MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı ... ve davalı ... vekillerince yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı miras payı oranında tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir.
Asıl ve birleşen davada davacılar, mirasbırakan babaları ...’nın, ... parsel sayılı taşınmazını davalı ...’a satış suretiyle devrettiğini, ...’ın da taşınmazı mirasbırakanın oğlu olan diğer davalıya yine satış suretiyle temlik ettiğini, yapılan temliklerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, davalılardan ... adına olan tapu kaydının iptali ile miras payları oranında adlarına tesciline karar verilmesini istemişlerdir.
Davalı ..., zamanaşımı itirazında bulunarak, taşınmazı mirasbırakandan tapu siciline güvenerek iyi niyetle bedeli karşılığı satın aldığını, davalı ..., mirasbırakanın ekonomik sıkıntı nedeniyle taşınmazı bedeli karşılığında ...’a sattığını, ...’dan bedeli karşılığı satın aldığını, mirasbırakanın sağlığında kendisi hariç tüm mirasçılara taşınmaz bıraktığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, miras bırakanın gerçek iradesinin bağış, temlik işlemlerinin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden, mirasbırakan ...’nın 3.12.2003 tarihinde öldüğü, geride davacı çocukları ..., ..., ..., ... ile dava dışı eşi ... ve davalı ..."nın mirasçı olarak kaldıkları, murisin 29.08.1990 tarihinde ... parsel sayılı, 12.200 m2 fıstık fidanı niteliğindeki taşınmazını davalı ...’a satış suretiyle devrettiği, davalı ...’in de 20.03.1991 tarihinde mirasbırakanın oğlu davalı ...’ya satış suretiyle temlik ettiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere; uygulamada ve öğretide "muris muvazaası" olarak tanımlanan muvazaa niteliği itibariyle nisbi (nitelikli-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve l.4.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere; görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de 4721 s. Türk Medeni Kanununun 706, 6098 s. Türk Borçlar Kanununun 237 (818 s. Borçlar Kanunun 213) ve Tapu Kanunun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun içinde ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, miras bırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alış gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki kişisel ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Esasen miras bırakan sağlığında hak dengesini gözeten kabul edilebilir ölçüde ve tüm mirasçıları kapsar biçimde bir paylaştırma yapmışsa mal kaçırmak kastından söz edilmeyeceğinden olayda 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanamayacağı da kuşkusuzdur.
Somut olay yukarıdaki ilkeler ile birlikte değerlendirildiğinde; davalı mirasbırakanın sağlığında tüm mirasçılara taşınmaz verdiğini savunmuş, davacı tanığı ... alınan beyanlarında:” muris ... ölmeden önce mallarını çocuklarına paylaştırdı, bu şekilde yaptığı paylaştırma sonucu davalı ...’ya düşen bir yeri ... 137.000,00 TL ‘ye sattı, bu para ile itfaiyenin yanından ev aldı” şeklinde beyanda bulunmuştur.
Ne var ki, mahkemece savunma üzerinde durulmamış, bu yönde bir araştırma ve inceleme yapılmamıştır.
Hâl böyle olunca, yukarıdaki ilkeler uyarınca murisin sağlığında davacı çocuklarına da taşınmaz, para, vs, verip vermediğinin, gerçek amacının mirasçılar arasında denkleştirme mi, yoksa mal kaçırma mı olduğunun duraksamaya yer vermeyecek biçimde açıklığa kavuşturulması, varılacak sonuç çerçevesinde karar verilmesi gerekirken noksan soruşturma ile yetinilerek yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir.
Davalıların yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile yukarıda açıklanan nedenlerden ötürü hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 18.06.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.