MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki davanın yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili dava dilekçesi ve duruşmadaki beyanları ile özetle; ... ili, ... ilçesi, ... köyü 1374 sayılı 6790,69 m² yüzölçümlü taşınmazın tapulama harici boşluk iken ... Emlak Müdürlüğünün talebi üzerine .../07/2005 tarih ve 4918 yevmiye numarası ile tescil işlemi ile ... adına tescil edildiğini, ... tarafından bu taşınmazın 30/01/2006 tarih ve 30 yevmiye numarası ile ..."a sattığını, müvekkilinin de 13/02/2006 tarih ve 718 yevmiye numarası ile taşınmazı ..."dan satın aldığını, müvekkiline ait bu taşınmazı ile Şemsibey mahallesi 721 ada 61 parsel sayılı 3.281,31 m² kadastro çalışmaları sırasında yol olarak bırakılan kısım arasında 285,65 m² miktarda mükerrerlik oluştuğunu, 3402 sayılı Kadastro Kanununun .... maddesi uyarınca mükerrerlik oluşturan kısmın iptal edildiğini, taşınmazın 6790,69 metrekare olan yüzölçümünün 3.270,82 m² olarak tahvil edildiğini, böylelikle mükerrerlik nedeni ile müvekkilinin zararının oluştuğunu, bu nedenle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik ....000,00 TL"nin 4721 sayılı TMK"nın 1007. maddesi uyarınca davalı idareden alınarak müvekkiline verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... vekili mahkememize vermiş olduğu cevap dilekçesi ve duruşmadaki beyanları ile özetle; davanın zamanaşımı süresinin geçtiği ve husumetin tapu müdürlüğüne yöneltilmesi gerektiği ve davacının 06/08/2012 tarih ve 9075 yevmiye nolu tescil istem belgesinde 1374 parselin 3519,9 m²"lik kısmının bedelsiz olarak kamuya terkinini talep etmiş olduğundan tazminat hakkından vazgeçmiş sayıldığından davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece davanın kabulü ile; fen bilirkişisi ...""nin 11/01/2016 havale tarihli raporunda taralı olarak gösterilen ve mükerrer olduğu kabul edilen 3.281,31 m²"lik alan için bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen .../02/2016 havale tarihli rapor ile tespit edilen miktar ve taleple bağlı kalınarak ....000,00.-TL tazminat bedelinin zararın kesinleştiği 31/10/2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
2) Davacının 238,66 m²" kısım için talep etmiş olduğu tazminat talebinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı ... vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, 4721 sayılı TMK nın 1007. maddesi uyarınca tazinat istemine ilişkindir.
Dosya kapsamından 1374 sayılı parselin 2005 yılında, 9790,79 m² yüzölçümü ve ham toprak niteliğiyle ... adına idari yoldan tescil edildiği, davacının taşınmazı satış yoluyla 13/02/2006 tarihinde edindiği, taşınmazın tapu kaydına 01/05/2006 tarihinde mükererlik şerhi konulduğu, davacıya 0/11/2006 tarihinde KK"nın 41. maddesi uyarınca taşınmazın 3519,95 m²"lik kısmının mükererlik nedeniyle iptal edileceğinin bildirilmesi üzerine, davacının tarafından açılan dava sonucu ... Sulh Hukuk Mahkmesince taşınmazınn 3281,31 m²"lik kısmının 7212 ada 61 sayılı parsele kaydedilerek, ayrıca (D) harfi ile gösterilen kısmın ise 238,66 m²"lik kısmın ise yola terki suretiyle kadastro haritasının 41. maddesine göre düzeltilmesine karar verildiği ve bu kararın 31/10/2007 tarihinde kesinleştiği, davacının ise eldeki davayı 12/06/2013 tarihinde açtığı anlaşılmıştır.
4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 1007. maddesi gereğince, tapu sicilinin yanlış tutulması nedeniyle zarara uğrayan kişinin bütün zararlarından Devlet sorumludur. Tapu kaydının iptali nedeniyle, tapu sahibinin oluşan gerçek zararı neyse, tazminatın miktarı da o kadar olmalıdır. Gerçek zarar; tapu kaydının iptali nedeniyle, tapu malikinin mal varlığında meydana gelen azalmadır. Tazminat miktarı, zarar verici eylem gerçekleşmemiş olsaydı, zarar görenin mal varlığı ne durumda olacak idiyse, aynı durumun tesis edilebileceği miktarda olmalıdır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 05.03.2003 gün ve 2003/19-152 E. - 2003/125 K.; ....09.2010 gün ve 2010/14-386 E. - 2010/427 K.; 15.12.2010 gün ve 2010/13-618 E. - 2010/668 K. sayılı kararı). Zarara uğrayan kişinin gerçek zararı ise tazminat miktarının belirlenmesinde esas alınacak değerlendirme tarihine göre belirlenecek olup, bu tarih ise zararın meydana geldiği tarihtir.
