Danıştay Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2013/1392 Esas 2017/1929 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2013/1392
Karar No : 2017/1929

Davacı :
Vekili :
Davalı :
Vekili :
Davanın Özeti: ....'nun (Kurum) 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminin, davalı idarenin 07.03.2013 tarih, 11442 sayılı Elektrik Piyasasında Uygulanacak Ocak-Mart 2013 Dönemi için Elektrik Piyasasında Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ gereğince dağıtım şirketleri ve görevli perakende satış şirketleri için faaliyet bazında ödemeye esas desteklenecek tutarlara ilişkin işleminin, bu uygulama işlemine konu 30.12.2012 tarihli, 28513 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de ilan edilen Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Geçici 5. maddesinin, Dağıtım Sisteminin Gelirinin Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ'in "kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinin 5 numaralı bendinin ve 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinin; kanun önünde eşitlik ilkesine aykırı olduğu, eşit taraflar arasında ayrım gözetilmemesi kuralını ihlal ettiği, dağıtım şirketleri bakımından uygulanan sistemin sağlıklı çalışmadığının mevzuat değişikliğiyle ortaya konulduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Davacı şirketin iptalini talep ettiği düzenlemelerin tamamının 01.01.2013 tarihi itibarıyla yürürlükten kalktığı, yürürlükten kaldırılmış olan düzenlemelerin geçmişte davacı şirketin mağduriyetine sebep olduğu iddiası ile açılan davada yer alan iddialardan hiçbirinin iptali talep edilen düzenleyici işlemler ile ilgili olmadığı, 2011 ve 2012 yıllarında uygulanmış olan düzenlemelerin hukuka aykırı olduğu iddiası ile 2013 yılında yürürlüğe giren düzenlemelerin geçmiş yıllara uygulanması için "iptal davası" açılmasının mümkün olmadığı, söz konusu tebliğ hükümlerinin geçmişe etkili olarak düzenlenmemesinin "idari işlemlerin geriye yürümezliği" ilkesinin bir uygulaması olduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi in Düşüncesi : .... 'nun 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminin iptaline, diğer dava konusu edilen işlemler bakımından ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı Düşüncesi : Dava; davacı şirket tarafından, 'nun 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminin, davalı idarenin 07.03.2013 tarih, 11442 sayılı elektrik piyasasında uygulanacak Ocak-Mart 2013 dönemi için Elektrik Piyasasında Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ gereğince dağıtım şirketleri ve görevli perakende satış şirketleri için faaliyet bazında ödemeye esas desteklenecek tutarlara ilişkin işleminin, bu uygulama işlemine konu 30.12.2012 tarihli, 28513 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de ilan edilen Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Geçici 5. maddesinin, Dağıtım Sisteminin Gelirinin Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ'in "kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinin 5 numaralı bendinin ve 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımladığı Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinin iptali istemi ile açılmıştır.
Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan, 4628 sayılı nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 4. maddesinde; kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip ve bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere 'nun kurulduğu, Kurum'un bu Kanun'dan kaynaklanan görevlerini yerine getirirken yetkilerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu vasıtasıyla kullanacağı, Kurum'un temsil ve karar organının Kurul olduğu; 5. maddesinde ise; bu Kanun hükümlerinin uygulanması ve bu Kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirmek için gerekli olan ve piyasada rekabeti geliştirmeye yönelik olarak gerçek ve tüzel kişilerin uymaları gereken talimatları ve tebliğleri, şebeke yönetmeliğini, dağıtım yönetmeliğini, müşteri hizmetleri yönetmeliğini ve dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliğini onaylamak, ilgili lisans hükümleri uyarınca hazırlanacak olan Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi'nin toptan satış fiyat tarifesini, iletim tarifesini, dağıtım tarifeleri ile perakende satış tarifelerini incelemek ve onaylamak, iletim, dağıtım, toptan satış ve perakende satış için yapılacak fiyatlandırmaların ana esaslarını tespit etmek ve gerektiğinde ilgili lisans hükümleri doğrultusunda revize etmek Kurul'un görevleri arasında sayılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirket tarafından 25.01.2013 tarihinde, perakende satış faaliyeti geliri ile kayıp enerji gelirine ilişkin destekleme tutarı hesaplamalarının sağlıklı sonuçlar vermediğinden düzeltme yapılması gerektiği yönündeki başvurular üzerine, 2013 yılından geçerli olmak üzere mevzuatta değişikliğe gidildiği, ancak davacı şirketin 2011 ve 2012 yıllarında oluşmuş olan zararlarının bu kapsama alınmadığı, bu nedenle düzeltme bileşeni formüllerinin 2011 ve 2012 yılları için de çalıştırılmak suretiyle elde edilen düzeltme bileşeni tutarlarının 2013 yılı gelir tavanı hesaplamalarında ve 2013 yılı 1. çeyrek destekleme tutarı hesaplamalarında dikkate alınması istemiyle yapılan başvurunun, Tarifeler Dairesi Başkanlığı'nın dava konusu edilen işlemiyle, 2013 yılında yürürlüğe giren mevzuatın geçmişe etkili bir şekilde uygulanmasının hukuken mümkün olmadığı ve hakkaniyetli sonuçlar doğurmayacağı gerekçesiyle reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Düzeltme bileşeni formüllerinin 2011 ve 2012 yılları için de uygulanması, bu suretle destekleme geliri tutarlarının yeniden belirlenmesi istemiyle yapılan başvurunun Kurum'un karar organı olarak Kurul tarafından karara bağlanması gerekirken, bu konuda yetkisi bulunmayan Tarifeler Dairesi Başkanlığınca Kurul'a intikal ettirilmeyerek karar verilemeyeceğinden, anılan Daire Başkanlığının 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminde hukuka uygunluk görülmemiştir.
30.12.2012 tarihli, 28513 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de ilan edilen Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Geçici 5. maddesinde; "Perakende satış şirketinin öngörülen dört zamanlı enerji bilançoları ve enerji alım maliyetleri ile gerçekleşen dört zamanlı enerji bilançoları ve enerji alım maliyetleri arasındaki farka ilişkin düzeltme bileşeni (Ω4) 1/1/2013 tarihinden itibaren ilk iki perakende satış tarife dönemi hesaplamalarında “0” (Sıfır) kabul edilir.";
Dağıtım Sisteminin Gelirinin Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ'in "kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinin 5 numaralı bendinde; "Kayıp-kaçak düzeltme bileşeni 2013 ve 2014 yıllarında “0” olarak uygulanır.";
06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımladığı Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinde ise; "Bu Tebliğ 1/1/2013 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer." ifadeleri yer almaktadır.
Dava konusu olayda; davacı şirket tarafından, perakende satış faaliyet geliri ile kayıp enerji gelirine ilişkin destekleme tutarı hesaplamalarının sağlıklı sonuçlar vermediği ve söz konusu faaliyetlere ilişkin mevzuat gereği elde edilmesi gereken gelirin elde edilemediği belirtilerek düzeltme talep edildiği, "Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ" ve "Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" ile mevzuatın değiştirildiği ve düzeltme mekanizmasının tesis edildiği ancak düzeltme mekanizmasının, geçmişe dönük uygulamaya sokulmamasının haksız olduğunu ileri sürerek yapmış olduğu başvurunun reddi üzerine bakılan davanın açıldığı açıktır.
Geriye yürümezlik ilkesi, hukuk kurallarının zaman bakımından uygulanmasıyla ilgili temel bir ilke olup gerek yargısal kararlar gerekse öğretide kabul edilmiştir. Kural olarak düzenleyici işlemler yürürlüğe girdikleri andan başlayarak hukuki etkilerini doğurur ve yürürlük tarihinden sonraki olaylara uygulanır. Bu ilke hukukun genel bir ilkesi olup, bu ilkeye aykırı olan idari işlemler, geçmişe etkili olduğu ölçüde hukuka aykırılığı söz konusudur.
