Cumhuriyet Gazetesi"nin 26/04/2019 tarihli nüshasının 10. sayfasında "Hayaller baro başkanlığı gerçekler mafya avukatlığı" başlığı ile yayımlanan yazı nedeniyle ilgilisi ... vekilinin tekzip talebinin söz konusu gazete nüshalarının dosyaya sunulmamış olması sebebiyle reddine dair ... Anadolu 5. Sulh Ceza Hâkimliğinin 02/06/2020 tarihli ve 2020/3254 değişik iş sayılı kararına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin mercii ... Anadolu 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 09/06/2020 tarihli ve 2020/3114 değişik iş sayılı kararı aleyhine, Adalet Bakanlığı"nın 21.10.2020 gün ve 2020/11089 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava dosyası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 04.11.2020 gün ve KYB. 2020 / 96401 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Benzer bir olayda, Yargıtay 19. Ceza Dairesinin 24/05/2018 tarihli ve 2018/2526 esas, 2018/6275 karar sayılı ilâmı ile "...Kanun yararına bozmaya konu dosyada; başvuranın düzeltme ve cevap metni yayımlanması için Sulh Ceza Mahkemesine usulüne uygun biçimde başvurduğu, ancak mahkemece gerek noter tebliğ mazbatasının usulüne uygun olup olmadığı, gerekse tebliğden itibaren süreli yayınlarda üç gün yayımlanıp yayımlanmadığı hususunda yeterli araştırma yapılmadan başvurunun reddine karar verildiği, itiraz üzerine karar veren merciin ise gerekli araştırmayı yapmak, başvurana süre vermek veya Cumhuriyet Başsavcılığından ilgili gazete nüshalarını istemek yerine, kararda usul ve yasaya aykırılık görülmediğinden itirazın reddine karar verdiği anlaşılmakla, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğü..." gerekçesiyle ilgili kararın CMK"nın 309/4-a maddesi uyarınca bozulmasına ve müteakip işlemlerin, kararı veren mahkeme tarafından, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yerine getirilmesine dair karar verildiği nazara alındığında;
... Anadolu 5. Sulh Ceza Hakimliğince gerekli araştırmanın yapılması, başvurana eksikliklerin tamamlanması için süre verilmesi veya Cumhuriyet Başsavcılığından ilgili gazete nüshalarını istenmesi sonrası karar verilmesi gerektiği cihetle, itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde reddine karar vermesinde isabet görülmediği, gerekçesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
5187 Sayılı Basın Kanununun "düzeltme ve cevap" başlıklı 14. maddesinde; "...Süreli yayınlarda kişilerin şeref ve haysiyetini ihlâl edici veya kişilerle ilgili gerçeğe aykırı yayım yapılması halinde, bundan zarar gören kişinin yayım tarihinden itibaren iki ay içinde göndereceği suç unsuru içermeyen, üçüncü kişilerin hukuken korunan menfaatlerine aykırı olmayan düzeltme ve cevap yazısını; sorumlu müdür hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, günlük süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç üç gün içinde, diğer süreli yayınlarda yazıyı aldığı tarihten itibaren üç günden sonraki ilk nüshada, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorundadır...." ve"...Düzeltme ve cevabın birinci fıkrada belirlenen süreler içinde yayımlanmaması halinde yayım için tanınan sürenin bitiminden itibaren, birinci fıkra hükümlerine aykırı şekilde yayımlanması halinde ise yayım tarihinden itibaren onbeş gün içinde cevap ve düzeltme talep eden kişi, bulunduğu yer sulh ceza hâkiminden yayımın yapılmasına veya bu Kanun hükümlerine uygun olarak yapılmasına karar verilmesini isteyebilir. Sulh ceza hâkimi bu istemi üç gün içerisinde, duruşma yapmaksızın, karara bağlar..." hükümlerinde;
Bir süreli yayında, yer alan haber, yazı, resim vs. İçerikte, şeref ve haysiyetini ihlal edici veya gerçeğe aykırı yayın yapılması halinde, bundan zarar gören kişinin, hazırladığı düzeltme ve cevap metnini, yayım tarihinden itibaren iki ay içinde ilgili yayının sorumlu müdürüne ulaştırılması, buna rağmen, zarar gören kişinin hazırladığı düzeltme ve cevap metinin süresinde (günlük süreli yayında üç gün, diğer süreli yayınlarda yazının ulaşmasını takip eden ilk nüshada) yayımlanmaması, "düzeltme veya ekleme" yaparak yayımlanması veya gereği gibi (aynı sayfada, aynı sütunda, aynı puntoda ve aynı şekilde) yayımlanmaması halinde ise; ilgilinin süreli yayın sahibine tanınan sürenin (günlük süreli yayında üç gün, diğer süreli yayınlarda yazının ulaşmasını takip eden ilk nüshada) bitiminden itibaren 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine başvurma hakkının bulunduğu belirtilmiştir. Madde metninde düzenlenen usul, doktrinde uyar-kaldır metodu olarak da adlandırılmaktadır. Bu yöntemin kullanılması, Sulh Ceza Hakimliğine başvurulması için ilgilinin hazırladığı düzeltme ve cevap metnini, süreli yayının sorumlu müdürüne "ulaştırdığını ispatlaması zorunludur. Bu nedenle, Sulh Ceza Hakimliğince, 5187 sayılı Kanun"un 14. maddesi gereği "düzeltme ve cevap metninin yayımlanması için yapılan başvuruda yapılacak ilk inceleme, ilgilinin hazırladığı düzeltme ve cevap metnini sorumlu müdüre ulaştırıp ulaştırmadığının araştırılması, yazının ulaşmasına rağmen 14/1. maddede yazılı süreler içinde yayımlanıp yayımlanmadığının ilgili gazete nüshaları incelenerek tespit edilmesidir.
