5. Hukuk Dairesi 2020/9413 E. , 2020/10023 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki davada ... Asliye Ticaret ile ... 2. Asliye Hukuk (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, menfi tespit istemine ilişkindir.
... Asliye Ticaret Mahkemesince, davacı ile davalı arasındaki sözleşmenin 14. Maddesinde, sözleşmenin ve yürürlükteki ilgili mevzuatın uygulanmasından doğacak anlaşmazlıkların giderilmesinde ... Mahkemeleri ve İcra Dairelerinin yetkili organ olarak kararlaştırıldığı, H.M.K."nun 17. maddesinde “Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır.” hususunun belirtildiği, tarafların T.T.K."nun 12. maddesinde anlatılan haliyle tacir sayılacağının anlaşıldığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
... 2. Asliye Hukuk Mahkemesince (Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatıyla) HMK’da yetki sözleşmesi yapılması için tarafların tacir olması, yetki sözleşmesinin yazılı olarak yapılmış olması, yetki sözleşmesinde yetkili mahkemelerin açık olarak düzenlenmiş olması ve kesin yetki durumunun olmaması şartlarının arandığı, somut sözleşmede bu şartlara aykırı bir durum olmadığı şartların yerine getirilmiş olduğu ancak tarafların yapmış olduğu yetki sözleşmesinin mahkemece esas alınabilmesi için davalının ilk itiraz olarak cevap dilekçesi süresi olan 2 haftalık süre içinde itirazını ileri sürmesi gerektiği, davalının ilk itirazda bulunmadığı, mahkemenin ilk itiraz olmadan sözleşmenin 14.maddesindeki münhasır yetki sözleşmesini re"sen dikkate alması usül ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle karşı yetkisizlik kararı verilmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 17. maddesinde "Tacirler veya kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek bir uyuşmazlık hakkında, bir veya birden fazla mahkemeyi sözleşmeyle yetkili kılabilirler. Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça dava sadece sözleşmeyle belirlenen bu mahkemelerde açılır." düzenlemesi yer almaktadır.
Yetki sözleşmesi tacirler veya kamu tüzel kişileri arasında yapıldığı takdirde HMK"nın 17. maddesi uyarınca geçerlidir. Yalnızca tacirler ve kamu tüzel kişileri, aralarında doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlık hakkında bir veya birden fazla mahkemeyi yetkili kılabilir. Bu yeni düzenleme, 01.10.2011 tarihinden sonra açılacak davalar bakımından uygulanmakla birlikte, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun (HMK) 19. maddesinin 2. bendi “Yetkinin kesin olmadığı davalarda, yetki itirazının, cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir. Yetki itirazında bulunan taraf, yetkili mahkemeyi; birden fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirir. Aksi takdirde yetki itirazı dikkate alınmaz.” hükmünü içermektedir.
Mahkemece re"sen yetkisizlik kararı verilebilecek haller, dava şartı olan, kesin yetki halleridir. HMK"nın 18. maddesi kesin yetkinin olduğu hallerde tarafların yetki sözleşmesi yapamayacaklarını açıkca düzenlemiştir. Bu nedenle yetki sözleşmesi kesin yetkinin olduğu hallerde yapılamaz. Yetki sözleşmesinin yapılmış olması da resen yetkisizlik kararı verilebilecek hallerden değildir. (11. HD 2016/15056 -2017/319 vb)
Somut olayda, davanın davalıya sipariş edilen malların bedeline karşılık verildiği iddia edilen çekler karşılığı mal teslim edilmediği iddiası ile açılan menfi tespit davası olduğu, kesin yetki durumu bulunmadığı ve taraflar yetki itirazı ileri sürmediğinden, davanın ilk açıldığı ... Asliye Ticaret Mahkemesi yetkili hale gelmiştir. Bu durumda uyuşmazlığın, davanın ilk açıldığı ... Asliye Ticaret Mahkemesince görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince ... Asliye Ticaret Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 16/11/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.