Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/2122 Esas 2022/914 Karar Sayılı İlamı

7. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi
...
...

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 03/04/2014 tarihinde verilen dilekçe ile mirasçılık belgesinin iptali ve mirasçılık belgesi verilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 19/12/2019 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalı ... tarafından talep edilmiştir. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi'nce istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen karar davalı ... tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:


K A R A R

1.DAVA
1.1.Davacılar vekili, 15.07.1964 tarihinde dul ve çocuksuz ölen miras bırakan ...’e ait Orhaneli Sulh Hukuk Mahkemesinin 05.02.2014 tarih 2013/589 Esas 2014/52 Karar sayılı mirasçılık belgesinde ..., ..., ... ve ...’ün mirasçı olmamalarına karşın miras payı verilmiş olması ve mirasbırakanın ... dışında ... ve ... isimli kardeşleri bulunmasına karşın ... ve ... mirasçılarına miras payı verilmemiş olması nedenleriyle hatalı olan Orhaneli Sulh Hukuk Mahkemesinin 05.02.2014 tarih 2013/589 Esas 2014/52 Karar sayılı mirasçılık belgesinin iptalini ve yeni mirasçılık belgesi verilmesini istemiştir.
2.CEVAP
2.1.Davalılar ..., ..., ..., ..., ... duruşmadaki beyanları ile, mirasbırakan ...’in kendi mirasbırakanları olan ...’ın kardeşi olduğunu belirterek davanın reddini savunmuş; Davalı ... ise duruşmadaki beyanında, mirasbırakan ...’in baba bir kardeşlerinin ..., ..., ... ve Çanakkale’de şehit düşen (... oğlu) ... olduğunu, şehit düştüğünden ve savaşta nüfus kayıtları yakıldığından...’in nüfus kaydını bulamadıklarını, ...’in anne tarafından dedesi, ...’in ise baba tarafından dedesi olduğunu, dolayısıyla anne ve babasının kardeş çocukları olduğunu belirtmiştir.
3. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
3.1.Mahkeme, davanın kabulü ile, iptali istenen Orhaneli Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 05/02/2014 tarih, 2013/589 Esas ve 2014/52 Karar sayılı mirasçılık belgesinde miras payı verilen ..., ..., ... ve ...'ın mirasbırakan ...'in mirasçısı oldukları kanıtlanamadığından hatalı mirasçılık belgesinin iptaline ve yeni mirasçılık belgesi düzenlenmesine karar vermiştir.
4. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
4.1.Hükmün istinaf yolu ile incelenmesi davalı ... tarafından talep edilmiştir.
4.2.İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesi, ilk derece mahkemesi kararını usul ve esas yönünden hukuka uygun bulmuş ve davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
5. TEMYİZ
5.1. Davalı ..., kararı temyiz etmiştir.
5.2 Temyiz Nedenleri
5.2.1. Davalı ... temyiz dilekçesinde, babaannesi ...’ın babası olan ve Çanakkale’de şehit düşen...’in mirasbırakan (... kızı) ...’in kardeşi olduğunu, bu durumun davalı ... ile tanıklar... ve ... beyanlarıyla da doğrulandığını, ayrıca babaannesi ...’ın şehit babası (... oğlu) ... nedeniyle yetim maaşı aldığına ilişkin belgeleri de sunduğunu belirterek kendilerine miras payı verilmeyen hatalı kararın bozulmasını istemiştir.
6.YARGITAY KARARI
6.1.Dava, mirasçılık belgesinin iptali ile yeni mirasçılık belgesi verilmesi isteğine ilişkindir.
6.2.4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesinde, başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, Sulh Mahkemesi'nce veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verileceği açıklanmıştır. Mirasçılık belgesi, aksi ispat edilinceye kadar, adına düzenlenmiş bulunan kişi ve kişilerin mirasçılığı lehine bir karine oluşturur. Bu belge; mirasbırakanla mirasçıları arasındaki irs (soy) ilişkisini göstermesi yanında mirasın (terekenin) mirasçılara intikalini de sağlayıcı bir işleve sahiptir.
6.3.4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 575. maddesi hükmüne göre, miras ölümle açıldığı gibi aynı Kanun'un 30.maddesi hükmüne göre de; nüfus kütüklerinde kayıt bulunmaması veya bulunan kaydın doğru olmadığının anlaşılması halinde, gerçek durumun her türlü delille kanıtlanmasının mümkün olduğu düzenlenmiştir.