Olayda, davacı şirketin, 2013 yılında yürürlüğe giren perakende satış faaliyeti kapsamında gerçekleşen enerji alım maliyetlerine ilişkin düzeltme bileşenin ve kayıp kaçak düzeltme bileşeninin ilgili hükümlerinin yürürlük tarihinden önceki 2011 ve 2012 yıllarına da uygulanması yolundaki talebinin kabulü ve söz konusu düzeltme bileşenlerinin yürürlüğe girdiği 2013 yılı öncesine uygulanması, diğer 20 elektrik dağıtım şirketi ve 21 görevli tedarik şirketi açısından hukuki güvenlik ilkesine aykırılığı gündeme getireceği için, bir düzenleyici işlemin yürürlük tarihinden önceki olaylara uygulanması hem hukuken hem fiilen mümkün değildir.
Davalı idarenin, 07.03.2013 tarih, 11442 sayılı elektrik piyasasında uygulanacak Ocak-Mart 2013 dönemi için Elektrik Piyasasında Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ gereğince dağıtım şirketleri ve görevli perakende satış şirketleri için faaliyet bazında ödemeye esas desteklenecek tutarlara ilişkin işlem ise, dayanağı olan Kurul kararı ve ilgili Tebliğ'in açıklaması niteliğinde olduğu ve bunlara yönelik hukuka aykırılık görülmediğinden, söz konusu işlemde de hukuki isabet sözkonusudur.
Açıklanan nedenlerle; 'nun 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminde hukuka uyarlık görülmediğinden iptali gerekeceği, uyuşmazlığın diğer kısımlarına yönelik iddiaların ise yasal dayanağı bulunmadığından davanın buna ilişkin kısmının reddi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce duruşma için taraflara önceden bildirilen 13.06.2017 tarihinde, davacı vekilinin gelmediği, davalı idare vekili ...'in geldiği, Danıştay Savcısı'nın hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Gelen tarafa usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısı'nın düşüncesi alındıktan sonra gelen tarafa son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Dava dosyası incelenip, gereği görüşüldü:
Dava, ... 'nun 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminin, davalı idarenin 07.03.2013 tarih, 11442 sayılı Elektrik Piyasasında Uygulanacak Ocak-Mart 2013 dönemi için Elektrik Piyasasında Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ gereğince dağıtım şirketleri ve görevli perakende satış şirketleri için faaliyet bazında ödemeye esas desteklenecek tutarlara ilişkin işleminin, bu uygulama işlemine konu 30.12.2012 tarihli, 28513 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de ilan edilen Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Geçici 5. maddesinin, Dağıtım Sisteminin Gelirinin Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ'in "kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinin 5 numaralı bendinin ve 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği'nin "Gelir düzenlemesi ve parametreler" başlıklı 11. maddesinde, "Tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişilerin, bir uygulama dönemi için gelir ve/veya fiyat tavanlarının belirlenmesi amacıyla yapılacak hesaplamalarda kullanılacak parametreler, Kurum tarafından yapılan gelir düzenlemesi ile belirlenir."; 12. maddesinde, "Gelir düzenlemesinde aşağıda belirtilen hususlar esas alınır: a) Elektriğin tüketicilere güvenilir, yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde sunulması, b) Eşit taraflar arasında ayrım gözetmeyen bir düzenleme yapılması, c) Gelir düzenlemesi kapsamındaki parametrelerin maliyetleri yansıtan bazda