Danıştay 9. Daire 1992/2680 Esas 1993/313 Karar Sayılı İlamı

Daire : DOKUZUNCU DAİRE
Karar Yılı : 1993
Karar No : 313
Esas Yılı : 1992
Esas No : 2680
Karar Tarihi : 27/01/993
UZLAŞMA TOPLANTISINA AĞIR HASTALIK NEDENİYLE KATILAMAMA HALİNİN VUK. NUN 13.MADDESİ GEREĞİNCE MÜCBİR SEBEB OLARAK KABUL EDİLEMEYECEĞİ, GENEL HUKUK KURULLARI İÇERİSİNDE MÜCBİR SEBEP SAYILABİLMESİ İÇİN YATAKLI TEDAVİ KURUMLARINDA TEDAVİYİ GEREKTİRİR NİTELİKTE AĞIR HASTALIK OLDUĞU NUN KANITLANMASI GEREKTİĞİ HK.
Kesilen usulsüzlük cezası için uzlaşma isteminde bulunan yükümlünün, vekilinin uzlaşma toplantısına hastalığı nedeniyle katılamaması sonucu yeniden uzlaşma günü verilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 13.maddesinde ağır hastalık halinin, mücbir sebep olarak belirtildiği, davacı vekilinin, ağır hastalığı nedeniyle 21.9.1987 günü uzlaşmaya gidemediği, bu durumun aynı yerde serbest meslek faaliyetini sürdüren hekimden 22.9.1987 gününde alınan ve sağlık ocağına onaylatılan raporla kanıtlandığının anlaşıldığı, davalı idare özel hekimden alınan raporun geçerli sayılamayacağını ileri sürmekte ise de, söz konusu raporun resmi kuruma onaylatılmakla özel hekim raporu olma özelliğini kaybettiğinin kabulü gerektiği, bu nedenle, aksine görüşle tesis edilen işlemin yasal dayanağının bulunmadığı gerekçesiyle kabul ederek işlemi iptal eden Vergi Mahkemesi kararının; bozulması istenilmektedir.
Uyuşmazlık, uzlaşmaya katılacak olan yükümlü vekilinin uzlaşma günü hastalandığını özel hekimden aldığı ve sağlık ocağına onaylattığı raporla kanıtladığı halde, bu durumu, mücbir sebep kabul edilmeyerek yeniden uzlaşma günü verilmemesine ilişkin istemi iptal eden vergi mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Davacı tarafından uzlaşma toplantısına katılamamaya neden gösterilen ağır hastalık halinin yer aldığı Vergi Usul Kanunun 13.maddesinde vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel teşkil eden mücbir sebep hallerine yer verilmiş olup, aynı Kanunun 15.maddesiyle de, bu hallerin ortadan kalkmasına kadar vergi ödevlerinin yerine getirilmesi ile ilgi
li sürelerin işlemeyeceği belirtilmiştir. Burada sözü edilen vergi ödevinin gerek Vergi Usul Kanununun "mükllefin ödevleri" başlığı altındaki ikinci kitabında sayılan ödevler, gerekse ilgili vergi kanunlarında, doğrudan mükellefler üzerine düşen ödevler olduğu kuşkusuzdur.
Vergi Usul Kanununa 205 sayılı Kanunla ayrı bir bölüm halinde eklenen "uzlaşma" müessesesi ise, vergi mükelleflerinin vergi ödevlerini zamanında yerine getirmemek yada eksik yerine getirmek suretiyle beyan dışı bıraktıkları kazanç veya vergiye tabi işlemlerle ilgili olarak bilahare vergi idaresince ikmalen veya resen tarh edilen vergiler ve bunlara ilişkin cezaların miktarları üzerinde ihtilaf yaratılmaksızın mükelleflerle idarenin karşılıklı olarak uyuşmazlarına imkan veren bir müessesedir. Dolayısıyla söz konusu müessese ile tanınan imkandan yararlanmak yada yararlanmamak, vergi ve ceza muhatabına tanınan bir hakkın kullanılması ile ilgili olup, bir vergi ödevinin yerine getirilip getirilmemesi ile ilgisinin bulunmadığı açıktır. Bu bakımdan uzlaşma ile ilgili sürelerde Vergi Usul Kanununun 13.maddesinin dikkate alınması mümkün değildir.
Bununla beraber, Kanunla öngörülmemiş olsa da, mücbir sebep hallerinde idareye başvuru için öngörülen sürelerin işlemeyeceği genel hukuk kuralı olarak kabul edilmektedir. Uzlaşma toplantısına katılmamanın hukuki niteliği ve sonuçları gözönünde bulundurulduğunda, uzlaşma toplantısına katılmaya engel olacak haller, ancak, kişinin iradesi dışında gelişen tabii afet, savaş hali ve benzeri durumlarla kişinin bu tür haklarını kullanmasını imkansız kılan çok ağır hastalık gibi olağanüstü özellikler taşıyan durumlar olabilir.
Davacı vekilinin süresinde uzlaşma toplantısına katılmasını engellediğini ileri sürdüğü hastalığının resmi teşekküllerce teyit edilmiş olmasına rağmen, yataklı tedavi kurumlarında tedaviyi gerektirir nitelikte bulunmaması, yalnızca istirahati gerektirir nitelikte olduğunun raporda belirtilmiş olması, söz konusu hastalığın çok ağır nitelikte hastalık olmadığına karine teşkil edeceğinden, genel hukuk kuralları içinde de mücbir sebep olarak kabulüne imkan bulunmamaktadır.
Bu durumda, yükümlü vekilinin uzlaşma toplantısına katılmasını engellediği ileri sürülen üç günlük itrahati içeren raporu Vergi Usul Kanununun 13.maddesi gereğince mücbir sebep olarak kabul eden Vergi Mahkemesi kararında yasal isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenler, temyiz isteminin kabulüne, … Vergi Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının bozulmasına karar verildi.