MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada ... Asliye Hukuk Mahkemesi’nce verilen 16/02/2016 tarih ve 2013/416-2016/126 sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, ... A.Ş Doğankent İşletme Müdürlüğüne bağlı olarak ... Hidroelektrik Santrali ... ..."de enerji üretimi yaptığı ve ürettiği enerjiyi satarak ticari faaliyette bulunduğunu, ... A.Ş"nin ... Şubelerine şubelerinin ticaret siciline kayıt ve tescil olunması gerektiğini bildirmelerine rağmen verilen cevabi yazıda ildeki işyerlerinin şube olduğu iddiası reddedilerek ilgili şirketin bugüne kadar tescil mükellefiyetini yerine getirmediğini belirterek davalı ... Anonim Şirketinin ... Şubesinin Türk Ticaret Kanun ve Ticaret Sicili Yönetmeliği gereği Ticaret Siciline kayıt ve tescilini talep etmiştir.
Davalı vekili, müvekkilinin Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının ilgili kuruluşlarından biri olup iktisadi devlet teşekkülü olduğunu, merkezde genel müdürlük taşrada ise işletme müdürlükleri şeklinde örgütlendiğini, bu müdürlüklerin merkezdeki başkanlıklara bağlı çalıştıklarını, işletme müdürlüklerinin ayrı bir tüzel kişiliğinin bulunmadığını, şube statüsünü gerektirir özelliklere de sahip olmadığını, özel yetkilendirme hariç merkezi temsil yetkilerinin bulunmadığını, tüzel kişiliklerinin ve temsil yetkilerinin bulunmamasının doğal bir sonucu ve 4628 sayılı yasaya göre düzenlenen üretim lisansına göre de işletme müdürlüklerinin ve/veya işletme müdürlüklerine bağlı santrallerin kendi başına elektrik satışı yapma imkanının bulunmadığını, üretim lisansınında üretimin ... adına yapılacağının belirtildiğini, lisansın genel müdürlüğe verildiği ve münhasıran genel müdürlükçe yetkinin kullanıldığını, üretilen enerjinin satışının müvekkilin teşekkülün portföyü içindeki ... Genel Müdürlüğü Tüzel Kişiliği adı altından ve ikili anlaşmalar (...) çerçevesinde gerçekleştiğini, müvekkili teşekkülce imzalanan tek ... sözleşmesi müvekkili teşekkül ile aynı statüdeki ... Ticaret ve Taahhüt A.Ş (...) ile imzalanan sözleşme olduğunu, sözleşmeye göre satışa konu enerjinin santral bazında olmayıp üretim portföyü bazında olduğunun belirlendiğini, satılan enerji bedellerinin genel müdürlük h...bına yatırıldığını, işletme müdürlüklerine bağlı santrallerin satış geliri bulunmadığını, santrallerin ... ve mevzuata göre şube olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Mahkemece tüm dosya kapsamına göre, ... adresinde faaliyet gösteren ... A.Ş"nin Doğankent İşletme Müdürlüğünün şubesi olduğu, ... Ticaret Sicil Memurluğunca tescil için yapılan davete rağmen tescilin yapılmadığı, ..."nin 42 maddesi gereğince merkezi Türkiye de bulunan ticari işletmelerin şubelerinin bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilan olması gerekti, ... A.Ş"nin ..."da faaliyet gösteren ... Hidroelektrik Santrali işletmesinin şube olarak Ticaret Sicili Memurunca ticaret siciline kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava, davalı şirketin ... İlçesinde faaliyet gösteren işletmesinin şube vasfında olduğu iddiasına dayalı olarak re"sen tesciline karar verilmesi istemine ilişkindir.
Türk Ticaret Kanunu şube tanımına yer vermemiş olmakla birlikte, 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu"nun 9. maddesinin ikinci fıkrasında uyarınca "bir merkeze bağlı olduğu halde, ister merkezin bulunduğu odanın, ister başka odanın çalışma alanı içinde olan müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi bulunmadığı halde kendi başına sınai faaliyet ve ticari muamele yapan yerler ve satış mağazaları bu Kanun"un uygulanması bakımından şube sayılır" hükmüne yer verilmiştir.
Şubenin varlığından söz edilebilmesi için merkeze bağımlı olma, dış ilişkilerde bağımsızlık, yer ve yönetim ayrılığı şartlarının bulunması gerekmektedir. Şube için ayrı muhasebe bulunmalıdır ancak, ayrı olmak şartıyla h...plar merkezde de tutulabilir. Hacim önemli değildir, şube merkezden daha geniş hacimde olabilir. Tamir atolyesi, satış mağazası ve diğer bağımsız olarak müşteri ile temas etmeyen yerler şube sayılmaz. Şubenin yapacağı işlemin merkezin yaptıkları ile aynı olması ya da en azından onlara benzemesi ve şubeden bahsedebilmek için kendi başına ticari işlem yapması gerekmektedir. (Gönen Eriş, Ticari İşletme ve Şirketler, 1. Cilt, sayfa 941, Prof. Dr. ..., Ticari İşletme Hukuku, sayfa 38, Poroy/Yasaman sayfa 48)
Bu açıklamalardan sonra somut olaya dönüldüğünde, mahkemece davalının ...’da bulunan biriminin şube olarak kabul edilmesi gerektiğinden bahisle davanın kabulüne karar verilmişse de, bu birimin dış ilişkilerde merkezden bağımsız olup olmadığı, kendi başına ticari faaliyette bulunup bulunmadığı, ayrı bir sermayesinin ve muhasebe kaydının söz konusu olup olmadığı, çalışanların alımı, maaş ödemeleri, işten çıkarılmaları vb. işlemlerin merkezden mi yoksa şubeden mi yapıldığı, ticari işlemlerin nereden yürütüldüğüne dair gerekli araştırmalar yapılmadan eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın davalı yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz edene iadesine, .../03/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.