729,54 TL alacaklı olduğu, ... Tercüme şirketine ait incelemesi yapılan yapılan ticari defterlerde ... şirketi ile ilgili bayilik kapsamında taraflar arasında düzenlenen belirli bir satış kotasının geçilmesine ilişkin prim veya bayilik geliri adı altında bir ticari ilişkiye rastlanmadığı, takip tarihi itibari ile ... şirketinin ... Tercüme şirketinden 221.729,54 TL alacaklı olduğuna dair kayıtların her iki firmanın ticari defterleri ile uyumlu olduğu anlaşılmıştır. Belirtilen nedenlerle davacı- karşı davalı ... şirketinin ... İcra Müdürlüğünde takibe konu olan faturadan kaynaklı olarak alacaklı olduğu anlaşılmıştır. Her ne kadar icra takibinin yapıldığı icra dairesinin yetkisiz olduğu ileri sürülmüş ise de; HMK 10 maddesi ve 6098 sayılı yasanın 89 maddesi gereğince para borçlarında alacaklının ikameti mahkemeleri ve icra daireleri yetkili olduğundan icra takibinin yetkili icra dairesinde yapılmadığı itirazı dikkate alınmamıştır. Yine alacak fatura alacağı olduğundan ve belirli likit alacak olduğundan asıl davada icra inkar tazminatının kabulüne karar verilmiştir.
Asıl dava açısından Davalı- karşı davacı ... şirketi, ... şirketinin bayisi olduğunu, bayilik sözleşmesi haksız fesih edildiğinden stoktaki ürünlerin iadesi ve bayi katılım tutarlarının hesaplanarak borçtan mahsup edilmesini istemiş ve dosyaya mailler sunmuş ise de; taraflar arasında yapılmış ve dosyaya sunulmuş yazılı bir bayi sözleşmesi olmadığı, dosyaya sunulan maillerin incelenmesinde ... şirketinin malları iade alacağına ilişkin ikrarını içeren veya taraflar arasında bayiye ödenmesi gereken katılım tutarının belirlenmesine veya kabulüne ilişkin ilişkin bir kaydın olmadığı görülmüştür. Davacı- karşı davalı ... şirketinin bayilik ilişkisini reddettiği, Taraflar arasında bayilik ilişkisi olduğu varsayılsa dahi bayilik ilişkisi kapsamında katılım tutarı talep etme hakkı olduğu hususunun ve miktarının karşı davacı ... Tercüme şirketi tarafından ispatlanması gerektiği, ... şirketinin stoktaki ürünlerin iade alma yükümlülüğünün olmadığı, bayilik ilişkisinde bayiler kendi adına ve hesabına hareket ettiklerinden sözleşme konusu malları kendi adına ve hesabına rizikosu kendisine ait olmak üzere sattıkları, taraflar arasında yapılan malların geri alınması şartını içerir yazılı bir sözleşmede olmadığından, mailler de de bu yönde bir kabul olmadığından karşı davacı ... Tercüme şirketinin mahsup talebinin yerinde olmadığına kanaat getirilmiştir.
Yine karşı dava bakımından davacı taraflar arasında bayilik sözleşmesi olduğunu, iddia ederek TTK 122 maddesi gereğince denkleştirme tazminatı talep etmiş ise de; 6102 sayılı yasanın 122maddesinde denkleştirme tazminatının düzenlendiği, denkleştirme tazminatının tek satıcılık hakkı veren bayilik sözleşmeleri bakımından istenebileceği, davalı- Karşı davacı ... Tercüme şirketi bayi ilişkisi olduğunu ileri sürmüş ise de; taraflar arasında tek satıcılık hakkı veren bayi sözleşme ilişkisi olduğunu ispat edemediğinden karşı davanın reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM :
Yukarıda açıklanan nedenlere, kararın dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, dosyadaki kanıtlara göre;
1-Asıl davanın KABULÜNE,
... ... Müdürlüğünün 2018/8352 esas sayılı dosyasına yapılan itirazın iptali ile takibin 221.729,54 TL asıl alacak üzerinden devamına, asıl alacağa takip tarihinden tahsil tarihine kadar değişen oranlarda avans faizi uygulanmasına,
1.a-44.345,90 TL icra inkar tazminatının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
1.b-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince, alınması gereken 15.146,34 TL nispi karar ve ilam harcından peşin alınan 2.677,94 TL harcın mahsubu ile noksan olan 12.468,40 TL'nin davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
1.c-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, davacı yararına hesaplanan 23.971,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak, kendisini vekil ile temsil ettiren davacıya verilmesine,
1.d-Davacı tarafça yatırılan 35,90 TL başvurma harcı, 2.677,94 TL peşin harç olmak üzere toplamı 2.713,84 TL'nin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-Davacı tarafından yapılan 1.199,00 TL tebligat/posta/müzekkere masrafı ve bilirkişi ücreti yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3-Davacı tarafından yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
2-Karşı davanın REDDİNE,
2.a-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince, alınması gereken 80,70 TL maktu karar ve ilam harcının, peşin alınan 35,90 TL harçtan mahsubu ile noksan kalan 44,80 TL’nin davacıdan tahsili ile Hazineye gelir kaydına,
2.b-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca, davalı yararına hesaplanan 1.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak, kendisini vekil ile temsil ettiren davalıya verilmesine,
2.c-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve talep halinde iadesine,
Dair, taraf vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde Ankara Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/02/2022
Katip ...
e-imzalıdır.
Hakim ...
e-imzalıdır.
*
