MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Alacaklı taraf, icra mahkemesine başvurusunda; takip borçlusu tarafından müvekkil alacaklı aleyhine açılan menfi tespit davasında, icra veznesine yatan paranın müvekkil alacaklıya ödenmemesi için verilen tedbir kararı uyarınca takip borçlusu tarafından, menfi tespit dava dosyasına, takibe konu asıl alacağın tamamı ve ayrıca asıl alacağın %15’i oranında ek teminat içeren teminat mektubunun sunulduğunu, menfi tespit davasının reddine karar verilmesi üzerine, icra müdürlüğüne başvurarak teminat mektubunun haczi ile paraya çevrilerek ödenmesini talep ettikleri halde icra müdürlüğünün, şikayete konu, 23.06.2015 tarihli kararı ile, haciz işlemi gerçekleştirdiği halde paraya çevirme işlemi yapmadığı gibi ödeme için de kararın kesinleşmesine karar verildiğini belirterek işlemin iptalini talep etmiş, Mahkemece, şikayetin reddine karar verilmiştir.
İİK.nun 72/3 maddesi; “İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Şikayete konu işlemin yapıldığı icra takibine 18.07.2013 tarihinde başlanmış olup, menfi tespit davası ise, takipten sonra, 29.07.2013 tarihinde açılmıştır. Menfi tespit davasında verilen 11.02.2014 tarihli ara kararda, şikayete konu icra takip dosyasındaki asıl alacak miktarı olan 50.000 USD ile bu miktarın %15 oranında teminat mektubu sunulduğu takdirde icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi için tedbir konulduğu belirtilmiş, takip borçlusu tarafından teminat mektubu dava dosyasına ibraz edilmiştir. Dolayısıyla, menfi tespit davasına bakan mahkemece, asıl alacağın tamamı dışında, alacaklının, gecikmeden doğan zararları karşılamak için asıl alacağın % 15’i tutarını da içerir teminat mektubu talep ettiği görülmektedir.
İİK.nun 72/3 maddesinde; “(Değişik: 9/11/1988 - 3494/6 md.) Dava alacaklı lehine neticelenirse ihtiyati tedbir kararı kalkar. Buna dair hükmün kesinleşmesi halinde alacaklı ihtiyati tedbir dolayısıyla alacağını geç almış bulunmaktan doğan zararlarını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Bu zarar herhalde yüzde yirmiden aşağı tayin edilemez. (1)” düzenlemesine yer verilmiştir. Buna göre, alacaklının, ihtiyati tedbir dolayısıyla alacağını geç almasından doğan zararlarını (takip borçlusu tarafından) dava dosyasına sunulan teminattan alması, buna dair mahkemece kurulacak hükmün kesinleşmesine bağlıdır. Bir başka anlatımla, menfi tespit davasının reddi halinde, alacaklının alacağını geç almasından kaynaklı doğan zarar için gösterilen teminat bedeli dışında geriye kalan teminat mektup bedeli için alacaklının haciz talep edip, teminat mektubunun paraya çevrilerek kendisine ödenmesini istemesinde yasal bir engel bulunmamaktadır.
Bu durumda, mahkemece, istemin kısmen kabulü ile, icra müdürlüğünün şikayete konu 23.06.2015 tarihli kararının iptaline, haczedilen teminat mektubundan, alacaklının, gecikmeden doğan zararları karşılamak için asıl alacağın % 15’i tutarı dışında kalan yani asıl alacak miktarı olan 50.000 USD.nin ihtiyati tedbir kararının verildiği tarihteki Türk Lirası karşılığınca teminat mektubunun paraya çevrilerek, (takip alacaklısının alacağının haczi vs. gibi) başkaca yasal bir engel olmadığı takdirde alacaklıya ödenmesi yönünde icra müdürlüğünce işlem tesis edilmesine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK"nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 20/03/2017 gününde oyçokluğuyla karar verildi.


