BAM Hukuk Mahkemeleri İstanbul 13. Asliye Ticaret Mahkemesi 2008/106 Esas 2022/160 Karar Sayılı İlamı

T.C.
İSTANBUL
13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2008/106 Esas
KARAR NO : 2022/160
DAVA : İstirdat
DAVA TARİHİ : 22/02/2008
KARAR TARİHİ : 01/03/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirket çalışanlarından ... 'nun iş için kullandığı aracın park halinde iken camı kırılarak bagaj açılarak bagaj içinde bulunan muhtelif çek ve evrakların olduğu çantanın çalınmış olduğunu, durumun polise haber verildiğini ve olay yerinde inceleme yapıldığını, çalınan çekler hakkında .... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2007/... E. Sayılı dosyasından çek iptali ve ödeme yasağı istemi ile dava açıldığını ve ödeme yasağı kararının banka şubelerine teslim edildiğini, çalınan çeklerden ... Bankası, ... Şubesinin, keşideci ... Şti. ... ve ... ... olan ... nolu 31.01.2008 günlü, 10.0000,00 YTL bedelli, lehdarı ... Ticaret Olan çekin müvekkili ticari münasebeti bulunan ... Ticaret ... ve ... ...'den alınan üç çekten biri olduğunu, mezkur çekin davalılardan ... Tarafından ... İcra Müdürlüğünün 2008/... E. Sayılı dosyasından icra takibine konulduğunu, ciro silsilesinin suç teşkil eden bir fiil ile tamamen koptuğunu, davalıların hiçbir şekilde çekin meşru hamili olmadığını, ... ...-... Ticaret tarafından Gaziosmanpaşa İcra Mahkemesinde takibin iptali istemi ile 21.02.2008 tarihinde dava açıldığını, ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2007/ ... E. Sayılı dosyasından dava konusu çek hakkında ödemeden men kararı verildiğini ve Ticaret Sicil Müdürlüğü Gazetesinde ilan edildiğini, davalılardan ... Ltd. Şti. Çekin çalıntı olduğunu bildiğini ve ... Ticaret ile ilişkisi olmadığını, diğer iki davalının ise kötüniyetli olduğunu, çek bedelinin icra dosyasından tahsil edilmesi halinde geri alınmasının mümkün olmayacağını, bu sebeplerden dava konusu çekin meşru hamili müvekkili şirketin elinden hırsızlık neticesinde çıktığından ve gerek müvekkilinin gerekse çeki müvekkile ciro eden firmanın davalılardan hiçbiri ile ticari münasebeti ve borcu olmadığından, ciro silsilesinin kopukluğu nedeni ile bu çeke dayalı olarak ... İcra Müdürlüğünün 2008/ ... E. Sayılı dosyasından yapılan icra takibinin durdurulması ve icra veznesine giren paranın takip alacaklısına ödenmemesi hususunda teminatsız veya sayın mahkemece uygun görülecek teminat mukabilinde ihtiyati tedbir kararı verilmesine, müvekkili şirketin dava konusu ... Bankası, ... Şubesinin keşideci ... Şti. ve ... ... olan ... nolu müvekkiline aidiyetinin tespitine ve çekin istirdatına, dava konusu çek bedelinin davalı tarafından tahsil edilmesi halinde bedelin istirdatına, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.
CEVAP:
Davalı ...Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının husumet sıfatı bulunmadığını, davacı şirketin söz konusu çekte keşideci ve/veya ciranta olmadığını, bu yönüyle davanın reddi gerektiğini, davacının hiçbir delilinin taraflarına ulaşmadığını, dava konusu çekin bedelinin icra müdürlüğüne ödendiğini, davacı iddialarının şahitle ispat sınırının üzerinde olduğunu ve senetle ispatı gerektiğini, ciro silsilesinde bir kopmanın olmadığını, icra takibinin usulüne uygun olarak yapıldığını, davaya mazeret beyanlarını sunduklarını ve kabulünü talep ettiklerini, bu sebeplerden haksız ve hukuka aykırı taraflarına açılan davanın öncelikle sıfat eksikliği yönünden reddine, bu taleplerinin kabul edilmemesi durumunda davanın esastan reddine, masraf ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava; Menfi tespit ve çek istirdatı ile çek bedelinin davalı tarafından tahsil edilmesi halinde bedelin istirdatı davasıdır.
