16. Hukuk Dairesi 2015/15098 E. , 2018/3316 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :... MAHKEMESİ
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün Yargıtay"ca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
... sırasında .../ ... Köyü çalışma alanında bulunan ... ada ..., ... ve ... parsel sayılı sırasıyla 10.573.85, 25.084,42 ve 15.666,57 metrekare yüzölçümündeki taşınmazlar aynı kuvvet ve mahiyette üç ayrı tapu kaydının mevcut olması nedeni ile ... komisyonunca ... Mahkemesine gönderilmiştir. Yargılama sırasında ... ve ... tapu kaydına, irsen intikal nedenine dayanarak davaya katılmışlardır. Mahkemece Hazinenin davasının reddine, çekişmeli ... ada ... parsel sayılı taşınmazın ... adına, ... ada ... parsel sayılı taşınmazın eşit paylarla ..., ... adlarına, ... ada ... parsel sayılı taşınmazın ise eşit paylarla ..., ... ve ... adlarına tapuya tesciline karar verilmiş; hüküm, davacı ... temsilcisi tarafından temyiz edilmiştir.
Mahkemece çekişmeli ... ada ... parsel sayılı taşınmaza Nisan 1289 tarihli tapu kaydının uyduğu, taşınmazın davalı ..., ... ve ..."nın zilyetliğinde bulunduğu, ... ada ... parsel sayılı taşınmazın davalı tarafın tutunduğu 14.05.1963 tarih ve 18 sıra sayılı tapu kaydı kapsamında kaldığı ve ... ve ... tarafından müşterek kullanıldığı, ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerinde ise davalı ... lehine zilyetlikle iktisap koşullarının gerçekleştiği, davacı ..."nin dayandığı tapu kaydının idari yoldan oluşturulduğu, davalıların taşınmazlarını idareye satışı, bağışı veya başka bir işlemle taşınmazın mülkiyetini devretmesinin söz konusu olmadığı, taşınmazlarda davacı idarenin hiçbir tasarrufunun olmadığı, davalıların taşınmazlar üzerinde tapu kaydı ve zilyetlikle hak sahibi olduğu gerekçe gösterilmek suretiyle yazılı şekilde hüküm kurulmuş ise de yapılan inceleme, araştırma ve uygulama hüküm vermeye yeterli bulunmamaktadır.
3402 sayılı ... Kanunu"nun 10. maddesi uyarınca; ... komisyonu kendisine intikal eden işlerle itirazlı tutanakları, intikal tarihinden itibaren en geç bir ay içinde veya gerekçe gösterilmek suretiyle ... ekibinin çalışma alanındaki faaliyetleri sona erinceye kadar incelemek zorundadır. Aynı kuvvet ve mahiyetteki belgelerin uygulanmasında sonuca varılamayan veya çözümü kanunlarla mahkemelerin takdirine bırakılan konular, ... komisyonu tarafından gerekçe gösterilmek suretiyle tutanak ve ekleri ile birlikte ... Mahkemesine devredilir. Aynı Yasa"nın .../2. maddesi uyarınca, ... Mahkemesi, malik hanesi açık bırakılan bu taşınmazlar hakkında re"sen araştırma ilkeleri çerçevesinde yargılama yaparak gerçek hak sahibini bulmak ve bu doğrultuda karar vermek zorundadır. Somut olayda; çekişmeli taşınmazların tutanak ve ekleri, birden fazla tapu kaydının kapsamında bulunduklarından söz edilerek komisyon tarafından ... mahkemesine aktarılmıştır. Mahkemece, keşif yapılmış, ancak komisyon kararında çekişmeli taşınmazların kapsamında kaldığı bildirilen tapu kayıtları usulünce uygulanarak bu kayıtlara kapsam tayin edilmemiş, kayıtların kapsamını gösterir denetime elverişli fen bilirkişi raporları alınmamış, komşu ... ada 33 mera parseli olmasına rağmen yöntemine uygun mera araştırması yapılmamıştır. Eksik inceleme ile karar verilemez. Yukarıda da açıklandığı şekilde çekişmeli taşınmazların tespiti 3402 sayılı ... Kanunu"nun 10. maddesi uyarınca yapıldığına göre, 3402 sayılı Yasa"nın .../2. maddesi gereğince re"sen araştırma ilkesinin geçerli olduğu ve gerçek hak sahibinin mahkemece belirlenmesi zorunluluğu göz önüne alınmalıdır. Hal böyle olunca doğru sonuca ulaşılabilmesi için; öncelikle çekişmeli taşınmazlara ilişkin komisyon kararında bahsi geçen tüm tapu kayıtları ile tarafların dayandıkları tapu kayıtlarının revizyon görüp görmedikleri de sorularak tesislerinden itibaren tüm tedavülleri ile tapu kayıtları revizyon görmüşlerse ... tespit tutanaklarının onaylı suretleri getirtilmeli, taşınmazlara komşu bulunan tüm komşu parsellerin ... tespit tutanaklarının onaylı suretleri ve uygulanan kayıtlar getirtilerek dosya ikmal edildikten sonra yeniden taşınmazlar başında elverdiğince yaşlı, tarafsız, taşınmazı iyi bilen kişiler arasından seçilecek yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, zirai bilirkişi ve fen bilirkişi katılımı ile keşif yapılmalı, tapu kayıtları tek tek okunarak sınırları zemine uygulanmalı, yerel bilirkişilerce gösterilen sınırlar fen bilirkişisine işaretlettirilmeli, tapu kayıtlarında bilinmeyen sınırların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı tanınmalı, tapu kayıtlarının haritasının bulunması halinde 3402 sayılı ... Kanunu"nun 20/A maddesi gereğince haritası ile zemine uygulanarak kapsamı belirlenmeli böylece tapu kayıtlarının kapsamı duraksamaya yer vermeyecek şekilde tespit edilmeli, yerel bilirkişiler ve tanıklardan çekişme konusu ... ada ..., ... ve ... sayılı parsellerin öncesinin mera olup olmadığı, kime ait olduğu, kimden kime kaldığı, kimin ne zamandan beri hangi hususlarında somut olaylara dayalı olarak bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık beyanlarının tespit tutanağının edinme sebebindeki beyanlar ile çelişmesi halinde tespit bilirkişileri tanık sıfatıyla dinlenerek çelişkinin giderilmesine çalışılmalı, fen bilirkişisinden keşfi takibe imkan verir ve tapu kayıtlarının uygulamasını gösterir krokili rapor alınmalı, zirai bilirkişiden çekişmeli taşınmazların tarımsal niteliğini bildiren, zilyetlikle edinilebilecek kültür arazisi olup olmadığını açıklayan, taşınmazların toprak yapısı ile komşu taşınmazların toprak yapısını mukayese eden ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, bu belirlemeler yapıldıktan sonra ise tapu kayıtları kapsamı dışında kaldıkları halinde taşınmazlar bakımından 3402 sayılı Yasa"nın .... maddesi uyarınca gerçek hak sahibinin belirlenmesi gerektiği düşünülerek kim veya kimler yararına zilyetlikle edinme koşullarının oluştuğu gibi hususlar tartışılıp, toplanan ve toplanacak olan tüm deliller birlikte değerlendirilerek ulaşılacak sonuca göre bir karar verilmelidir. Mahkemece açıklanan hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup, davacı ... temsilcisinin temyiz itirazları açıklanan nedenlerle yerinde bulunduğundan, kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 17.05.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.