Danıştay 3. Daire 1990/3202 Esas 1992/1623 Karar Sayılı İlamı

Daire : ÜÇÜNCÜ DAİRE
Karar Yılı : 1992
Karar No : 1623
Esas Yılı : 1990
Esas No : 3202
Karar Tarihi : 06/05/992

FESHİNE KARAR VERİLEN KOLLEKTİF ŞİRKETİN AKTİFİNDE KAYITLI TAŞINMAZIN SATIŞINDA, VERGİYİ DOĞURAN OLAYIN VUKU TARİHİNİN SATIŞ TARİHİ OLDUĞU HK.

Fırın işletmeciliği yapan kollektif şirketin aktifine kayıtlı taşınmazın şirket ortaklarına satışından doğan Değer Artışı Kazancının beyan edilmemesi nedeniyle takdir komisyonunca takdir edilen matrah üzerinden davacı adına salınan gelir vergisi ile kesilen kaçakçılık cezasına karşı açılan davayı; 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 80.maddesinin 6 bendinde; faaliyeti durdurulan işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazancın değer artış kazancı olduğunun belirtildiği, olayda taşınmazın elden çıktığı tarihin, şirketin fesih tarihi olan 31.12.1979 tarihi olduğu, dolayısıyla vergiyi doğuran olayında bu yılda meydana geldiği, davalı idarenin taşınmazın satış tarihindeki değerinin takdiri için 27.12.1985 tarihinde takdir komisyonuna başvurduğu sabit bulunduğuna göre, 5 yıllık tarh zaman aşımı süresinden sonra takdire sevk edilmek sureyitye takdir edilen matrah üzerinden yapılan tarhiyatta 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 114.maddesine uygunluk görülmediği gerekçesiyle kabul ederek tarhiyatı terkin eden … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulması isteminden ibarettir.
Değer Artış kazancını belirleyen 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa 2361 sayılı kanunun 56.maddesiyle eklenen mükerrer 80.maddesinin 1.fıkrasının 6.bendinde, faaliyeti durdurulan bir işletmenin kısmen veya tamamen elden çıkarılmasından doğan kazançlarında değer artışı kazancı olduğu hükme bağlanldıktan sonra aynı kanun maddesinin 2.fıkrasında "elden çıkarma" deyiminin ilk fıkrada yazılı mal ve hakların satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temliki, trampa edilmesi, takası, kamulaştırılması, devletleştirilmesi, ticari şirketlere sermaye olarak konulmasını ifade edeceği belirtilmiştir.
Madde metnine göre değer artışı kazancında vergiyi doğuran olay, faali yeti durdurulan işletmenin kısmen veya tamamen anılan maddede "elden çıkarma" değimine verilen anlamlardan biriyle bir başka ifade ile, satılması, bir ivaz karşılığında devir ve temlik, trampa ve takas edilmesi, kamulaştırılması, devletleştirilmesi ve ticaret şirketine sermaye olarak konulması suretiyle devredilmesi olup, vergiyi doğuran olayın vukuu tarihinde bu işlemlerin yapıldığı tarih olarak anlaşılması gerekir.
Anılan kanun maddesinde elden çıkarma deyimine verilen anlam bakımından elden çıkarmanın şirketin feshi halini içermediği sabit olup, maddede satışın, elden çıkarma olduğu açıkca vurgulanmıştır.
Olayda, şirket adına kayıtlı taşınmazın, 25.7.1980 tarihinde satıldığı çekişmesiz bulunduğuna göre Değer Artışı Kazancını doğuran olay ve bu taşınmazın satışı ve vergiyi doğuran olayında satışın yapıldığı 25.7.1980 tarihi olması karşısında, vergi mahkemesince maddi ve hukuki olayın yanlış nitelendirilmesi suretiyle tarh zaman aşımının başlangıç tarihi olan satış tarihi yerine şirketin fesih tarihi esas alınarak tarhiyatın zaman aşımı yönünden kaldırılmasına karar verilmesinde yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle vergi dairesi müdürlüğü temyiz isteminin kabulü ile Vergi Mahkemesi kararının bozulmasına, karar verildi.