düzenlenmesinin sağlanması, d) Hizmet kalitesi ile iletim ve dağıtımda sunum güvenliği gözetilerek verimliliğin artırılması, ...i) Faaliyetler arasında çapraz sübvansiyona yer verilmemesi"; 13. maddesinde, "Bir uygulama dönemi süresince geçerli olmak üzere gelir düzenlemesine ilişkin parametre değerlerinin belirlenmesine dair çalışmalar, içinde bulunulan uygulama döneminin son yılının 31 Ekim tarihinden en az oniki ay en çok onsekiz ay önce başlatılır."; 17. maddesinde, "Bir sonraki yılda uygulanacak olan fiyatlar ile tarifenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları içeren tarife önerileri, tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişiler tarafından ilgili mevzuat hükümleri uyarınca her yılın ekim ayının sonuna kadar hazırlanarak Kurul onayı alınmak üzere Kuruma sunulur. 2) Tarife önerilerinin Kuruma sunulmasından en az altmış gün önce, aşağıdaki konulara ilişkin bilgi ve belgelerin, tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişiler tarafından Kuruma sunulması zorunludur; a) Fiyatlandırma yöntemi, b) Hizmet maliyet analizi, c) Örnek fiyat hesaplamaları. (3) Tarife önerisinin Kuruma sunulması ile birlikte, ilgili tebliğde yer aldığı takdirde; gelir farkı düzeltme bileşenine ve yatırım farkı düzeltme bileşenine ilişkin hesaplamalar ile bu hesaplamalara temel teşkil eden bilgilerin de Kuruma sunulması zorunludur. (4) Kuruma sunulan tarife önerisinin, tarife başvuru esaslarına uygun olarak yapılıp yapılmadığı hakkındaki değerlendirme, sunulan belgelerin Kurum merkez evrakına giriş tarihini izleyen beş iş günü içerisinde tamamlanır. (5) Tarife başvuru esaslarına uygun olarak yapılmadığı tespit edilen tarife başvuruları eksiklikler giderilene kadar işleme konulmaz ve başvuru sahibine yazılı olarak bildirimde bulunularak, eksikliklerin giderilmesi amacıyla bildirim tarihinden itibaren on iş günü süre verilir. (6) Başvuru sahibinin başvurusunu zamanında yapmaması ve/veya eksiklikleri öngörülen sürede gidermemesi halinde 19 uncu madde hükümleri uygulanır. (7) Tarife başvuru esaslarına uygun olarak yapıldığı tespit edilen başvurular inceleme ve değerlendirmeye alınır."; 18. maddesinde, "Tarife önerilerinin inceleme ve değerlendirilmesi aynı yılın 31 Aralık tarihini geçmeyecek şekilde Kurum tarafından sonuçlandırılır...(3) Tarife önerisinin uygun bulunması halinde, tarife onaylanır. Onaylanan tarifeler, takip eden yılın 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri arasını kapsayan tarife dönemi için geçerlidir. Tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişiler, onaylanan tarifelerini, basın ve yayın yoluyla kamuoyuna duyurmakla yükümlüdür."; 20. maddesinde, "Tarife önerisinde yer alan fiyatların, gelir düzenlemesine ilişkin parametreler ve ilgili tebliğ hükümleri uyarınca öngörülen gelirler dikkate alınmak suretiyle hesaplanmış olması zorunludur."; 22. maddesinde, "Tarife önerilerinde yer alan abone grupları temel olarak mesken, sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma gruplarından oluşur. (2) Tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişiler tarafından alt gruplar ya da bölgesel özellikler ve yük eğrilerine göre yeni abone grupları önerilebilir. Ancak, aynı abone grubuna dahil edilen tüketicilerin benzer maliyet yapısına ve benzer tüketim veya talep eğilimine sahip olması zorunludur." kurallarına yer verilmiştir.
