Yargıtay 14. Hukuk Dairesi 2016/3770 Esas 2018/9214 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi


Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 02.02.2010 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı tesisi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 15.07.2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi bir kısım davalılar vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:

K A R A R

Dava, TMK"nin 747. maddesi gereğince geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir.
Davacılar, maliki oldukları 288 parsel sayılı taşınmazın genel yola bağlantısı bulunmadığını ileri sürerek, davalılara ait taşınmazlardan geçit kurulmasını istemişlerdir.
Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
Mahkemece, davanın kabulüne, 288 parsel lehine 03.01.2012 tarihli bilirkişi raporunda 4. alternatif olarak belirtilen güzergahtan 295, 300 ve 301 parsel sayılı taşınmazlar aleyhine geçit hakkı tesisine karar verilmiştir.
Hükmü, bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir.
Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine "mutlak geçit ihtiyacı" veya "geçit yoksunluğu", ikincisine de "nispi geçit ihtiyacı" ya da "geçit yetersizliği" denilmektedir.
TMK"nin 747/2. maddesi gereğince geçit isteği, önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun komşuya, bu şekilde ihtiyacın karşılanmaması halinde geçit tesisinden en az zarar görecek olana yöneltilmelidir. Zira geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlayan bir irtifak hakkı olmakla birlikte, özünü komşuluk hukukundan alır. Bunun doğal sonucu olarak yol saptanırken komşuluk hukuku ilkeleri gözetilmelidir. Geçit ihtiyacının nedene, taşınmazın niteliği ile bu ihtiyacın nasıl ve hangi araçlarla karşılanacağı davacının sübjektif arzularına göre değil, objektif esaslara uygun olarak belirlenmeli, taşınmaz mülkiyetinin sınırlandırılması konusunda genel bir ilke olan fedakârlığın denkleştirilmesi prensibi dikkatten kaçırılmamalıdır.
Somut uyuşmazlıkta, mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporu hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Davacılar adına kayıtlı 288 parsel sayılı taşınmazın batı ve güney sınırında 03.01.2012 tarihli fen bilirkişi raporuna ekli krokiden anlaşıldığı üzere yola ulaşımı engelleyen su kanalı bulunduğu ancak fen bilirkişi raporunda yola bağlantı sağlayacak seçenekler belirtilirken bu hususun değerlendirilmediği, mahkemece de kanal üzerinden geçit kurulup kurulamayacağının ilgili kurumdan sorulmadığı görülmektedir. DSİ"ye ait kanal üzerinden bu şekilde geçit hakkı tesisi doğru değildir. Kaldı ki; taşınmazın kuzeyinde de kadastral yol bulunduğu halde bu yola bağlanabilecek seçenekler de araştırılmamıştır. Bu durumda mahkemece, konusunda uzman bilirkişilerin katılımı ile yeniden keşif yapılarak davacıların maliki olduğu 288 parselin kuzey sınırında bulunan yola veya kanaldan geçmeyen başka geçiş seçenekleri araştırılmalı, aleyhine geçit kurulabilecek taşınmaz malikleri davada taraf olmalı, güncel değer tespit edildikten sonra sonucuna göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, yukarıda açıklanan hususlar gözetilerek, gerekli araştırma ve incelemeler yapılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatıranlara iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
19.12.2018 tarihinde oybirliği ile karar verildi.