6.4.Mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davaların kural olarak hasımsız açılması ve çekişmesiz yargı yolu ile görülüp sonuçlandırılması gerekir. Bu olgunun sonucu olarak bu tür davalar sonucunda verilen hükümler kesin hüküm oluşturmadığı gibi, hatalı oldukları öne sürülerek her zaman için iptalleri de istenebilir. Resen araştırma prensibi egemen olan bu tür davalarda davacı taraf sadece miras bırakanın öldüğünü, kendisinin soybağı, evlilik veya evlat edinme nedeniyle miras bırakanın mirasçısı olduğunu ve dava dilekçesindeki diğer iddialarını kanıtlamak zorundadır. Nüfus aile kayıtlarını getirterek miras bırakanın diğer mirasçılarını tespit etmek ve tüm mirasçıların miras paylarını belirlemek ise hakimin görevidir. Mirasçıların ve paylarının belirlenebilmesi için gider yapılması gerektiğinde bu giderlerin davacı tarafça karşılanması gerektiği kuşkusuzdur.
6.5.Mirasçılık belgesinin iptali davalarında ise, mirasçılar arasında zorunlu arkadaşlık bulunmaktadır. Dava sonucunda verilecek hükümle hukuksal durumları etkilenebileceğinden bu tür davalarda iptali istenilen mirasçılık belgesinde mirasçı olarak gösterilen kişiler ile, ölmüşlerse bunların mirasçılarının davada taraf olmaları zorunludur. Taraf koşulu kamu düzenine ilişkin olup taraflarca öne sürülmese dahi mahkemelerce kendiliğinden incelenmesi gerekir. Mirasçılık belgesinin iptali davalarında da davacı taraf miras bırakanın mirasçısı olduğunu, iptali istenilen mirasçılık belgesinde mirasçı olarak gösterilmediğini ve pay verilmediğini veya mirasçı gösterilmesine rağmen mirastan kendisine olması gerekenden daha az pay verildiğini, bu nedenle önceki günlü mirasçılık belgesinin hatalı olduğunu kanıtlamak zorundadır. Bu tür davalarda da miras bırakanın diğer mirasçılarını tespit etmek ve mirasçıların miras paylarını belirlemek hakimin görevidir.
6.6.743 sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin nasıl uygulanması gerekeceğini gösteren 864 sayılı Kanun yanında, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun uygulanmasına ilişkin olarak da 4722 sayılı Kanun kabul edilmiştir. Anılan 4722 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki Kanun'un 17. maddesinde, mirasçılık ve mirasın geçişinin miras bırakanın ölüm tarihinde yürürlükte olan hükümlere göre belirleneceği öngörülmüştür. Bu bakımdan; mirasçılık belgesi düzenlenirken kendisinden mirasçılık belgesi istenenlerden ve mirasçılarından, Türk Kanunu Medenisi'nin yürürlüğe girdiği 04.10.1926 tarihinden 3678 sayılı Kanun'un yürürlüğe girdiği 23.11.1990 tarihine kadar ölenlerde değişiklikten önceki Türk Kanunu Medenisi hükümlerinin, bu tarihten Türk Medeni Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 01.01.2002 tarihine kadar 3678 sayılı Kanunla getirilen değişik hükümlerinin, 01.01.2002 tarihinden sonra da 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerinin uygulanması gerekir.
6.7.743 sayılı Türk Kanunu Medenisi’nin 440. maddesinde, füruu olmayan müteveffanın mirasçısının baba ve anası olduğu, bunların müsavat üzere mirasçı oldukları, müteveffadan evvel vefat etmiş olan baba ve ananın, her tabakada halefiyet tarikiyle mirasçı olan füruları tarafından temsil olunacakları, bir tarafta hiç bir mirasçı bulunmadığı takdirde bütün mirasın diğer tarafın mirasçılarına intikal edeceği açıklanmıştır.
6.8.Somut olayda, 15.07.1964 tarihinde dul ve çocuksuz ölen mirasbırakan ...’in nüfus kaydında sadece kendisinden önce ölen eşinin kaydı bulunmaktadır; üst soyuna, alt soyuna veya kardeşlerine ilişkin bir nüfus kaydı bulunmamaktadır. Bu durumda, mirasçıları her türlü delilden yararlanılarak ve 743 sayılı Medeni Kanun hükümleri uygulanmak suretiyle tespit edilmelidir.
6.9.İptali istenen Orhaneli Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 05/02/2014 tarih, 2013/589 Esas ve 2014/52 Karar sayılı mirasçılık belgesinde mirasbırakanın kardeşlerinin ... ve... olduğu kabul edilerek mirasçıları belirlenmiş; eldeki davada ise mirasbırakanın kardeşlerinin ..., ... ve ... olduğu iddia edilmiş; mahkemece de bu iddia kabul edilmiştir.
