10. Hukuk Dairesi 2016/15562 E. , 2019/2991 K.
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi
KARAR
Dava, sigortalılık sürelerinin ve yaşlılık aylığının iptaline ilişkin Kurum işleminin iptali ile borçlu bulunmadığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Sahte sigortalılığa dayanan davalar hizmet tespiti içerikli olmakla, davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79. maddesi ile 5510 sayılı Yasa’nın 86. maddesinde bu tür hizmet tespiti davalarının kanıtlanması yönünden özel bir yöntem öngörülmemiştir. Kimi ayrık durumlar dışında resmi belge ve yazılı delillerin bulunması sigortalı sayılması gereken sürelerin saptanmasında güçlü delil olmaları itibariyle sonuca etkili olurlar. Ne var ki bu tür kanıtların bulunmaması halinde somut bilgilere dayanması inandırıcı olmaları koşuluyla bordro tanıkları veya iş ilişkisini bilen komşu işyeri çalışanları gibi kişilerin bilgileri ve bunları destekleyen diğer tanıklarla dahi sonuca gitmek mümkündür. Bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunlu olup mahkemece, tarafların sunduğu deliller ile yetinilmemeli, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun ilgili hükümleri esas alınarak kendiliğinden araştırma ilkesi benimsenmeli, sigortalılığın kabulü ve hüküm altına alınabilmesi için hizmet akdinin ve eylemli çalışmanın varlığı ortaya konulmalıdır.
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; davacının Zazaoğlu Ltd.Şti. işyerinden 22.05.2004-31.12.2012 tarihleri arasında bildirimlerinin yapıldığı, 01.05.2013 tarihinden itibaren davacıya yaşlılık aylığı bağlandığı, Kurum tarafından yapılan denetim üzerine; Zazaoğlu Ltd.Şti. işyerinin 31.12.2009 sonrası faaliyeti olmadığının tespiti üzerine, 31.12.2009 sonrası işyerinden yapılan bildirimlerinin iptal edilerek yaşlılık aylığının iptal edildiği, 01.06.2013-13.09.2015 tarihleri arası ödenen aylıkların yersiz ödeme olarak borç tahakkuku yapıldığı, Kurum tarafından yapılan denetimde; işyerine 2012/9 ayında işyerine 2 defa gidildiği, işyerinin faaliyetine rastlanılmadığı, 05.10.2012 tarihli tebliğatın taşınma gerekçesiyle iade edildiği, işyerinin 31.12.2009 tarihinden sonra faaliyetinin olmadığı tespiti ile rapor düzenlendiği anlaşılmaktadır.
Kurum denetmen raporunun dayanakları dosya kapsamında bulunmamaktadır.
Mahkemece, dava dışı Zazaoğlu Ltd.Şti."nin vergi mükellefi olduğu dönemler ve vergi dairesine beyannamelerini verip vermediği, şirketin ticari defter ve kayıtları incelenerek faaliyetinin olup olmadığı, uyuşmazlık konusu dönemlerde elektrik ve su ve diğer abonelik sözleşmelerinin olup olmadığı, faaliyeti gösterecek tüketim ve ödemelerinin olup olmadığı, resmi Kurumlar tarafından uyuşmazlık konusu dönemde işyeri ile ilgili herhangi bir işlem ve denetim yapılıp yapılmadığı belirlenmeli, faaliyete ilişkin kolluk araştırması yapılmalı, resen tespit edilecek komşu işyeri tanıkları dinlenilmeli ayrıca davacının 31.12.2009 sonrası çalışmalarının hizmet akdine mi yoksa vekalet akdine mi dayalı olduğu da irdelenerek sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 01.04.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
