21. Hukuk Dairesi 2016/421 E. , 2016/1421 K.
"İçtihat Metni"
Davacı, 31/12/1989 tarihinden sonraki r sigortalılığının geçerli olduğunun tespitiyle, kısmi yaşlılık aylığının iptaline dair kurum işleminin iptaline, ödenmeyen aylıkların faiziyle tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
Dava, davacının 31/12/1989 tarihinden sonraki sigortalılığının geçerli olduğunun tespiti, kısmî yaşlılık aylığını kesilmesine yönelik işleminin iptali ile kısmî yaşlılık aylığının iptal tarihinden itibaren ödenmeyen aylıklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi istemlerine ilişkindir.
Mahkemece Dairemiz bozma ilamına karşı “uyma” kararı verilmek suretiyle yapılan yargılama sonucu davanın kabulü ile “26/06/1997 tarihinden sonraki süre için sigortalılığının geçerli olduğunun tespitine, davacının kısmi yaşlılık aylığının kesilmesine ilişkin SGK işleminin iptaline, yaşlılık aylığının kesilme tarihi itibariyle ödenmeyen aylıklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine” şeklinde karar verilmiştir.
Uyuşmazlık davacının 26/06/1997 tarihinden sonraki uyuşmazlık konusu dönemde, davacıya geçmişe yönelik olarak zorunlu ya da isteğe bağlı sigortalılık kazandırıp kazandırmayacağına ve davacının tahsis talep tarihinde yaşlılık aylığına hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
Yargıtay"ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş kararları; Kurum"un prim alacaklarını Bakanlar Kurulu kararı ile ürün bedellerinden tevkifat suretiyle tahsil etmesi halinde, prim ödenmesine rağmen, sigortalıyı re’sen kayıt ve tescil etmemesi, yasanın kendisine yüklediği re’sen tescil yükümlülüğüne aykırılık teşkil ettiğinden, prim tevkifatının yapıldığı tarihi izleyen aybaşından itibaren sigortalı olarak kabulü gerektiği yönündedir.
İlk prim kesintisini izleyen yıllarda prim kesintisi veya ürün tesliminin gerçekleştiğinin belirlendiği durumlarda, bu yıllar için de tespit kararı verilmesi gerekmektedir.
sigortalılığının temel koşulu 2926 sayılı Yasanın 2/1 ve 3/b maddelerinde belirtildiği gibi, tarımsal faaliyette bulunmaktır. Prim tevkifatına dayalı tespit davasında, salt ziraat odası ve kooperatif kaydı gibi belgelerin bulunması, davanın kabulü için yeterli değildir. faaliyetin sürdüğünün, faaliyete ilişkin olarak hangi tarımsal ürünlerin üretildiği, nereye satıldığı veya teslim edildiği gibi hususlar da somutlaştırılarak belirlenmelidir. Prim tevkifatı ve ürün tesliminin, iki yıla kadar olan süre dışında süreklilik arzettiği hallerde de, tarımsal faaliyetin sürekli olduğu kabul edilebilir.