21.12.2006 tarih ve 26383 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Dağıtım Bölgelerinde Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "Fiyat eşitleme mekanizmasının esasları" başlıklı 3. maddesinde, "Desteklenecek tutarın hesaplanmasında tüketicilerin ilgili bağlantı noktalarına göre her bir dağıtım bölgesine ait; a) Perakende satış hizmeti ve iletim bedellerine ilişkin olmak üzere, fiyat eşitleme dönemi için yıllar bazında tahakkuka esas dağıtılan elektrik enerjisi miktarı ve abone gruplarına göre dağılımı, b) Dağıtım faaliyetlerine ilişkin olmak üzere; fiyat eşitleme dönemi için yıllar bazında dağıtım bedeli tahakkukuna esas dağıtılan elektrik enerjisi miktarı ve abone gruplarına göre dağılımı, c) Perakende satış faaliyetine ilişkin olmak üzere; her bir tarife dönemi için belirlenen kayıp kaçak oranları kullanılarak bulunan perakende satış tarifesi düzenlenecek dönemlerde satılması öngörülen elektrik enerjisi miktarı ve perakende satış tarifesi düzenlenecek dönemin iki dönem önceki fiili dört zamanlı enerji bilançosundaki abone grubu oransallığı (İki dönem önceki fiili dört zamanlı enerji bilançosunda yer alan/yer almayan ancak, daha sonraki dönemlerde perakende satış lisansı sahibi tüzel kişinin portföyünden çıkan/portföyüne giren serbest tüketicilerin tüketim miktarı dikkate alınarak güncellenmiş), d) Perakende satış tarifesi düzenlenecek dönemler bazında satın alınması öngörülen elektrik enerjisi miktarı ile her bir tarife dönemi için belirlenen kayıp kaçak oranları kullanılarak bulunan kayıp kaçak elektrik enerjisi miktarı , e) Fiyat eşitleme dönemi için yıllar bazında dağıtım, perakende satış hizmeti, perakende enerji satışa ve kayıp-kaçağa konu enerjinin tedarik faaliyetleri ile iletim bedeline ilişkin gelir gereksinimleri, f) Fiyat eşitleme dönemi için yıllar bazında uyum bileşeni uygulamalarından sonra elde edilebilen uygulanabilir dağıtım, perakende satış hizmeti, perakende enerji satışı ve kayıp-kaçak ile iletim fiyatları, g) Enerji alış fiyatı değişimlerinden kaynaklanan yansımalar ile dağıtım, iletim ve perakende satış hizmeti faaliyetine ilişkin düzeltmeler, h) Faaliyetler bazında abone grupları için belirlenen sosyal uyum fiyatlar ve sosyal uyum bileşenleri, öngörüleri dikkate alınır." kuralına; 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinde ise, "Bu Tebliğ 1/1/2013 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer." kuralına yer verilmiştir.
11/08/2002 tarih ve 24843 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in "Kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinde ise, "Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişinin y yılında her bir abone grubuna uygulayacağı kayıp-kaçak bedeli (KKBy,i) (kr/kWh) tebliğde öngörülen formüle göre hesaplanır. 3) Bu maddenin birinci fıkrası kapsamında hesaplanan kayıp-kaçak bedel(ler)i yıl içerisinde TETAŞ’ın Kurul tarafından onaylanmış toptan satış tarifesinde yer alan fiyatın değişmesi durumunda güncellenebilir. (4) Kayıp-kaçak düzeltme bileşeni lisans tarihinden itibaren ilk iki yılda “0” olarak uygulanır. (5) Kayıp-kaçak düzeltme bileşeni 2013 ve 2014 yıllarında “0” olarak uygulanır." kuralı bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirketin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı ile ... Enerji Dağıtım ve Perakende Satış Hizmetleri A.