Davacı vekili davada; ....Asliye Ticaret Mahkemesinin 2007/ ... E. sayılı dosyasına, karakol tutanaklarına, banka yazısı ve kayıtlarına, ticari defterler ve belgelere, gazete ilanlarına, SSK kayıtlarına, tanık beyanlarına, Ticaret Sicil kayıtlarına, imza örneklerine, bilirkişi incelemesine ve sair her türlü yasal delillere dayanmıştır.
Davalı ......A.Ş. vekili cevap dilekçesinde aktif husumet itirazında bulunmuştur.
6102 sayılı TTK’nin 792. maddesi, "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.'' hükmünü haiz olup, davacı, zikredilen madde gereği üzerine düşen ispat külfetini yerine getirmesi halinde çek bedelinin istirdadını çeki kötüniyetle veya ağır kusurlarıyla iktisap etmiş olan hamilden talep edebilecek olup bu anlamda davacının dava açmakta hukuki menfaati olduğundan Mahkememiz tarafından davalı .... A.Ş. vekilinin aktif husumet itirazının reddine karar verilmiştir.
Mahkememiz tarafından ... Cumhuriyet Başsavcılığı'na müzekkere yazılarak 2010/... soruşturma nolu ceza tahkikatının sonucu beklendiğinden soruşturmanın ne aşamada olduğunun bildirilerek dava açılmış ise hangi mahkemede açıldığının, kovuşturmaya yer omadığına karar verilmiş ise karardan bir örneğin mahkememize gönderilmesi istenilmiş olup ... Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından cevaben iddianamenin düzenlenerek .... Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2006/... esas sayılı dosyasında davanın açıldığı bildirilmiştir.
Mahkememiz tarafından .... Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2006/... esas sayılı dosyası belletici mesele yapılmıştır.
Mahkememiz tarafından .... Ağır Ceza Mahkemesi'nin 2006/... esas sayılı dosyasının incelenmesi neticesinde katılanın dosyamız davacısı ... Olduğu, mağdurların ... ile dosyamız davalısı ... Sanayi ve Ticaret A.Ş.'nin olduğu, sanıkların ise dosyamız davalıları ... Limited Şirketi'nin yetkilisi olan ... ... ile ... Ticaret Limited Şirketi'nin yetkilisi olan ... 'ın olduğu anlaşılmakla .... Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 10.12.2020 tarihli karar ile ".. 1-Sanıklar ... ... ve ... ... haklarında resmi belgede sahtecilik suçunu işledikleri iddia edilerek TCK'nun 204/1 maddesi uyarınca ayrı ayrı cezalandırılmaları istemiyle mahkememize kamu davası açılmış ise de; suça konu çekin keşide tarihinin 31/01/2008 olduğu, suç tarihinin de bu tarih olduğu, suça ilişkin asli ve uzayan zaman aşımının 12 yıl olduğu, suç tarihinden bu yana 12 yıllık zaman aşımı süresinin 31/01/2020 tarihinde dolmuş olduğu anlaşılmakla sanıklar hakkında resmi belgede sahtecilik suçundan açılan kamu davasının TCK'nun 66/1-e, 67/4 ve CMK'nun 223/8 maddesi uyarınca ayrı ayrı düşmesine,
2-Sanık ... ... hakkında nitelikli dolandırıcılık suçunu işlediği iddia edilerek TCK'nun 37/1 maddesi delaletiyle TCK'nun 158/1-h maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle mahkememize kamu davası açılmış ise de; suça konu çekin sanık tarafından ... 'ye olan borcuna karşılık verildiği ve böylelikle suçun yasal unsurları itibariyle oluşmadığı anlaşılmakla sanık ... ...'in müsnet suçtan CMK'nun 223/2-a maddesi uyarınca beraatine,
3-Sanık ... ... hakkında diğer sanık ... ...'in dolandırıcılık suçuna iştirak ettiği iddia edilerek TCK'nun 37/1 maddesi delaletiyle TCK'nun 158/1-h maddesi uyarınca cezalandırılması istemiyle kamu davası açılmış ise de; sanığın müsnet suçu işlediğine dair cezalandırılmasına yeter ölçüde her türlü şüpheden uzak, kesin ve inandırıcı delil elde edilemediği gibi diğer sanık ... ...'in de suça konu çeki doğmuş bir borca karşılık vermiş olduğu ve suçun unsurları itibariyle oluşmadığı anlaşılmakla sanık ... ...'ın müsnet suçtan CMK'nun 223/2-a,e maddeleri uyarınca beraatine," karar verilmiş olup mahkememe kararının istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi ... Ceza Dairesi 2021/ ... Es. Ve 2021/ ... K. Sayılı ilamı ilamı ile ".... sanık ... ... yönünden hüküm fıkrasının 3. parağrafında yer alan "sanığın müsnet suçu işlediğine dair cezalandırılmasına yeter ölçüde her türlü şüpheden uzak kesin ve inandırıcı delil elde edilemediği gibi" ibareleri ile aynı paragrafta yer alan ",e" ibaresinin hüküm fıkrasından çıkartılması suretiyle yukarıda eleştirilen hususlar dışında diğer yönleri usul ve kanuna uygun olan hükmün düzeltilerek istinaf başvurusunun esastan reddine," karar verilmiştir.