Öte yandan isteğe bağlı sigortalılığın yasal dayanağını oluşturan 1479 sayılı Yasa"nın 79.maddesinde: “(Değişik madde: 24/07/2003 - 4956 S.K./33. md.)Bu kanunun 24 üncü maddesinin (I) numaralı bendi kapsamına girmeyenlerden, aynı maddenin (II) numaralı bendinin (a) ve (c) alt bentlerinde sayılanlar dışında kalanlar, ev kadınları ve Türkiye"de ikamet eden yabancı uyruklular talepleri halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler. İsteğe bağlı sigortalı olanların basamak seçme ve yükseltmelerinde bu kanun hükümleri uygulanır.İsteğe bağlı sigortalılık, sigortalılık tescil talebinin Kurum"a intikal ettiği tarih itibariyle başlar ve terk talebinin Kurum"a intikal ettiği tarihte veya diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmaya başladığı tarihten bir gün önce veya sigortalının toplam borcunun üç aylık prim ve ceza tutarından fazla olması halinde sigortalının daha önce ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle sona erer. 2926 sayılı Kanun kapsamına girmeden önce bu kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalı olanların, isteğe bağlı sigortalılıkları devam eder.İsteğe bağlı sigortanın hangi esaslara göre yapılacağı bir yönetmelikle düzenlenir." hükmü düzenlenmiştir. 2926 sayılı Yasa"nın ek 3. maddesinde (Ek:24/7/2003-4956/54 md.) "1479 sayılı Kanun"un birinci kısmında yer alan 20 nci madde, ikinci kısım ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci bölümde yer alan maddelerin tamamı, altıncı bölümde yer alan 56 ncı madde dahil 74 üncü maddeye kadar olan maddelerin tamamı ile 76, 78 ve 79 uncu maddeleri, yedinci bölümde yer alan 80 inci maddesi, ek 9, ek 12, ek 13, ek 14, ek 15, ek 16, ek 17, ek 18, ek 19 ve ek 22 nci maddeleri, geçici 10 ve 11 inci maddeleri, 2926 sayılı Kanun"a tâbi sigortalılar hakkında da uygulanır", hükmü düzenlenmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; bozma ilamı sonrası bozma gereği Kurum"a davacının ilk sigorta prim borcu ödeme tarihi (dosya kapsamında davacının ilk sigorta prim borcu ödeme tarihi; 26/06/1997 tarihi) ile 29/06/2006 tarihleri arasında ödediği sigorta prim borçlarının, ödeme tarihinden itibaren ileriye yönelik olarak ne kadar süreye ilişkin olarak davacıya hizmet sağladığı”nın sorulduğu, Kurum"un cevabî yazısı ile “davacının 26/06/1997 ve 22/07/1997 tarihli prim ödemelerinin geçmiş dönem borcuna mahsup edildiğinden hizmet verilmediği, 29/06/2006 tarihli ödemesine göre verilen geçici hizmet tarihinin 01/06/2006- 31/01/2013 tarihleri arası olduğu”nun Mahkeme"ye bildirildiği anlaşılmıştır.
Somut olayda, bozma kararına uyma doğrultusunda karar verilmiş olsa da bozma gereğinin yerine getirilmediği anlaşılmaktadır. Gerçekten Kurum"dan alınacak cevabî yazı doğrultusunda ilk sigorta prim borcunu ödediği tarihten itibaren isteğe bağlı tarım bağ-kur sigortalısı olarak tespitine karar vermek ve buna göre yaşlılık aylığından yararlanma koşullarının varlığını yeniden değerlendirmek gerektiği Dairemiz bozma ilamında açıkça belirtilmekte iken davanın yazılı şekilde sonuçlandırılması hatalı olmuştur. Kurum tarafından davacının 26/06/1997 ve 22/07/1997 tarihlerinde yapmış olduğu sigortalılık prim borçları ödemelerinin geçmiş dönem borçlarına mahsup edildiğinden hizmet verilemediği, 29/06/2006 tarihli sigorta prim borcu ödemesine göre ise 01/06/2006-31/01/2013 tarihleri arasında davacının isteğe bağlı sigortalı sayılabileceği bildirilmekte iken Mahkemece davacının 26/06/1997 tarihinden itibaren sigortalısı olduğunun tespiti şeklinde hüküm kurulması bozma nedenidir.
Yapılacak iş; davacının sonradan yapmış olduğu sigorta prim ödemelerinin davacıya geçmişe yönelik olarak isteğe bağlı sigortalılık hakkını sağlamayacağı ve buna göre davacının 29/06/2006 tarihli sigorta prim borcu ödemesi nedeniyle 01/06/2006-31/01/2013 tarihleri arasında isteğe bağlı sigortalısı sayılabileceğini göz önünde bulundurmak suretiyle davacının yapmış olduğu sigortalılık prim borcu ödemelerine göre hangi tarihler arasında zorunlu ve isteğe bağlı sigortalısı olarak kabul edildiği ve kabul edilen bu sigortalılığına ait hizmet sürelerini sormak suretiyle gelen yazı cevabına göre Mahkemece yaşlılık aylığından yararlanma koşullarının varlığını değerlendirerek çıkacak sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeksizin yanılgılı değerlendirme ile, yazılı biçimde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalı vekilin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve karar bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 08/02/2016 gününde oy birliği ile karar verildi.