Taraflar arasındaki “tespit” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Ankara 1.İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 21.05.2008 gün ve 2008/14 - 318 sayılı kararın incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 21.Hukuk Dairesinin 19.10.2009 gün ve 2008/13091 - 2009/13006 sayılı ilamı ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle,yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiş; direnme kararının davalı vekilince temyizi üzerine Hukuk Genel Kurulu’nun 29.09.2010 gün ve 2010/21-302 E. 2010/438 K.sayılı ilamıyla direnme uygun bulunarak işin esası incelenmek üzere dosyanın Özel Dairesine gönderilmesine karar verilmiş; Özel Dairece dosya hiçbir işlem yapılmaksızın tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
HUKUK GENEL KURULU KARARI
Hukuk Genel Kurulunca incelenerek, dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü:
Bilindiği üzere, direnme kararları üzerine verilen Hukuk Genel Kurulu kararlarına karşı karar düzeltme yolunun açık olup olmadığı hususu, öncelikle 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 440/1 ve 442/A maddeleri çerçevesinde değerlendirilir.
Hukuk Genel Kurulu kararına karşı karar düzeltme yolunun açık olması halinde dosya yerel mahkemeye gönderilerek taraflara tebliği ve karar düzeltme hakkının kullanılabilmesi için gerekli sürenin verilmesi sağlanır ve karar düzeltme talebinde bulunulması halinde buna ilişkin işlemler yerel mahkemece tamamlanarak dosya, Hukuk Genel Kuruluna karar düzeltme incelemesi yapılmak üzere gönderilir. Bu inceleme sonunda verilecek karar kesindir. Yerel Mahkeme bu halde kararın mahiyetine göre takibi işlemleri yapar. Örneğin ; karar bozma ise mahkemece buna uyularak karar verilir. Şayet onama ise karar kesinleştirilir. Eğer yeni hükmün varlığı ya da direnmenin uygun bulunmasına ilişkin ise bu halde de kararda işaret olunan daireye gerekli inceleme yapılmak üzere gönderilir.
Özel Kanunları gereği baktıkları işler karar düzeltmeye tabi olmayan daire kararlarına direnilmesi üzerine verilen veya bizatihi kararın mahiyeti gereği karar düzeltme yolu kapalı olan Hukuk Genel Kurulu kararlarına ilişkin yapılacak işlemlerde bu husus gözetilmek üzere Hukuk Genel Kurulu’nun kararının mahiyetine göre işlem yapılır.
Hukuk Genel Kurulunun kararına karşı karar düzeltme yolu kapalı ise; bu durumda dosyada verilen kararın özelliğine göre dosya ya yerel mahkemeye ya da doğrudan Özel Daireye gönderilir.
Özellikle Hukuk Genel Kurulunun, yeni hükmün varlığı ya da direnmenin uygun bulunması nedeniyle daireye gönderme kararı verdiği hallerde karar düzeltme yolu kapalı ise dosya yerel mahkemeye değil, karar gereği yerine getirilmek üzere doğrudan Özel Daireye gönderilir.
Böyle bir durumda Özel Dairenin kararda işaret olunan incelemeleri yapmak üzere dosyayı esasına alarak; takibi işlemleri yapması gerekir.
Hal böyle olmasına karşın sıklıkla Özel Dairelerce bu dosyalar ya tekrar Hukuk Genel Kuruluna ya da yapacağı herhangi bir işlem olmadığı halde yerel mahkemeye gönderilmekte; yapılacak işlemler bu yolla uzamakta ve aksamaktadır.
Oysa, yargı mercileri ellerine gelen işi, mümkün olan en süratli şekilde ve en doğru biçimde sonuçlandırmak zorunluluğundadır.
Yukarıdaki açıklamalar ışığında eldeki dosya irdelendiğinde:
Hukuk Genel Kurulu kararının İş Mahkemesince verilen karara ilişkin bulunduğu, bu tür kararlara karşı karar düzeltme yolunun kapalı olduğu açıktır.
Hukuk Genel Kurulunca “Yerel Mahkemenin, davacı sigortalının, Almanya"da ilk defa sosyal sigorta giriş tarihinin 506 Sayılı Kanunun 108.maddesine koşut olarak Türk sosyal sigortalarına giriş tarihi olarak kabulü ile daha önce sigortalı olarak Türkiye"de tescili olmayanların 506 Sayılı Kanunun Geçici 81.maddesinin yürürlük tarihinden sonra, yürürlük tarihinden öncesine ait devreye ilişkin olarak yapacakları borçlanmaların; Geçici 81.madde uygulamasında gözetilmesi gerektiğini benimseyerek yaptığı değerlendirme ve bu değerlendirme sonucu verdiği direnme kararı uygun bulunarak; Özel Daire bozma nedenine göre, yaşlılık aylığı tahsis koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğini ve diğer temyiz itirazlarını incelemediğinden, bu yönde inceleme yapılmak üzere dosyanın Özel Daireye gönderilmesine” karar verildiğine göre Özel Dairece, kararda işaret olunan inceleme yapılmalıdır.
Hal böyle iken, Özel Dairece, açıklanan hususlar gözden kaçırılarak, hiçbir işlem yapılmadan, 30.05.2001 gün ve 2011/377-2011/4892 sayılı kararla, direnme kararının varlığından bahisle, dosya tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
O halde; dosya, açıklanan hususlarda temyiz itirazları incelenmek üzere Özel Daireye gönderilmelidir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle Hukuk Genel Kurulu’nun “direnme uygun bulunduğundan, davalı vekilinin yaşlılık aylığı tahsis koşullarının gerçekleşip gerçekleşmediğine ve diğer yönlere ilişkin temyiz itirazlarının Özel Dairesince incelenmesi” yönündeki kararının gereğinin yerine getirilmesi için dosyanın 21.HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 22.06.2011 gününde oybirliği ile karar verildi.