(M)

Somut olayda 18/07/2013 tarihinde şikayetçi alacaklı tarafından borçlu şirket ve diğer borçlu aleyhinde 50.000 USD bono alacağına dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibi başlatıldığı, borçlu şirketin ... 5. Ticaret Mahkemesi’nde 29/07/2013 tarihinde açtığı menfi tespit davasında 11/02/2014 tarihli ara kararı ile, takibin İİK 72/3 maddesine göre tedbiren durdurulması talebinin reddine, borçlu aleyhinde yapılan iki ayrı icra dosyasındaki toplam alacak miktarı 170.000 USD (50.000+120.000 USD)nin %15’i olan 25.000 USD karşılığı 436.356 TL nakit ve fer’ilerini kapsayacak kesin ve süresiz teminat mektubu sunulduğu takdirde her iki icra dosyasında icra veznesindeki paranın alacaklıya ödenmemesi için tedbir konulmasına karar verildiği, borçlunun Ticaret Mahkemesine hitaben yazılmış 436.356 TL kadar olan kesin ve süresiz teminat mektubunu mahkemeye ibraz ettiği, mahkemece 27/05/2015 tarihinde menfi tespit davasının İİK 72/1 göre reddine, 72/4 göre tedbire konu alacak miktarı olan 327.919 TL (97.050+271.620)nin %20’si olan 65,583 TL kötüniyet tazminatının borçludan alınıp alacaklıya verilmesine karar verildiği, bu karar üzerine alacaklı vekilinin teminat mektubunun paraya çevrilmesini talep ettiği, icra müdürlüğünün ... 2. İcra 2013/6914 Esas nolu dosyasında verilen kararla icra dosyasına yatırılan nakit para ve teminat mektubu bulunmadığı, teminat mektubunun mahkemeye sunulması nedeniyle teminat mektubunun icra dosya alacağının teminatı için verildi ise üzerine haciz konulması, verilmedi ise serbest kalması halinde haciz konması için mahkemeye yazı yazılmasına, paraya çevrilmesi halinde İİK 72/4 maddesine göre hükmün kesinleşmesi sonrasında paranın ödenmesine karar verildiği görülmektedir.
Alacaklının 23/06/2015 tarihli bu müdürlük kararının iptali ile talebi gibi işlem yapılması yönündeki icra mahkemesine yaptığı bu şikayetin de İİK 72/4 maddesine göre menfi tespit davasının reddi kararı ile ihtiyati tedbirin re’sen kalkacağı, kesinleşmesine gerek olmadığı için teminat mektubunun paraya çevrilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
İİK’nun 72/3 maddesi takipten sonra açılan menfi tespit davasında borçlunun gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın %15’inden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında mahkemeden ihtiyati tedbir yolu ile icra mahkemesinden paranın alacaklıya verilmesini isteyebilir hükmünü düzenlemekte olup, somut olayda da menfi tespit davasına bakan mahkeme borçlu aleyhinde başlatılan iki takip dosyası borcunun %15"i tutarında teminat mektubu alarak İİK 72/3 maddesi uyarınca tedbir kararı vermiş olup, İİK 72/4 göre davanın alacaklı lehine sonuçlanması halinde ihtiyati tedbirin kalkması hükmü nedeniyle bu teminat mektubunu paraya çevrilmesi mümkün değildir. Çünkü dosya borcunun ödenmesi amacı ile icraya verilen bir teminat mektubu yoktur. İİK 72/4 hükmü uyarınca menfi tespit davasının reddine ilişkin hükmün kesinleşmesi halinde alacaklının ihtiyati tedbir dolayısı ile alacağını geç almış bulunmasından doğan zararlarını gösterilen teminattan alır. Alacaklının uğradığı zarar aynı davada takdir olunarak karara bağlanır. Bu zarar herhalde yüzde yirmiden aşağı tayin edilemez. Anılan hüküm uyarınca söz konusu teminat mektubu menfi tespit davasının kesinleşmesi halinde paraya çevrilerek, ilamda hükmedilen kötüniyet tazminatı olan 65.583 TL’nin tahsilinde kullanılacaktır.
Somut olayda ise menfi tespit davasının reddi kararının kesinleşmesinden önce mahkemeye verilen teminat mektubunun paraya çevrilmesi mümkün değildir. Menfi tespit davasına bakan ticaret mahkemesi de icra mahkemesine yazdığı 06/08/2015 tarihli yazısında bu yönde görüş bildirmiştir. Bu nedenle alacaklının bu yöndeki talebini reddeden icra müdürlüğü kararı isabetli olup bu kararın iptali yönündeki şikayetin reddine ilişkin mahkeme kararının onanması yerine asıl alacağın %15 tutarı dışında kalan teminat mektubu kısmının paraya çevrilerek alacaklıya ödenmesi yerindeki Dairemizin sayın çoğunluğunun görüşüne katılmıyorum.
Öte yandan mahkemeye ibraz edilen teminat mektubu borçlu aleyhinde yapılan 2 adet icra dosya borcu toplamının %15’i kadar alacakla ilgili olup, bozma gerekçesinde yazılı olduğu üzere asıl alacağın %15 tutarından fazla miktarı içeren bir teminat mektubu bulunmadığından, asıl alacağın %15 tutarı dışında kalan kısım yönünden mektubun paraya çevrilmesi gerektiği görüşü de anılan icra dosyaları içeriği gözönüne alındığında isabetli bulunmamaktadır.