Mahkememiz tarafından dava, cevap, taraf delileri, davacı ve davalılardan ... Ltd. Şti nin ticari defter kayıt ve belgeleri üzerinde inceleme yapılarak dava konusu çekin ticari defterlerde kayıtlı olup olmadığı, var ise ne şekilde kayıtlandığı, davacının çek hamili olduğu iddiasının ticari defter içeriklerine ve tüm dosya kapsamına göre yerinde olup olmadığı husunda rapor aldırılması için dosyanın bilirkişi heyetine tevdine karar verilmiş olup bilirkişi heyeti tarafından sunulan raporda ayrıntısı açıklandığı üzere sonuç olarak "... Davacının sunulan 2008 yılı ticari kayıtlarında çek lehtarı ... Ticaret firması ile ticari ilişkisi mevcut olduğu ve 2008 yılında çekle ilgili ... ticaret hesabından ... hesaba çıkış yapıldığına ilişkin davacının kayıtları görülmüş olup, 2007 yılı ticari defterlerinin sunulmamasında taktir Sayın Mahkemeye ait olmak üzere, davacının çek lehtarı ... Ticaretten çeki aldığına dair sunmuş olduğu 09/11/2007 tarihli çek giriş bordrosunda yer alan çekin Lehtarı ... Ticaret ,İcra Hakimliğine vermiş olduğu dilekçede söz konusu çeki davacıya verdiğini beyan etmiş olduğu, davalıların incelemeye ticari defter kayıt belge ibraz etmemesinde nihai taktirin Sayın mahkemeye ait olacağı" tespit ve rapor edilmiştir.
Bilirkişi heyet raporu taraflara/vekillerine tebliğ edilmiştir.
İncelenen ... İcra Müdürlüğünün 2008/ ... E. sayılı takip dosyasında; alacaklı ... tarafından borçlular ..., ... ve dava dışı diğer borçlular ... ... ile ... Şirketi aleyhine 31.01.2008 keşide tarihli 10.000,00 TL bedelli çeke dayalı olarak 10.000,00-TL asıl alacak, 104,72-TL işlemiş faiz, 500,00 TL çek tazminatı ve 30,00-TL komisyon alacağı olmak üzere toplam 10.634,72-TL alacak için kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile 14.02.2018 tarihinde takibe girişildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu 31.01.2008 keşide tarihli 10.000,00 TL bedelli çekin incelenmesi neticesinde keşidecisinin ... Şirketi ... ve ... ... olduğu, lehtarının ... Ticaret ... ve ... ... olduğu, lehtardan sonraki cirantaların sırası ile ..., ... ve son ciranta olan yetkili hamilin ... olduğu, davacının ciranta olarak yer almadığı anlaşılmıştır.
... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi 2019/ ... Es. ve 2020/ ... K. Sayılı ilamında " ...6102 sayılı TTK' nın 792. maddesiyle, çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlü olacağı hüküm altına alınmıştır. Belirtilen kanun hükmü uyarınca davacının, kendisinin yetkili hamili olduğunu ve yeni hamilin çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir." yönünde karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi ... Hukuk Dairesi 2018/ ... Es. ve 2020/ ... K. Sayılı ilamında "...davanın tarafları arasında ticari defterlere göre herhangi bir ticari ilişki bulunmaması, tek başına davalı tarafın çeki kötü niyetli ve ağır kusurlu olarak iktisap etmiş olduğunu kanıtlamaya yeterli değildir. Davalının elinde bulunan çekin istirdadı talebiyle açılan işbu davada ispat yükü davacıda olup davacının, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve çekleri elinde bulunduran davalıların kötüniyetli veya iktisapta ağır kusurlu olduklarını ispatla yükümlüdür." yönünde karar verilmiştir.
