Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi


KARAR


Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği üzere davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum ve ... vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 86. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; davacı 20.05.2003-20.11.2007 tarihleri arasında sürekli ve kesintisiz davalıya ait mermer iş yerinde çalıştığının tespitini talep ettiği, mahkemece talep gibi davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dosya kapsamında bulunan bilgi ve belgelerden davalı iş yerinin Kurumda dosyasının bulunmadığı, davacının ... adına kayıtlı ... sicil nolu iş yerinden 19.06.2006-01.02.2007 tarihleri arasında bildirimlerinin yapıldığı, davacının ... Terme Belediyesinden ihale ile aldığı yol yapım işini taşeron olarak davalılara verdiği, davalıların bu işte başkalarını çalıştırdığı halde kendisini sigortalı gösterdiklerini, bu şekilde bildirilen çalışmaların da aslında davalı iş yerinde geçtiği yönünde iddiasının bulunduğu,vergi dairesi kayıtlarına göre ...’un 08.04.2003-21.05.2007 tarihleri arasında ... un ise 05.01.2011-23.05.2011 tarihleri arasında mermercilik işiyle iştigal ettikleri görülmektedir.
1)Husumet konusu, Hukuk Muhakemeleri Kanunununda yer alan ilk itirazlardan olmadığından davanın her aşamasında ileri sürülebilir. Taraflarca ileri sürülmese dahi gerek mahkemece, gerekse Yargıtay’ca tarafların bu yönde bir savunmasının olup olmadığına bakılmaksızın kendiliğinden göz önünde tutulur. Bilindiği üzere taraf ehliyeti, davada taraf olabilme yeteneğidir. Taraf ehliyeti, Medeni Hukuktaki medeni haklardan istifade (hak) ehliyetinin Medeni Usul hukukunda büründüğü şekildir. Kimlerin taraf ehliyetine sahip bulunduğu Medeni Kanuna göre belirlenir (HUMK m.38, TMK m.8 ve m.48). Buna göre, medeni haklardan istifade (hak) ehliyeti bulunan her gerçek (TMK m.8) ve tüzel (TMK m.48) kişi, davada taraf olabilme ehliyetine de sahiptir.
Somut davada; Dava ... ve ... aleyhine açılmış ise de Omay Bims Mermerciliğin tüzel kişiliğinin olmamasına rağmen davada hasım gösterilmesi yerinde değildir. Davacının nezdinde çalıştığı gerçek işverenin kim olduğunun tespit edilmesi gerekir. Bu nedenle işverenin şahıs işletmesi veya ticaret şirketi olup olmadığı belirlenmeli, bu bağlamda iş verenin ticaret siciline veya esnaf ve sanatkarlar odasına kayıtlı olup olmadığı,hangi tarihler arasında mermercilik yaptığı araştırılmalı, elde edilecek sonuç değerlendirilmek suretiyle işveren tespit edilmelidir.
2) İnceleme konusu dosyada; Davacının 20.05.2003-21.05.2007 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de yapılan inceleme ve araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Mahkemece davacının çalışması yönünden, talep edilen tüm süreyi kapsayacak şekilde komşu iş yeri çalışanları ve mermercilik sektöründe çalışan kişiler tespit edilerek tanık olarak dinlenilmeli, 19.06.2006-01.02.2007 tarihleri arasında davacının ... nezdinde çalışmasının kayıtlı olması nedeniyle 19.06.2006 tarihi öncesi dönemin hak düşürücü süre yönünden irdelenmesi açısından çalışmanın davalı işveren yanında geçtiği iddiasının araştırılması gerekmektedir. Bu kapsamda Kurumdan, Terme Belediye Başkanlığından ve ... ’a ait iş yerinden anılan dönemdeki çalışmalarla ilgili bütün bilgi ve belgeler celp edilmek suretiyle davalı işverenle ... arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olup olmadığı tespit edilmeli, aksi halde ... nezdinde geçen bu çalışmalar işveren hasım gösterilerek iptal edilmediği sürece kesintili çalışmanın söz konusu olması karşısında hak düşürücü sürenin geçip geçmediği irdelenmeli,sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılardan Kurum ve ... vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan ..."a iadesine, 03/04/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.