6.10.Davalı tanıkları... ve ..., mirasbırakan ...’in ... Köyünden geldiğini, mirasbırakanı ziyaret eden ... oğlu ...’ın mirasbırakana hala diye hitap ettiğini ifade etmişlerdir.
6.11.Öte yandan, taraflar arasında mirasbırakan ...’in kardeşi olduğu uyuşmazlık konusu olmayan ...’in torunu olan davalı ..., iptali istenen Orhaneli Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 05/02/2014 tarih, 2013/589 Esas ve 2014/52 Karar sayılı mirasçılık belgesinin davacısıdır. Davalı ..., eldeki davada ve iptali istenen mirasçılık belgesine ilişkin davadaki beyanlarında mirasbırakan ...’in kardeşlerinin ..., Çanakkale’de şehit olan..., ... ve ... olduğunu, ...’in kızlarının ... ... ve ... olduklarını, kendisinin...’in kızı ...’nin ve ...’in oğlu ...’in çocuğu olduğunu ifade etmiştir.
6.12.Orhaneli İlçe Nüfus Müdürlüğünün 20.06.2014 tarihli yazısına ekli Orhaneli ilçesi ... Köyü 41 hanede kayıtlı kişilere ait nüfus aile kütüğünün onaylı fotokopisindeki kayıtlar, davalı ...’in beyanlarını doğrulamaktadır. ... Köyü 41 haneye ait nüfus aile kütüğünün 1. sırasında kayıtlı ...’in, eşinin ölü ... olduğu, oğlunun ölü Kasım olduğu, üvey oğlunun ölü... olduğu, ölü...’in kızlarının 2. sırada kayıtlı ... ve 3. sırada kayıtlı ... oldukları, ölü...’in eşinin 4. sırada kayıtlı ... olduğu; 2. sıradaki ...’in, anne adının ..., baba adının... olduğu, gitti kaydının hane:49, birey sıra numarası:5 olduğu; 3. sıradaki ...’in anne adının ..., baba adının... olduğu, gitti kaydının hane :39 olduğu ve hane:39’daki ... ile evli olduğu; 4. sıradaki ...’in ise, 1. sıradaki ...’in üvey oğlu...’in eşi olduğu belirtilmiştir.
6.13.Davalı ...’in annesi ... Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralı ...’in nüfus kaydının beyanlar hanesinde “... Köyü 39 hanede ... ile evli” olduğu yazılı olduğundan ... Köyü 41 haneye ait nüfus aile kütüğünün 3. sırasında kayıtlı olan ...’in davalı ...’in annesi olduğu anlaşılmaktadır. ... Köyü 41 haneye ait nüfus aile kütüğünün 2. sırasında kayıtlı olan (... ve ... kızı) ... ile 3. sırasında kayıtlı (... ve ... kızı) ... kardeş olduklarından, 2. sırasında kayıtlı ... davalı ...’in teyzesidir.
6.14.Temyiz eden davalı ...’ın babaannesi ... Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralı ...’ın ... Köyü hane: 49, birey sıra numarası: 5’teki nüfus kaydının beyanlar hanesinde evlenerek geldiği yerin ... Köyü hane: 41, birey sıra numarası : 2 olduğu belirtilmiştir. ... Köyü 41 haneye ait nüfus aile kütüğünün 2. sırasında kayıtlı olan (... ve ... kızı) ...’in, temyiz eden davalı ...’ın babaannesi ... Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralı ... ile aynı kişi olduğu anlaşılmıştır. Davalı ...’ın babaannesi ... Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralı ... ile davalı ...’in annesi ... Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaralı ... kardeş olup... çocukları oldukları ve...’in de üvey kardeşinin Kasım olduğu ... Köyü 41 haneye ait nüfus aile kütük kaydından anlaşılmıştır. Dolayısıyla temyiz eden davalı ...’ın babaannesi ...’ın babası..., davalı ...’in dedesi ... ile baba bir anne ayrı kardeş olup aynı zamanda mirasbırakan ...’in de kardeşidir. Davalı ...’in beyanları da bu doğrultuda olup ... Köyü 41 haneye ait nüfus aile kütük kaydı ile uyumludur. Öte yandan iptali istenen mirasçılık belgesine ilişkin davada dinlenen tanık ... beyanları da bu doğrultudadır.
6.15.Hal böyle iken temyiz eden davalı ...’ın babaannesi ...’ın babası...’in de mirasbırakan ...’in kardeşi olduğu anlaşıldığından... mirasçılarına da miras payı verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru görülmemiş ve bu nedenlerle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılması, yerel mahkeme hükmünün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle ve HMK 371. maddesi uyarınca temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, karardan bir örneğin İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 35. Hukuk Dairesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 10.02.2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.