5. Hukuk Dairesi 2020/7688 E. , 2020/9626 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki davada ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:
-KARAR-
Dava, franchise sözleşmesinin haksız olarak feshedilmesi iddiasından kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince, ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) tarafından 04/05/2017 tarih, 2016/2747 Esas, 2017/1604 Karar sayılı kararı ile mahkemenin görevsizliği nedeniyle davanın usulden reddine, dosyanın görevli ... Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi"ne gönderilmesine karar verildiği, mahkeme kararının istinaf edilmesi üzerine dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi"ne gönderildiği, anılan Daire tarafından verilen 14/12/2017 tarih, 2017/1170 Esas, 2017/1409 Karar sayılı kararı ile dava açıldıktan sonra ..."da ayrı bir Ticaret Mahkemesi kurulmuş olmasına rağmen mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğundan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Hakimler ve Savcılar Kurulunun 03/08/2017 tarih ve 703 sayılı kararı ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 05/09/2017 tarihinde faaliyete geçmiştir. Her ne kadar 05.09.2017 tarihinden bu yana ... ilçesi, ... Bölge Adliye Mahkemesi yargı sınırları içinde kalmakta ise de ... ilçesinin daha önce ... Bölge Adliye Mahkemesi yargı sınırları içinde kaldığı ve ... Bölge Adliye Mahkemesi"nin faaliyet tarihinden önce söz konusu dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi nezdinde istinaf denetiminden geçmiş olması nedeniyle Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun"a eklenen ve "Yargı çevresinin değişmesini" başlığını taşıyan Ek Madde 1 maddesi gereğince, ilk istinaf incelemesini yapan Bölge Adliye Mahkemesi Dairesi sonraki istinaf incelemelerinde de yetkili ve görevli olmakla; istinaf incelemesinde yetkili ve görevli Bölge Adliye Mahkemesi"nin ... Bölge Adliye Mahkemesi (11. Hukuk Dairesi) olması nedeniyle Dairenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince; ilk derece mahkemesince (... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi (Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi Sıfatı ile)) görevsizlik sebebiyle davanın usulden reddine ilişkin kararın, istinaf incelemesine konu edilmesi üzerine bağlı olduğu Bölge Adliye Mahkemesince karara bağlanması sonrasında, aynı davada görevli ilk derece mahkemesince (... Asliye Ticaret Mahkemesi) yapılacak yeni yargılama sırasında verilecek kararlar artık karar tarihi itibariyle hangi Bölge Adliye Mahkemesi yargı çevresi içerisinde bulunuyorsa o Bölge Adliye Mahkemesince istinaf incelemesine tabi olacaktır. Yani ilk derece mahkemesinin bağlı olduğu Bölge Adliye Mahkemesi’nin değişmesi halinde faaliyete geçmesinden önce verilmiş usule ilişkin istinaf incelemesine konu edilmiş ve Bölge Adliye Mahkemesince esastan karara bağlanmış olması halinde aynı yargılamada davanın esasına ilişkin olarak verilecek kararların istinaf incelemesi artık yeni kararın verildiği tarihte ilk derece mahkemesinin bağlı olduğu Bölge Adliye Mahkemesi’nin istinaf incelemesine tabi olacaktır. Bu itibarla, istinaf kanun yolu incelemesine konu kararın, ... Bölge Adliye Mahkemesi"nin faaliyete geçtiği 05/09/2017 tarihinden sonra ... Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından 21/11/2018 tarihinde verilmesine, Dairenin 14/12/2017 tarih ve 2017/1170 – 1409 E.K. Sayılı kararının, ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi (Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi Sıfatı ile)"nin görevsizlik sebebiyle davanın usulden reddine ilişkin karara özgü bulunmasına, istinaf inceleme görevinin ... Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi"ne ait olmasına göre, Dairenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK"nın 22. maddesi uyarınca "Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur."
HMK"nun "Kanun Yolları" başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde "istinaf” kanun yolu düzenlenmiş ve 341. maddesinin (1) numaralı fıkrasında "İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmünü içermektedir.
HMK"nun 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK"nın 341/1. maddesinde "ilk derece mahkemelerinden verilen ... ihtiyati tedbir ... taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir" hükmü ile istinaf olarak açıkça belirtilmiştir.
694 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. maddesi ile 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri hakkında Kanuna ek 1.maddenin 1.fıkrasında:"Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinin 25.madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğinin uygulanması durumunda Resmi Gazetede belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibariyle yetkili Bölge Adliye
Mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan Bölge Adliye Mahkemesince sonuçlandırılır.
Dosya kapsamında ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesi (Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi Sıfatı ile) tarafından 04/05/2017 tarihinde, davaya bakma görevinin ... Asliye Ticaret Mahkemesi"ne ait olmasından bahisle davanın usulden reddine karar verildiği, kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi 14/12/2017 tarih ve 2017/1170 – 1409 E.K. sayılı ilamı ile istinaf başvurularının "davanın Franchise Sözleşmesinin haksız feshinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkin olması sebebiyle 353/1-b-1. maddesi gereğince esastan red kararı verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın ... Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK"nın 21 ve 22. maddeleri gereğince; ... Bölge Adliye Mahkemesi 11.Hukuk Dairesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 10/11/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.