Ş. arasında 30.10.2009 tarihinde imzalanan Hisse Satış Sözleşmesi ile özelleştirildiği, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) tarafından kendisine verilen Perakende Satış Lisansı ile Dağıtım Lisansı kapsamında, elektrik dağıtımı ve perakende elektrik satışı faaliyetlerini yürüttüğü, Kurul tarafından her dağıtım şirketi için o şirkete ait maliyetleri ve belirlenmiş kâr oranını karşılayan bölgesel tarifeler belirlendiği, bu şekilde abonelerin bölgeler arası maliyet farklılıklarından korumak ve bazı abone gruplarının desteklenebilmesi için çapraz sübvansiyon içeren ulusal tarifeler kullanıldığı, ulusal tarife yoluyla toplanan tutar ile bölgesel tarife arasındaki farkın ise fiyat eşitleme mekanizması kapsamında destekleme tutarı adıyla şirketlere ödendiği veya şirketlerden geri alındığı, bu uygulamadan kaynaklı olarak davacı şirket tarafından, kendi inisiyatifinde olmadan ve tamamen söz konusu mekanizmanın sağlıklı çalışmaması sebebiyle 2011 yılında 18.4 milyon TL, 2012 yılında da 43.1 milyon TL haksız gelir kaybı ile karşılaşıldığından ve perakende satış faaliyeti geliri ile kayıp enerji gelirine ilişkin destekleme tutarı hesaplamalarının sağlıklı sonuçlar vermediğinden bahisle düzeltme yapılması gerektiği yönünde Tarifeler Dairesi Başkanlığı'na ilk olarak 21.06.2011 tarihinde başvurulduğu, ancak herhangi bir yanıt alınamadığı, daha sonra benzer taleplerle 25.11.2011, 31.01.2012, 21.05.2012, 24.09.2012, 07.12.2012 ve 20.12.2012 tarihlerinde Kurula başvurulduğu ve yasal hakları saklı kalmak kaydı ile aleyhe olan bu durumun düzeltilmesinin talep edildiği; davalı idarece 20.09.2012 tarih ve 1881 sayılı işlem ile, Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğin 4. maddesine göre işlem yapıldığının ve söz konusu mevzuatın herhangi bir düzeltmeyi içermediğinin, diğer yandan konuya ilişkin çalışmaların hâlihazırda kendilerince devam ettirilmekte olduğunun ve neticelendiğinde bilgi verileceğinin belirtildiği; 17.01.2013 tarih ve 2520 sayılı işlemde ise, "Düzeltme bileşeni 30.12.2012 tarih ve 285113 sayılı ikinci Mükerrer Resmî Gazete'de yayımlanmış alan Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'de tanımlanmış olup bu Tebliğ hükümleri uyarınca uygulanacaktır." denilerek taslağın değiştirilmesine yönelik talebin reddedildiği, taslağın değiştirilmesi ile ilgili olarak yapılan başvurunun reddine dair işlemin iptali için açılan davada ... İdare Mahkemesi'nin ... E. sayılı dosyasında davanın görev yönünden reddine karar verilerek, 04.04.2013 tarihinde dosyanın Danıştay'a gönderildiği; bu arada 01/01/2013 tarihinden geçerli olmak üzere "Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ" ve "Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" ile mevzuat değişikliği yapılarak düzeltme mekanizması tesis edildiği, ancak geçmişte oluşan kayıpların düzeltme kapsamına alınmadığı, davacı şirketin son mevzuat değişiklikleri sonrası nihaî tebliğlerde yer alan düzeltme bileşeni formüllerinin 2011 ve 2012 yılları için de çalıştırılmak suretiyle elde edilen düzeltme bileşeni tutarlarının 2013 yılı gelir tavanı hesaplamalarında ve 2013 yılı l. Çeyrek destekleme tutarı hesaplamalarında dikkate alınmasını talep ettiği, davalı idarece 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işlemle, konuyla ilgili uygulama ve hesaplamaların o dönemde yürürlükte olan mevzuata göre yapıldığı, Kurumların yürürlükte olan mevzuatı uygulamakla yükümlü olduğu, 2013 yılı öncesi uygulamanın saf fiyat tavanı yöntemi olduğu ve 2013 yılında yürürlüğe giren yeni mevzuatın önceki dönemler için uygulanmasının hukuki bulunmadığı ve hakkaniyetli olmadığının belirtildiği, bunun üzerine davacının 'nun 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminin, 07.03.2013 tarih ve 11442 sayılı Elektrik Piyasasında Uygulanacak Ocak-Mart 2013 Dönemi için Elektrik Piyasasında Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ gereğince dağıtım şirketleri ve görevli perakende satış şirketleri için faaliyet bazında ödemeye esas desteklenecek tutarlara ilişkin işleminin, bu uygulama işlemine konu 30.12.2012 tarihli, 28513 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de ilan edilen Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Geçici 5. maddesinin, Dağıtım Sisteminin Gelirinin Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ'in "kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinin 5 numaralı bendinin ve 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmektedir.