Kanun yararına bozmaya konu başvuru sürecinin incelenmesinde;
Başvuranın, 02.06.2020 tarihli dilekçesinde; günlük süreli yayının 26.04.2020 günlü nüshasının 10. sayfasında yer alan habere karşı hazırladığı düzeltme ve cevap metnini, ilgili gazetenin sorumlu müdürüne e-posta yoluyla gönderdiğini, ayrıca Kadıköy 3. Noterliğinin 29.04.2020 tarih- 16114 yevmiye sayılı ihtarnamesine de konu ederek, yayımlanması için sorumlu müdüre tebligat yoluyla da gönderdiğini belirttiği, ancak haberden sonra aynı günlük süreli yayının 28.04.2020 tarihli nüshasının 6. sayfasında, "... Barosundan Açıklama; Avukat, Aldığı Davayla Özdeşleştirilemez" başlıklı yazıda kısaltılarak ve değiştirilerek yayımlandığını, bu nedenle usulüne uygun şekilde yayımlanması için başvurduğunu belirttiği görülmüştür.
Sulh Ceza Hakimliğince öncelikle; 5187 sayılı Kanun"un 14. maddesinde düzenlenen "uyar-kaldır" yöntemiyle ve süresi içinde başvurulup başvurulmadığının, ilgili noter ihtarnamesinin tebliğ mazbatasının ve başvuranın sorumlu müdüre gönderdiğini iddia ettiği doğrulanmış e-posta dokümanlarının dosyaya celbedilmesi suretiyle tespit edilmesi, sonra düzeltme ve cevap yazısının yayımlanması gereken ilgili tarihlerdeki gazete nüshalarının incelenmesi gerekirken, başvuranın ilgili gazete nüshalarını sunmadığından bahisle başvurunun reddine karar verilmesinde,
Devamla yapılan itiraz üzerine, itiraz merci tarafından yukarıda yazılı hususlar açıklığa kavuşturulmaksızın süreli yayın sorumlu müdürünün hangi tarihli nüshada düzeltme ve cevabı yayımlaması gerektiğinin veya 28.04.2020 tarihli nüshadaki yayının başvuranın e-posta ile süreli yayın sorumlu müdürüne gönderdiği metin olup olmadığının incelenerek buna göre 5187 sayılı Kanun"a göre gerek uyar - kaldır yönteminin usulünce uygulanıp uygulanmadığının gerekse düzeltme ve cevap metninin gereği gibi yayımlanıp yayımlanmadığının tespitiyle buna göre bir karar verilmesi gerekirken, yapılması gerekenin aksine; 5187 sayılı Kanun"da açıkça düzeltme ve cevap metni yayımlanması için Sulh Ceza Hakimliklerine başvurulması gerektiği yönünde yer alan düzenlemeye aykırı şekilde başvuranın güncel ve ivedi bir hukuki yararı olmadığından bahisle itirazın reddine karar verilmesinde hukuka uygunluk görülmediği anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, kanun yararına bozma talebinin kabulüyle,... Anadolu 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 09.06.2020 tarihli ve 2020/3114 değişik iş sayılı kararının CMK"nın 309/4-a. maddesi uyarınca BOZULMASINA, yukarıda yazılı ilk incelemeye dair müteakip işlemlerin, kararı veren merci tarafından, gerekli inceleme ve araştırma sonucunda yerine getirilmesine, 24.02.2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.