4721 sayılı TMK’nın 705/2. maddesi uyarınca tapu iptali ve tescil istekli davaların kesinleştiği tarih itibariyle mülkiyet hakkı sona ereceğinden bu tarih itibariyle tapusu iptal edilen gerçek ve tüzel kişilerin zararı oluşacaktır. Zararın meydana geldiği tarihe göre de tapusu iptal edilen gayrimenkulün niteliği ve değeri belirlenmelidir. Değerlendirme tarihi itibariyle taşınmazın niteliği arazi ise net gelir metodu yöntemi ile arsa vasfında ise değerlendirme gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre hesaplanması suretiyle gerçek değer belirlenmelidir.
Bakanlar Kurulunun Yargıtay tarafından benimsenen ....02.1983 gün ve 1983/6122 sayılı kararı uyarınca, belediye veya mücavir alan sınırları içinde kalan taşınmazın arsa niteliğinde olduğunun kabulü için uygulamalı imar planı ile iskan sahası olarak ayrılmış olması esastır. Aynı karar uyarınca imar planında yer almayan bir taşınmazın, arsa sayılabilmesi için değerlendirme tarihi itibariyle, belediye veya mücavir alan sınırları içinde olmakla beraber, belediye hizmetlerinden (Belediyece meskun olduğu için veya meskun hale getirileceği için sunulan yol, su, elektrik, ulaşım, çöp toplama, kanalizasyon, aydınlatma vs.) yararlanması ve meskun yerler arasında yer alması gerekir.
Taşınmaz değerlendirme tarihi itibariyle belediye nazım imar planı içinde ise Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 17.04.1998 gün ve 1996/3-1998/... sayılı kararı uyarınca, bu plan kapsamına alındığı tarih ve plandaki konumu, altyapı hizmetlerinden yararlanma ve ulaşım olanakları, belediye merkezine uzaklığı, kullanım biçimi itibariyle iskan amacına yönelik yapılaşma olasılıkları da değerlendirilmek üzere araştırılmalıdır.
Bu hususlar belediye başkanlığından ve su ve elektrik idarelerinden ve diğer ilgili merciilerden sorulup alınacak cevap yazılarına göre taşınmazın değerlendirme tarihinde (tapu iptali ve tescil davalarının kesinleştiği tarihte) arsa niteliğinde olup olmadığı saptanmalıdır.
Mahkemece tapusu iptal edilen taşınmazın arsa olarak belirlenmesi halinde, emsal satışların değerlendirme tarihindeki karşılıklarının fiyat artış endekslerinin uygulanması suretiyle tespiti, bundan sonra emsal ile dava konusu taşınmazın eksik ve üstün yönlerinin neler olduğu ve oranları açıklanmak, taşınmazdan ... payının düşülmesinin gerekip gerekmediği belirtilmek, üzerinde bina var ise ... Bakanlığı resmi birim fiyatları esas alınarak yıpranma payı düşülmek suretiyle gerçek zararın belirlenmesi gerektiğinden, taraflara, dava konusu taşınmaz ile aynı bölgeden bulunamaması halinde yakın bölgelerden ve değerlendirme tarihinden önce ve yakın zaman içinde satışı yapılan benzer nitelikli ve yüzölçümlü satışları bildirmeleri için olanak tanınması, gerekli görülürse re"sen emsal getirtme yoluna gidilmesi ve bu emsallere göre değer biçilmesi için konunun uzmanı bilirkişilerden oluşturulacak bilirkişi kurulu vasıtasıyla keşif yapılarak, denetlemeye olanak veren bilimsel verileri içeren rapor alınması, emsal alınan taşınmazlara ilişkin resmi satış akit tablolarının tapu müdürlüğünden getirtilmesi, emsal taşınmazlar ile çekişmeli taşınmaza ait Arsa Metrekare Rayiç Bedeli Takdir Komisyonu tarafından belirlenen emlak vergisine esas olan m² değerleri, ilgili Belediye Başkanlığı Emlak Vergi Dairesinden istenip, dava konusu taşınmazın, emsal taşınmazlara göre üstünlük oranı yönünden bilirkişi kurulu raporununda denetlenmesi, dava konusu taşınmazın ve emsal alınan taşınmaz/taşınmazların değerlendirme tarihi itibariyle imar düzenlemesi sonucu oluşmuş imar parselleri olup olmadıkları, imar parseli iseler düzenleme ortaklık payının düşülüp
