21. Hukuk Dairesi 2017/232 E. , 2017/9737 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :...
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde geçen çalışmalarına ait sigorta primine esas kazancının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, bozmaya uyarak ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının prime esas kazancının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne ,davacının davalı ....Şti.ne ait işyerinde sigortalı olarak çalıştığı dönemde..."ya bildirilen ücretin 800 TL net ücret olarak tespitine ve buna göre ...primlerinin 800 TL net ücret üzerinden ödenmesine karar verilmiş ise de; bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden,davacının davalı işyerinde kömür üretimi işinde işçi olarak çalıştığını beyan ettiği,çalışmalarının 02.10.2006 ile 31.12.2007 tarihleri arasında asgari ücret üzerinden Kuruma bildirildiği,dönem bordrolarının tamamının getirtilmediği ,işverence dosyaya sunulan temmuz 2007 ücret bordrosunun imzalı olduğu ve Kuruma yapılan bildirimle uyumlu olduğunun görüldüğü,bordro tanıklarının davacının en son 800 TL net ücretle çalıştığını beyan ettiği,ancak bu tanıkların da işverene karşı açılmış davaları bulunduğu, davacının aldığı ücret miktarını ispatlamak üzere delil olarak ibraz edilen ... işçilik ödemeleri başlıklı üzerinde davalı işverenin imzasının bulunduğu adi yazılı belgede davacının isminin ve aldığı ücretin fotokopinin silik olması nedeniyle okunamadığı,...tarafından emsal ücret bildirildiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa"nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa"nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtayın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Aynı şekilde 506 sayılı Yasanın 77. maddesinde prime esas gerçek ücretin esas alınması koşuldur. Gerçek ücretin işçinin yaşı, kıdemi, mesleki durumu dikkate alınarak, emsal işi yapan işçilerin aldığı ücret göz önünde tutularak belirlenmesi gerektiği Yargıtay"ın yerleşmiş görüşlerindendir.
.../...
Çalışma olgusunun her türlü delille ispatlanabilmekte ise de davanın niteliği gereği prime esas kazancın ispatında bu denli bir serbestlik söz konusu değildir. Çalışma olgusunun her türlü delille kanıtlanması olanağı bulunmakla birlikte; Hukuk Genel Kurulu’nun 2005/21-409 E., 2005/413 K. sayılı kararında da belirtildiği üzere ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır.
Ücret miktarı HMK’nın Geçici 1. maddesinin ikinci fıkrası delaletiyle HUMK 288. maddesinde (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu"nun 200. maddesi) belirtilen sınırları aşıyorsa, tespiti gereken gerçek ücretin hukuksal geçerliliği haiz olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, işçinin imzasının bulunduğu aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle ispatı mümkündür. Yazılı delille ispat sınırın altında kalan miktar içinse tanık dinletilebilir. Tespiti istenen miktar sınırı aşıyor olsa bile varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa da tanık dinletilmesi mümkündür.
Yapılacak iş, davalı işverene ait 1042447 sicil numaralı işyerinin ihtilaflı döneme ilişkin ücret bordrolarını davalı işverenden , dönem bordrolarını davalı Kurumdan istemek, davacının imzasını içeren ücret bordrolarının veya başkaca yazılı ücret alma belgelerinin varlığı halinde bunları göz önüne alarak,imzalı ücret bordrolarının aksinin eşdeğerde yazılı belge ile ispatlanabileceğini gözönünde bulundurarak ücreti tespit etmek, aksi halde öncelikle davacının yaptığı işi somutlaştırıp netleştirmek, benzer işi yapan işyerlerinden gerektiğinde ilgili meslek odasından emsal ücret araştırması yapmak, dönem bordrolarında ihtilaflı dönemin tamamında kayıtlı,tarafsız tanıklar saptanarak bunların bilgisine başvurmak, elde edilecek sonuca göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 27.11.2017 gününde oybirliğiyle karar verildi.
...