Davacının "01/01/2013 tarihinde yürürlüğe giren Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ ile getirilen perakende satış faaliyeti kapsamında gerçekleşen enerji alım maliyetlerine ilişkin düzeltme bileşeni uygulaması ve Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Ek-2 nci maddesi ile getirilen kayıp-kaçak düzeltme bileşeninin geçmiş yıllara (2011 ve 2012 yıllarına) da uygulanması" istemi yönünden yapılan incelemede;
Öğretide ve uygulamada geriye yürümezlik ilkesinin hukukun genel bir ilkesi olduğu kabul edilmektedir. Yeni kuralın, eski kural yürürlükte iken başlamış, ancak henüz oluşumunu tamamlamamış hukuki işlem, durum ve olaylara, yürürlük tarihinden itibaren uygulanması geniş anlamda geriye yürüme; yürürlüğe giren yeni kuralın sonuçlarını ve etkilerini, yürürlük tarihinden önceki zamanda tamamlanmış hukuki ilişki ve olaylara karşı uygulanması ise dar anlamda geriye yürümedir.
Kanunlar için öngörülen geriye yürümezlik ilkesi, idari işlemlerin söz konusu olduğu tüm alanlarda temel bir ilkedir. Bu ilke gereğince, idari işlemler yürürlüğe girdiği andan başlayarak etkilerini doğurur. Bu etkilerin yürürlük öncesi döneme ilişkin olmamaları gerekir. Zira idare, geçmişi değil ancak geleceği düzenlemek ve etkilemek yetkisine sahiptir. Gerek bireysel gerek düzenleyici nitelikteki idari işlemler, tesis edildikleri tarihten daha eski bir tarihe yönelik olarak hüküm ve sonuç doğuramazlar.
İdari işlemlerin geriye yürümezliği ilkesi, yargısal kararlar ve öğretide kabul edilmiş bir idare hukuku kuralıdır. Bu kuralın geçmişe yürümezlik ve belirlilik unsurlarını içeren hukuki güvenlik ilkesine uygun kullanılması, hukuk devleti olmanın doğal ve zorunlu gereğidir. Kural, bir idari kararın tamamlandığı anda yürürlüğe girmesi ve o andan itibaren geleceğe yönelik hüküm ve sonuç doğurmasıdır.
İdari işlemlerin geriye yürümezliği ilkesinin temelinde hukuki güvenlik ilkesi yatar. Henüz mevcut olmayan ve dolayısıyla ilgililerin bilmediği bir dönemde bir idari işlemi uygulamak hukuk güvenliğini sarsar. Hukuki güvenlikten bahsedilebilmesi için öncelikle hukuk kurallarının öngörülebilir olması gerekir. Geriye yürüyen bir normun öngörülebilir ve belirli olduğunu iddia etmek ise zaman kavramını hiçe saymak anlamına gelir. Bu anlamda hukuki güvenlik ilkesi tamamlanmış olay ve hukuki ilişkilere yeni normun uygulanmasını yasaklar. Hukuk devleti ilkesinin unsurlarından biri olan hukuki güvenlik ilkesi, dolaylı olarak geriye yürümezlik ilkesini de koruması altına alır. Bu nedenle geriye yürümezlik ilkesini ihlal eden kuralın hukuki güvenlik ilkesiyle bağdaşmadığı açıktır.