düşülmediğinin, düşülmüş ise oranının belediye başkanlığı imar ve tapu müdürlüklerinden sorulup, emsalin İmar Kanunu uyarınca imar parseli, dava konusu taşınmazın ise imar uygulaması yapılmamış arsa parseli olduğunun belirlenmesi halinde çekişmeli taşınmazın emsalle karşılaştırma sonucu bulunan değerinden düzenleme ortaklık payına karşılık gelecek oranda indirim yapılması gerektiğinin gözetilmesi, tapusu iptal edilen taşınmazın niteliği arazi olarak belirlenir ise, arazi niteliğinde bulunan dava konusu taşınmaza yönelik olarak, sulu olup olmadığı, yerleşim alanlarına uzaklığı iklim şartları, arazinin toprak ve topoğrafik yapısı ve bölgesindeki konumu gözetilerek oluşturulacak bilirkişi kurulu yardımıyla çevrede yetiştirilen ürünlerin münavebesi, dekar başına ortalama verim, toptan satış fiyatı ve üretim maliyeti resmî verileri ilçe tarım müdürlüğünden getirtilmek suretiyle, taşınmaz üzerinde meyve ağaçları varsa ağaçların cinsleri de dikkate alınmak suretiyle elde edilen verilere uygun biçimde değerlendirme yapılarak tapu kapsamındaki taşınmazların değeri, tapu iptali ve tescil kararının kesinleştiği tarihe göre hesaplanmalı, taşınmazın varsa mütemmim cüzleri, muhdesat ve sökülemeyen teferruatlarının değerleri ... birim fiyatları ve yıpranma oranları gözetilerek değerleme tarihine göre tespit ettirilmeli, bu şekilde tapusu iptal edilen taşınmazların zemin değeri, üzerindeki mütemmim cüz, muhdesat ve sökülemeyen teferruatları esas alınarak, tapu sahiplerinin oluşan gerçek zararlarının saptanması gerekmektedir
Somut olaya gelince, ... adına idari yoldan tescil ile oluşan 1374 sayılı parselin tapu kaydının davacıya satın alma yoluyla 13/02/2006 tarihinde geçmesine göre tapusu mükererlik nedeniyle iptal edilen davacının tapuya güven ilkesi dahilinde gerçekleşen satın alma ve müteakip tapu işlemleri sonrası, tapu sicilinin hatalı olarak tutulmuş bulunmasından dolayı tapusunun iptal edilmesinde TMK"nın 1007. maddesi kapsamında Devletin kusursuz sorumluluğunun bulunduğu ve davacının gerçek zararının karşılanması gerektiği kuşkusuzdur. Ancak, davacının zararı ... Sulh Hukuk mahkmesinin 2006/1054 E. - 2007/1240 K. sayılı kararının kesinleştiği 31/10/2007 tarihinde oluşmuş olup, mahkemece bu tarihin değerlendirme tarihi olarak esas alınması gerekmektedir.
Ne var ki; mahkemece dava tarihi değerlendirme tarihi olarak esas alınmıştır.
Bu durumda, davaya konu taşınmazın niteliğinin ve değerinin yöntemine uygun şekilde tespit edildiği söylenemez.
Hal böyle olunca, çekişmeli taşınmazın tapu iptali ve tescil davasının kesinleştiği tarihte yukarıda açıklanan Bakanlar Kurulu kararı ve Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kurulu kararı çerçevesinde arsa yada arazi vasfında olup olmadığı yeniden araştırılmalı, taşınmazın bu ilkelere göre arsa niteliğinde olduğunun belirlenmesi halinde emsal incelemesi ve kıyaslaması yöntemiyle, arazi niteliğinde olduğunun saptanması halinde ise tarımsal gelir metoduna göre tapu iptali ve tescil kararının kesinleştiği tarihteki gerçek değeri, 6754 sayılı Bilirkişilik Kanununun 11. maddesine uygun olarak yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu aracılığıyla tespit edilmeli, varsa üzerinde bulunan yapıların ... Bakanlığı resmi birim fiyatları esas alınarak yıpranma payı düşülmek suretiyle gerçek değeri tespit edilerek oluşacak sonuca göre hüküm kurulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı ... vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA .../06/2018 günü oy birliği ile karar verildi.