Yargıtay ... Hukuk Dairesi 2016/ ... esas ve 2017/ ... karar sayılı ve 12.06.2017 tarihli ilamında" ....Yerel mahkemenin gerekçesinde belirtildiği gibi faktoring şirketinin temlik aldığı çek ile ilgili banka nezdinde araştırma ve inceleme yükümlülüğünden söz edilemez. Somut olay bakımından 6102. sayılı T.T.K.'nun 792. maddesi gereğince davalı ... A.Ş.'nin dava konusu çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu hususunda davacı tarafça yeterli ve inandırıcı delil sunulamadığından, bu davalı hakkındaki davanın reddi gerekirken somut olaya uygun düşmeyen gerekçelerle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir." yönünde karar verilmiştir.
TTK'nın 790. maddesi “ Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır”. Aynı Kanun'un 792. maddesi “Çek herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek sözkonusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” şeklinde düzenlenmiştir.
Toplanan tüm delillere ve dosya kapsamına göre; davacı tarafından dava konusu ... Bankası, ... Şubesinin, keşideci ...Şti. ... ve ... ... olan ... - nolu, 31.01.2008 günlü, 10.000,- YTL bedelli çekten dolayı borçlu bulunmadığının tespiti ve çekin istirdatı ile dava konusu çek bedelinin davalı tarafından tahsil edilmesi halinde bedelin istirdatı isteniyle davalılar aleyhine açılan iş bu menfi tespit ve istirdat davasında Mahkememiz tarafından yapılan yargılama sırasında alınan bilirkişi heyet raporunda davacının sunulan 2008 yılı ticari kayıtlarında çek lehtarı ... Ticaret firması ile ticari ilişkisi mevcut olduğu ve 2008 yılında çekle ilgili ... ticaret hesabından ... hesaba çıkış yapıldığına ilişkin davacının kayıtlarının görüldüğü, davacının çek lehtarı ... Ticaretten çeki aldığına dair sunmuş olduğu 09/11/2007 tarihli çek giriş bordrosunda yer alan çekin Lehtarı ... Ticaret ,İcra Hakimliğine vermiş olduğu dilekçede söz konusu çeki davacıya verdiğini beyan etmiş olduğunun tespit edildiği ve yukarıdaki açıklamalar ve İstinaf ile Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere davalıların çekin iktisabı sırasında kötü niyetli veya ağır kusurlu olup olmadığının davacı tarafça ispatlanamadığı bu nedenle çek veya bedelinin davalılardan istirdatı koşullarının oluşmadığı, dava konusu 31.01.2008 keşide tarihli 10.000,00 TL bedelli çekin incelenmesi neticesinde keşidecisinin ... İnş. Ve Taahhüt Kollektif Şirketi ... ve ... ... olduğu, lehtarının ... Ticaret ... ve ... ... olduğu, lehtardan sonraki cirantaların sırası ile ..., ... ve son ciranta olan yetkili hamilin ... olduğu, davacının ciranta olarak yer almadığı ve ... İcra Müdürlüğünün 2008/... E. sayılı takip dosyasında davacının borçlu olarak almadığı bu denenle menfi tespit davasının koşularının oluşmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar vermek yasal ve yerinde görülmüştür.
Bu itibarla;
HÜKÜM:
1-)Davanın REDDİNE,
2-)Harçlar Yasası uyarınca alınması gerekli 80,70-TL harcın başlangıçta peşin alınan 135,00-TL harçtan mahsubu ile bakiye 54,30-TL harcın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-)Davacı yanca yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-)Davalı ...Ş. duruşmalarda kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden hüküm tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 5.100,00-TL maktu vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalı ...Ş.'ye verilmesine,
5-)Davacının gider avansından artan bakiyesinin karar kesinleştiğinde re'sen davacıya/vekiline iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzünde, davalıların / vekillerinin yokluğunda; tarafların gerekçeli kararı tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verecekleri bir dilekçe ile veya başka bir mahkeme aracılığı ile mahkememize gönderecekleri dilekçe ile HMK 341. madde uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yoluna başvurma hakları hatırlatılmak suretiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/03/2022


Katip ...
(E-İmzalı)

Hakim ...
(E-İmzalı)