Bu itibarla, idarenin 01/01/2013 tarihinden geçerli olmak üzere "Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ" ve "Dağıtım Sistemi Gelirinin Düzenlenmesi Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ" de yapılan mevzuat değişikliğinin, davacının geçmişe dönük olarak 2011 ve 2012 yıllarına uygulanması istemi, hukuki güvenlik ilkesi ve doğrudan geçmişe yürümezlik ilkesine uygun olmadığından, dava konusu edilen 07.03.2013 tarih, 11442 sayılı Elektrik Piyasasında Uygulanacak Ocak-Mart 2013 dönemi için Elektrik Piyasasında Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ gereğince dağıtım şirketleri ve görevli perakende satış şirketleri için faaliyet bazında ödemeye esas desteklenecek tutarlara ilişkin işlemde, bu uygulama işlemine konu 30.12.2012 tarihli, 28513 mükerrer sayılı Resmî Gazete'de ilan edilen Perakende Satış Hizmet Geliri ile Perakende Enerji Satış Fiyatlarının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ'in Geçici 5. maddesinde, Dağıtım Sisteminin Gelirinin Düzenlenmesi Hakkındaki Tebliğ'in "kayıp-kaçak bedelinin hesaplanması" başlıklı Ek 2. maddesinin 5 numaralı bendinde ve 06.03.2013 tarih ve 28579 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Elektrik Piyasasında Uygulanacak Fiyat Eşitleme Mekanizması Hakkında Tebliğ'in "yürürlük" başlıklı 18. maddesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işlemin iptali istemine gelince;
Uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle, 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu'nun 4. maddesinde, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip ve bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere 'nun kurulduğu, Kurum'un bu Kanun'dan kaynaklanan görevlerini yerine getirirken yetkilerini Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu vasıtasıyla kullanacağı, Kurum'un temsil ve karar organının Kurul olduğu belirtilmiş; 5. maddesinin 6. fıkrasında, bu Kanun hükümlerinin uygulanması ve bu Kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirmek için gerekli olan ve piyasada rekabeti geliştirmeye yönelik olarak gerçek ve tüzel kişilerin uymaları gereken talimatları ve tebliğleri, şebeke yönetmeliğini, dağıtım yönetmeliğini, müşteri hizmetleri yönetmeliğini ve dengeleme ve uzlaştırma yönetmeliğini onaylamak, ilgili lisans hükümleri uyarınca hazırlanacak olan Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi'nin toptan satış fiyat tarifesini, iletim tarifesini, dağıtım tarifeleri ile perakende satış tarifelerini incelemek ve onaylamak, iletim, dağıtım, toptan satış ve perakende satış için yapılacak fiyatlandırmaların ana esaslarını tespit etmek ve gerektiğinde ilgili lisans hükümleri doğrultusunda revize etmek Kurul'un görevleri arasında sayılmıştır.
Yukarıda anılan mevzuat hükümleri gereğince, düzeltme bileşeni formüllerinin 2011 ve 2012 yılları için de uygulanması, bu suretle destekleme geliri tutarlarının yeniden belirlenmesi istemiyle yapılan başvurunun Kurum'un karar organı olarak Kurul tarafından karara bağlanması gerekirken, bu konuda yetkisi bulunmayan Tarifeler Dairesi Başkanlığı'nca tesis edilen 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Tarifeler Dairesi Başkanlığı'nın 26.03.2013 tarih ve 15053 sayılı işleminin İPTALİNE, diğer istemler yönünden DAVANIN REDDİNE, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ....-TL yargılama giderinin ....-TL'sinin davacı şirket üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ....-TL vekâlet ücretinin davacı şirketten alınarak davalı idareye verilmesine, geriye kalan ...-TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ....-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacı şirkete verilmesine, yürütmenin durdurulması kararına itiraz aşamasında davalı idarece yapılan ....-TL posta giderine ilişkin yargılama giderinin ....-TL'sinin davalı idare üzerinde bırakılmasına, ....-TL'sinin davacı şirketten alınarak davalı idareye verilmesine, posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra taraflara iadesine, kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere, 13.06.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.