• GEÇERSİZ SÖZLEŞMEYE DAYALI SATIŞTA TRAKTÖR VE RÖMORKUN İADESİ İSTEMİ
• BOZMAYA UYMA

• KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU (2918) Madde 20

Taraflar arasında “geçersiz satış sözleşmesinden kaynaklı traktör ve römorkun iadesi istemi” ile açılan davadan dolayı yapılan yargılaması sonunda; Vize Sulh Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 19.10.2012 gün ve 2012/298 E.-2012/355 K sayılı kararın incelenmesinin davalı tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin 09.04.2013 gün ve 2013/5310 E-2013/6016 K sayılı ilamı ile ;
(...Davacı; adına kayıtlı olan traktörünü şifahi sözleşme ile davalıya satıp teslim ettiğini, ancak davalının satış bedeli olan 5.000 TL"yi ödemediği gibi traktörü de teslim etmediğini ileri sürerek; davalıda bulunan traktörün tarafına iadesini talep etmiştir.
Davalı, davacıya ait traktörü 6.000 TL bedel ile satın aldığını, satış bedelinin 1.000 TL"sini peşin ödediğini, bakiye kalan 5.000 TL için ise bir başkasından almış olduğu çeki verdiğini, ancak çek karşılıksız çıkınca davacının bu çeki keşide edenin patronuna vererek senet aldığını, senedin de ödenmemesi üzerine davacının bu davayı açtığını savunarak; davanın reddini dilemiştir.
Mahkemece; menkul hükmündeki traktörün satılarak teslim edilmesiyle mülkiyetinin davalıya geçtiği, davanın tarafların anlaşması çerçevesinde borcu üstlenen dava dışı kimseye karşı açılması gerektiği, bu nedenle şartlarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davacının kayıt maliki olduğu ..... plaka sayılı traktör ile römorkunun, taraflar arasındaki harici sözleşmeyle, 6.000 TL bedelle davalıya satıldığı, bedelin 1.000 TL"lik bölümünün ödendiği, kalan tutarın çekle ödeneceğinin kararlaştırıldığı toplanan delillerden anlaşılmaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20. maddesinin d bendi hükmü uyarınca, trafiğe kayıtlı bulunan araçlarla ilgili satım sözleşmelerinin geçerli olması, resmi şekilde yapılmalarına bağlıdır. Taraflar arasındaki satış sözleşmesinin, tarihi itibariyle anılan hüküm kapsamında bulunduğu ve resmi şekilde yapılmaması nedeniyle geçersiz olduğu açıktır. Sözleşme geçersiz olduğu için taraflar aldıklarını haksız iktisap hükümleri uyarınca karşılıklı olarak aynı anda iade etmekle yükümlüdürler.
Şu durumda mahkemece; sözleşmenin geçersiz olduğu gözetilerek anılan kanun maddesi uyarınca davanın esası hakkında karar verilmesi gerekirken; yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup bozmayı gerektirmişir...)
gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle, yeniden yapılan yargılama sonucunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir.

TEMYİZ EDEN : Davalı

HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Dava, geçersiz sözleşmeye dayalı traktör ve römorkun iadesi istemine ilişkindir.
Davacı, kayıt maliki olduğu .....plakalı traktör ile römorkun davalıya 6.000 TL bedelle satımı konusunda şifahen anlaştıklarını, anlaşma kapsamında kendisinin traktör ve römorku davalıya teslim etmesine rağmen davalının borcunu ödemediğini belirterek traktör ve römorkun davalıdan alınarak tarafına iade ve teslimine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı 23.12.2008 tarihli duruşmada; davalıdan 1.000TL tahsil ettiğini, 5.000TL alacağı kaldığını beyan etmiştir.
Davalı, dava konusu traktörün alım satımı konusunda anlaştıklarını, anlaşma doğrultusunda davacıya 1000 TL peşin para ödediğini, 5000 TL için de çek verdiğini, davacının çekin karşılıksız çıkması üzerine ciro silsilesini izleyip kendisine müracaat yerine doğrudan keşideciye başvurarak senedi tahvil yolunu seçtiğini, çekleri iade edip yerine senet aldığını, senete bağlanan borcun ödenmemesinin kendisini ilgilendirmediğini, taraflar arasında alım satım ilişkisinden doğan karşılıklı borçların yerine getirildiğini, sadece davacının kayden teslim borcunun kaldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Yerel mahkemece,davanın reddine karar verilmiş, hükmün davacı tarafından temyizi üzerine Özel Dairece hüküm yukarıda başlık bölümünde açıklanan gerekçe ile bozulmuştur.
Yerel mahkemece, Yargıtay bozma ilamına uyulmasına karar verilerek; davanın kabulü ile ..... plakalı traktörün ve römorkun davalıdan alınarak davacıya teslimine karar verilmiş, davalı tarafın temyizi üzerine Özel Dairece hüküm yukarıda açıklanan gerekçe ile ikinci defa bozulmuştur.
Yerel mahkemece, ilk bozma ilamına uyulmasına karar verilip bu doğrultuda araştırma yapıldıktan sonra davanın kabulüne karar verilmesine rağmen Özel Dairenin ilk bozma ilamındaki aynı gerekçe ile mahkemece davanın reddine karar verildiğinden bahisle hükmün bozulduğu belirtilerek direnme kararı verilmiştir.
Direnme hükmü davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, mahkemece Özel Dairenin 27.02.2012 tarih ve 2011/22846-2012/4808 sayılı ilk bozma ilamına uyulmasına karar verilip davanın kabulü ile ........plakalı traktörün ve römorkunun davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verildiği ve bu hüküm davalı tarafından temyiz edildiği halde, Özel Dairece 09.04.2013 tarih ve 2013/5310-2013/6016 sayılı ikinci bozma kararı ile ilk bozma ilamındaki aynı gerekçelerle hüküm davacı tarafından temyiz edilmiş ve davanın reddine karar verilmiş gibi hükmün bozulmasından kaynaklanmaktadır.
Davacının kayıt maliki olduğu ..... plaka sayılı traktör ile römorkunun, taraflar arasındaki harici sözleşmeyle, 6.000 TL bedelle davalıya satıldığı, bedelin 1.000 TL"lik bölümünün ödendiği, kalan tutarın çekle ödeneceğinin kararlaştırıldığı ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 20. maddesinin ( d )bendi hükmü uyarınca taraflar arasındaki satış sözleşmesinin resmi şekilde yapılmaması nedeniyle baştan itibaren geçersiz olduğu konusunda ihtilaf bulunmamaktadır. Sözleşme geçersiz olduğu için taraflar aldıklarını haksız iktisap hükümleri uyarınca karşılıklı olarak aynı anda iade etmekle yükümlüdürler.
Yerel mahkemece Özel Dairenin 27.02.2012 gün ve 2011/22846 E-2012/4080 ilk bozma ilamına uyulmasına karar verilmiş ise de, bozma ilamının gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. Mahkemece geçersiz sözleşmeye dayalı olarak davalının aldığı traktör ve römorkun iadesine karar verildiği halde davalının geçersiz sözleşme uyarınca davacıya ödemiş olduğu 1.000 TL’lik bedelin iadesi ile çekler konusunda bir karar verilmesi gerekirken bu hususta olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi doğru değildir.
Hal böyle olunca; yerel mahkeme direnme kararının yukarıda belirtilen değişik gerekçe ve nedenlerden dolayı bozulması gerekmiştir.
S O N U Ç : :Davalının temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı HUMK. nun 429.maddesi gereğince BOZULMASINA, istek halinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 03.06.2015 gününde oybirliği ile karar verildi.